Η ανθρωπολόγος Ευαγγελία Βεργανελάκη μας αναλύει “Περί παραλόγου ο λόγος”.
«Η εποχή μας είναι τρελή», «ο κόσμος είναι παράλογος», «έχουμε χάσει το μέτρο του λογικού». Μη μου πείτε πως δεν έχετε ακούσει αυτές τις εκφράσεις ολοένα και περισσότερο μεγαλώνοντας. Παράλογο vs λογικό. Ένας αγώνας μέσα στο τερέν της ίδιας της ζωής. Με ποιους να είναι τελικά κριτές και διαιτητές; Οι ίδιοι που είμαστε και πρωταγωνιστές; Πόσο αντικειμενικό μπορεί να είναι αυτό; Ποιο μπορεί να είναι το συμπέρασμα τελικά; Ποιος επικρατεί; Τι ορίζουμε παράλογο; Με ποια κριτήρια λογικής
Ας τα πάρουμε όλα με τη σειρά. Αρχικά δεχόμαστε το γεγονός ότι, για να υπάρξει οργανωμένη κοινωνία, πρέπει να υπάρχουν κανόνες τους οποίους να ακολουθούμε. Τους κανόνες αυτούς τους έχουν ορίσει άνθρωποι πάλι, όπου κατά γενική ομολογία ακολουθούν την κοινή γνώμη. Δηλαδή την κοινή λογική, η οποία κι αυτή με τη σειρά της διαμορφώνεται από τον κοινωνικό έλεγχο που ασκεί το σύνολο των ατόμων.
Μεγαλώνοντας, αλλάζει ο τρόπος που σκεφτόμαστε, ωριμάζουμε κι αναζητούμε βαθύτερες αλήθειες κι αποζητούμε την ουσία. Κάπου εκεί τώρα διαμορφώνεται και μια διαφορετική πραγματικότητα σε σχέση με το τι θεωρούμε παράλογο και τι λογικό. Ο κάθε άνθρωπος έχει δεχτεί διαφορετικά ερεθίσματα από το περιβάλλον του.
Το κάθε ερέθισμα το βιώνει και το αποτυπώνει με διαφορετικό τρόπο από το διπλανό του. Έτσι λοιπόν, είναι κι αυτονόητο να υπάρχει διαφορετική αντίληψη και τοποθέτηση για τις έννοιες. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει μεγαλώσει σε περιβάλλον όπου το διαζύγιο ως κατάσταση είναι ισοδύναμο με την καταστροφή του σύμπαντος κι ο ίδιος αυτήν την πεποίθηση δεν την έχει τροποποιήσει, αλλά αντίθετα, την υπερασπίζεται. Είναι φυσικό επακόλουθο να θεωρεί παράλογους όλους όσους χωρίζουν από ένα γάμο.
Η λογική έχει τη δική της ενδυμασία. Ανάλογα με την περίσταση. Το παρεξηγημένο με τη λογική είναι ότι τη χρησιμοποιούν οι περισσότεροι άνθρωποι ως πασπαρτού για να ξεκλειδώνουν τις καταστάσεις. Βαφτίζουμε λογικό κάτι στο οποίο συμφωνούν οι πολλοί. Είναι έτσι όμως; Λογικό είναι να πηγαίνουμε ενάντια σ’ αυτό που αντέχουμε, απλά και μόνο για να μη στεναχωρήσουμε τους πολλούς;
Σίγουρα οι επιλογές μας είναι αυτές που πολλές φορές, αν όχι τις περισσότερες, καθορίζουν την πορεία των πραγμάτων στη ζωή μας. Στο περιθώριο μπαίνουν όλοι όσοι είναι διαφορετικοί. Χαρακτηρίζονται ως παράλογοι, με παράλογες πράξεις και κάπου εδώ τίθεται το ερώτημα. Αν λειτουργούσαμε με ενσυναίσθηση, θα κάναμε αυτούς τους διαχωρισμούς; Μάλλον όχι.
Το να αντιλαμβανόμαστε τη διαφορετικότητα στη σκέψη και στη συμπεριφορά των άλλων μας καθιστά σκεπτόμενους. Όσο περισσότερο σκεπτόμαστε, τόσο καλύτερο επίπεδο ζωής εξασφαλίζουμε, τόσο για εμάς όσο και για τους γύρω μας. Η τάση να μην αποδεχόμαστε οτιδήποτε είναι διαφορετικό από εμάς δημιουργεί μια πόλωση. Οι Βόρειοι και οι Νότιοι. Οι καλοί και οι κακοί. Οι λογικοί και οι παράλογοι. Και φυσικά η πόλωση οδηγεί σε εντάσεις και οι εντάσεις σε αποξένωση.
Αν καταφέρουμε να κατανοήσουμε τη στάση και τη συμπεριφορά των γύρω μας, που φέρονται διαφορετικά, τότε είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα μειωθούν κατά πολύ η ζήλια κι η παρερμηνεία στις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν υπάρχει υπόβαθρο με δείκτη υγιούς συμπεριφοράς και σκέψης, τότε το μόνο που μένει είναι να προσπαθήσουμε -πρώτα σε προσωπικό επίπεδο- να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά μας και μετά τη συμπεριφορά των άλλων.
Το λογικό και το παράλογο θα περάσει σε άλλη διάσταση κατανόησης.
Ευαγγελία Βεργανελάκη – Κοινωνική Ανθρωπολόγος
Site: www.everganelaki.gr, email: evaverg1975@gmail.com
FB: @Ευαγγελία Βεργανελάκη – Κοινωνική Ανθρωπολόγος
Photo cover:pixabay.com/lassaffa/nature
Διαβάστε επίσης:
