Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ γιατί τόσοι και τόσοι άνθρωποι επιλέγουν να παραμείνουν με τα ίδια προβλήματα; Έχουμε αναλογιστεί ποτέ γιατί κάποιοι παρόλο που ίσως αναγνωρίζουν τη δυσφορία και τις δυσκολίες που υφίστανται από τα προβλήματα τους δεν επιδιώκουν να βοηθηθούν και να αναζητήσουν νέους τρόπους αντιμετώπισης; νέες οπτικές;
Πολλές οι απαντήσεις για την αγνόηση της ψυχικής υγείας και της αυτοβελτίωσης, μήπως στο μεγαλύτερο βαθμό όμως αποτελούν δικαιολογίες;
αλλά και εκφράσεις του τύπου
Ίσως όμως η πιο περίτεχνη δικαιολογία να είναι αυτή της παραδοχής μεν ότι θα βοηθούσε αλλά της συνεχής αναβολής της πρώτης επίσκεψης “Θα πάω σε λίγο καιρό” , αλλά από αναβολή σε αναβολή στην ουσία χάνεται και η πρόθεση.
Πολλοί οι λόγοι λοιπόν, αμφισβήτηση, οικονομική δυσκολία, έλλειψη αποδοχής του προβλήματος κτλ. , μπορεί να εμποδίσουν το άτομο να αναζητήσει βοήθεια.
Μήπως όμως ο πραγματικός λόγος είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και ριζωμένο;
Μήπως εν τελεί τα προβλήματα μπορούν να καταλήξουν να μας δομούν και να μας συντηρούν; Ας ακολουθήσουμε τη ρητορική του πως εξελίσσεται ένα πρόβλημα και πως εν τελεί συντηρείται για να εξηγήσω το παραπάνω.
Ας πάρουμε ως παράδειγμα έναν άνθρωπο αγχώδη ο οποίος έχει μάθει τα πλαίσια στα οποία αγχώνεται περισσότερο και τις συνθήκες που πυροδοτούν το άγχος, υιοθετεί έτσι μια αποφρακτική συμπεριφορά ώστε να καταφέρει σε ένα βαθμό να ηρεμήσει από το άγχος του μήπως όμως η ίδια ακριβώς συμπεριφορά είναι που συντηρεί το ίδιο το δυσλειτουργικό άγχος;
Παράδοξο έτσι;
Πως γίνεται να θέλουμε να καταπολεμήσουμε κάτι αλλά εν τελεί να δουλεύουμε για να το συντηρήσουμε; Το άγχος σε αυτή τη συνθήκη καταλαβαίνουμε ότι παραμένει δυσλειτουργικό και επιμένει να δυσχεραίνει τη ζωή του ατόμου.
Το παράδοξο μονοπάτι προς το νόημα της ζωής: Αποκτήστε το βιβλίο αυτογνωσίας του Δ.Φλαμούρη, με έκπτωση, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr
Η καταπολέμηση του είναι ελλιπής, πρόσκαιρη και αγχωτική από μόνη της. Είναι όμως σαν το ίδιο το άτομο να καταδικάζει τον εαυτό του, να ετικετοποιεί τον χαρακτήρα του ως αγχώδη και όχι ως ένα άτομο που έχει άγχος αλλά δεν είναι το άγχος του.
Ας σκεφτούμε τώρα μια δυσλειτουργική σχέση η οποία διακατέχεται κατά βάση από σύγκρουση, θυμό, ένταση αλλά το άτομο επιμένει να χρησιμοποιεί τις ιδίες στρατηγικές επικοινωνίας παρόλο που αυτές δεν διευκολύνουν την κατάσταση ούτε λύνουν τα θέματα τα οποία ανακύπτουν.
Η ένταση γίνεται έξη και το άτομο γίνεται «έντονο». Αυτομάτως γίνεται το ίδιο το πρόβλημα. Εσωτερικεύει δηλαδή αυτό το χαρακτηριστικό που θα μπορούσε απλά να δουλέψει ή να μετριάσει. Συντηρεί τους μαθημένους τρόπους συμπεριφοράς και ας είναι δυσλειτουργικοί για εκείνον.
Τώρα θα μετατοπίσουμε το θέμα που εξετάζουμε σε έναν άνθρωπο που έχει ροπή προς τη θλίψη. Μαθαίνει να ζει με αυτήν αλλά σε έναν βαθμό που πολλές φορές του προκαλεί αντιλαμβανομένη δυσφορία.
Η αλλαγή μπορεί και σε αυτή τη περίπτωση να υπάρξει αλλά δεν γίνεται πάντα αντιληπτό από το άτομο. Συντηρεί λοιπόν και εκείνο τη θλίψη του με διάφορους τρόπους, είτε αποφεύγοντας τη είτε επικυρώνοντας τη με επιλογές που αντιστοιχούν στο καταθλιπτικό μοτίβο του.
Στη πρώτη περίπτωση μπορεί απλά να αποφεύγει να αντιμετωπίσει κατάματα τους φόβους, τις καταστάσεις που τον στεναχωρούν χωρίς όμως να συμβιβάζεται με αυτά, απλά απωθώντας τα δίνοντας τους στην ουσία μια αναβολή.
Στη δεύτερη περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιεί μηρυκαστικές στρατηγικές που δίνουν την αίσθηση ενός παραδομένου στη θλίψη του, ανθρώπου.
Μπορεί να απομονώνεται, να βλέπει τα πάντα καταδικασμένα και μαύρα κτλ. Το άτομο και σε αυτή τη συνθήκη γίνεται η θλίψη του, παραδίδεται σε αυτή και δεν την αποδέχεται ως κάτι που ενυπάρχει μεν μέσα του αλλά δεν τον χαρακτηρίζει σε όλο του το είναι.
Όλες οι συνθήκες που εξετάσαμε έχουν το κοινό στοιχείο της αφομοίωσης και της εσωτερίκευσης το προβλήματος ως μεγάλο κομμάτι του όλου. Εάν δεν φτάσουμε στο σημείο να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε οι φόβοι μας, ότι δεν είμαστε ο θυμός μας, ότι δεν είμαστε η θλίψη μας, το άγχος μας και ούτω καθεξής μόνο τότε θα μπορέσουμε να σπάσουμε το κύκλο της συντήρησης του προβλήματος.
Ας ξεκινήσουμε από τη λειτουργική σκέψη του δεν είμαι αγχώδης αλλά έχω άγχος, δεν είμαι έντονος αλλά έχω ένταση. Εκεί αφήνουμε το περιθώριο στον εαυτό μας να δει πέρα από αυτά και να καλύψει νέα κομμάτια και νέους τρόπους συμπεριφοράς.
Είναι πραγματικά μεγάλο πρόβλημα όταν καταλήξει ένας άνθρωπος να πιστεύει ότι είναι ο ίδιος το πρόβλημα. Όταν καταλήξει να μη μπορεί να σκεφτεί τον εαυτό του χωρίς αυτό και υποσυνείδητα αποφεύγει να το λύσει γιατί τι θα είναι χωρίς αυτό;
Έρχεται λοιπόν η υποσυνείδητη σκέψη του τι θα είμαι χωρίς το άγχος μου; Τι συμπεριφορά θα επιστρατεύω εάν δεν επιστρατεύω τη μαθημένη μου συμπεριφορά και ας είναι αυτή δυσλειτουργική και πάλι είναι αυτό που γνωρίζω.
Στη θέαση λοιπόν του αγνώστου, αυτού που εν δυνάμει θα μπορούσαμε να είμαστε και να κάνουμε δειλιάζουμε πολλές φορές. Η πεπατημένη μας όσο λάθος και αν είναι αποτελεί για εμάς μαξιλαράκι και σταθερά.
Διαβάστε ακόμη στο Psychology.gr το σχετικό άρθρο : Καταστάσεις του Εγώ, ο πολύπλευρος εαυτός μας.
Το πρόβλημα μας μας συντηρεί και μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε χωρίς αυτό, ότι δεν είμαστε χωρίς αυτό. Αυτό αποδεικνύεται και αν αναλογιστούμε ποσό πιο δύσκολο είναι να δουλέψεις τον εαυτό σου έχοντας μια διαταραχή προσωπικότητας. Αυτό γιατί τα συμπτώματα είναι εγωτονικά που σημαίνει ότι είναι αφομοιωμένα στον εαυτό, θεωρούνται χαρακτηριστικά του ατόμου επειδή αποτελούν ριζωμένες, μαθημένες συμπεριφορές και ριζωμένα σχήματα. Σε αντιστοίχιση με αυτή τη παραδοχή ποσό εύκολα θα είναι να δουλέψουμε τον εαυτό μας στα σημεία που έχουμε εν τέλει αφομοιώσει τόσο ώστε να πιστεύουμε ότι μας χαρακτηρίζουν. Μάλλον όχι τόσο.
Δεν είμαστε τα προβλήματα μας αλλά αναβάλλοντας, τα ενδυναμώνουμε και τις ρίζες τους. Τα ισχυροποιούμε σε τέτοια βάση που καταλήγουμε οι ίδιοι να μην κάνουμε χωρίς αυτά.
Εάν έρθει κάποιος και μας χαρακτηρίσει βάσει αυτών, θα μας ταράξει, θα νιώσουμε την αδικία.
Τι γίνεται όμως στη περίπτωση την οποία εμείς οι ίδιοι επιτρέπουμε στα προβλήματα να μας χαρακτηρίζουν;
Τι γίνεται στη περίπτωση που εμείς οι ίδιοι αδικούμε αυτό που είμαστε αλλά και αυτό που μπορούμε να γίνουμε;
Υπάρχουν τόσες επιλογές, τόσες συμπεριφορές και δυναμικά που μπορούμε να προσεγγίσουμε και να αντικαταστήσουμε με αυτά, τα δυσλειτουργικά μοτίβα μας, το ζήτημα είναι να το πιστέψουμε και να δούμε τι είμαστε, τι δεν είμαστε αλλά και τι θέλουμε να είμαστε.
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Ψυχολόγος, απόφοιτος του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, σε συνέχεια των βασικών σπουδών της εκπαιδεύεται στην εξειδίκευση πάνω στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία του Ευρωπαικού Ινστιτούτο Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας. Οι υπηρεσίες που παρέχει απευθύνονται σε εφήβους και ενήλικες 6974931420
Photo cover:pixabay.com
Πηγή:psychology.gr
Διαβάστε επίσης:
