Ο αυτισμός σύμφωνα με το DSM-IV αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, από την γέννηση του παιδιού, αλλά εμφανίζεται και εξελίσσεται από τα τρία έτη.
Η διαταραχή ασκεί επιρροή στην λειτουργία του εγκεφάλου και κατά συνέπεια και σε άλλους ποικίλους τομείς ανάπτυξης με έναν ασταθή και ακανόνιστο τρόπο παρουσιάζοντας προβλήματα στους τομείς της επικοινωνίας, της κοινωνικότητας και την φαντασίας.
Θεωρείται ως μια εκ γενετής αναπτυξιακή διαταραχή του εγκεφάλου, όπου το άτομο ζει με αυτή καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του. Αποτελεί μια πρώιμη και σφαιρική διαταραχή της εξέλιξης, όπου εμφανίζει αδυναμίες ως προς τις κοινωνικές σχέσεις και σε διαταραχή συμπεριφοράς.
Έχουν περιορισμένο ενδιαφέρον για το ανθρώπινο πρόσωπο, απουσία βλεμματικής επαφής, περιορισμένες κοινωνικά κατευθυνόμενες συμπεριφορές όπως οι μιμικές εκφράσεις, εκφωνήματα ή να δείχνουν με το δάχτυλο, καθώς και απουσία ενδιαφέροντος για τα άλλα παιδιά.
Συχνό φαινόμενο στην διαταραχή είναι η δυσκολία ως προς την αισθητηριακή ολοκλήρωση, στην ανάπτυξη της «θεωρίας του νου», στην κινητική στερεοτυπία αλλά και στην υπερδιέγερση (Αργυριάδη, 2011).
Το νοητικό επίπεδο των παιδιών με αυτισμό κυμαίνεται από τα ανώτερα επίπεδα της νοημοσύνης έως και τις βαρύτερες μορφές νοητικής υστέρησης (Κεκές, Χίτογλου- Αντωνιάδου, Χίτογλου- Χατζή, 2010).
Συνεπώς, στον αυτισμό θα πρέπει να πραγματοποιείται προσεκτική αξιολόγηση και διάγνωση, καθώς θα πρέπει και να ξεχωρίζεται από παρόμοια σύνδρομα όπως π.χ. το Asperger.
Ο αυτισμός χαρακτηρίζεται από ελλείμματα :
- στις κοινωνικές και συναισθηματικές αλληλεπιδράσεις,
- στην λεκτική επικοινωνία και συμπεριφορά,
- στην ανάπτυξη, κατανόηση και διατήρηση κοινωνικών σχέσεων.
Επιπλέον, τα άτομα με αυτισμό έχουν επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφοράς και κάνουν χρήση στερεοτυπικών κινήσεων. Χαρακτηρίζονται από ακαμψία στα πρότυπα σκέψεις και ρουτίνας, με λίγα και άκαμπτα ενδιαφέροντα. Τέλος, χαρακτηρίζονται από υπερβολική και υποτονική αντιδραστηριότητα ως προς τις αισθητηριακές πτυχές του περιβάλλοντος (American Psychiatric Association, 2013).
Διαβάστε ακόμη στο PSYCHOLOGY.GR το σχετικό άρθρο: Ο Γολγοθάς της διαταραχής Rett
Τα οφέλη του Αυτισμού
Ο αυτισμός στο άτομο μπορεί να έχει αρκετά οφέλη.
Αν και τα αυτιστικά άτομα χαρακτηρίζονται από χαμηλό επίπεδο νοημοσύνης και κακή επίδοση σε θέματα λεκτικών και συμβολικών ικανοτήτων, όπως και ελλείματα στην γλώσσα και κατανόηση λόγου και ενδιαφέρον ως προς ασυνήθιστα αντικείμενα και στην μη λειτουργική πλευρά τους, σημειώνουν εξαιρετικές επιδόσεις σε τομείς όπως ζωγραφική, μουσική, τέχνες, μνήμη, αθλήματα.
Έχουν καλή επίδοση σε θέματα κινητικών και αισθητηριοκινητικών ικανοτήτων, ενώ αναφέρεται ομειογενή απόδοση ως προς τα τεστ ικανοτήτων (πχ νοημοσύνης) με σωστή αντίληψη της γλώσσας. Επίσης, η αγάπη που εκδηλώνουν είναι έντονη και αληθινή (Martin,2018).
Επιπλέον, τα άτομα με αυτισμό σημειώνουν ευαισθησία ως προς μη λεκτικούς ήχους (πχ κουδούνι), έχουν ασυνήθιστες συναισθηματικές αντιδράσεις και υπερ και υπο ευαισθησία σε διάφορα (πχ πόνος).
Έχουν φανταστικούς φίλους και έχουν δυσκολία ως προς τον διαχωρισμό αστείου και σοβαρού λόγου (Silverman,2012). Βέβαια, έχουν εξαιρετικές ικανότητες ως προς την μετατροπή λέξεων σε εικόνες για την κατανόηση τους και αξιοσημείωτη μακροπρόθεσμη μνήμη.
Τα κορίτσια έχουν πιο αυξημένη λειτουργική κοινωνική συμπεριφορά σε σύγκριση με τα αγόρια.
Έχουν εξαιρετικές ικανότητες ως προς την ανάκληση των πληροφοριών, πρωτοτυπία και καινοτομία σε ιδέες, ενώ εξειδικεύονται σε θέματα που τους αφορούν σε επίπεδο εις βάθος γνώσης (Martin,2018).
Χαρακτηρίζονται από εμμονές, και έχουν τελετουργικές και στερεοτυπικές κινήσεις, όμως έχουν αρέσκεια στην μεθοδικότητα, αποφασιστικότητα και επιμονή στην εργασία. Αποδέχονται την διαφορετικότητα και εστιάζουν στην λεπτομέρεια και την ακρίβεια, με αποτέλεσμα αυτό να τους καθιστά επιμελής.
Διαβάστε ακόμη το σχετικό άρθρο: Αυτισμός: ένας κόσμος μέσα στον κόσμο μας
Ακόμα, αποτελούνται από άρρυκτα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και μπορούν να επικεντρωθούν σε ότι κάνουν χωρίς να αποσπούνται από ερεθίσματα (Silverman, 2012).
Έχουν εξαιρετική παρατηρητικότητα σε οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, αλλά και ρουτίνα που έχει οφέλη στην λειτουργικότητα τους (Martin,2018).
Βεβαίως, δεν χαρακτηρίζονται τόσο απο ανεξαρτησία λόγο της άκαμπτης λειτουργικότητας τους, και σημειώνουν δυσκολίες στον σχεδιασμό και την οργάνωση, γεγονότα που έχουν συνέπεια τις χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις, ενώ επιπρόσθετα είναι επιρρεπής σε άγχος και κατάθλιψη (Silverman,2012).
Παρόλα αυτά τα ατομα με αυτισμό έχουν ανώτερη γλωσσική ικανότητα στην γλωσσική και πνευματική ικανότητα, μπορούν να εργαστούν, να έχουν ενδιαφέροντα και δεξιότητες. Ακόμα και με χαμηλή εξασθένηση, είναι σε θέση να λειτουργούν ανεξάρτητα.
Ο αυτισμός δεν έχει στασιμότητα και δεν γιατρεύεται αλλά μπορεί να βελτιωθεί.
Συχνά τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται από δέσμευση,ειλικρίνεια,σταθερότητα και αφοσίωση (Martin,2018).
ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
- Θεωρούν ότι είναι άτομα που φωνάζουν και χτυπάνε άλλα άτομα και τον εαυτό τους.
- Την θεωρούν πάθηση, αρρώστια, ασθένεια και πρόβλημα για το άτομο.
- Κάνουν συσχέτιση με νοητική υστέρηση.
- Θεωρούν ότι απαιτείται φαρμακευτική αγωγή.
- Ως αρρώστια θεωρείται ότι θα πρέπει να διαγνωστεί για να μπορέσει να γιατρευτεί.
- Ο κόσμος τους φέρεται με τέτοιο τρόπο ώστε να τους κάνουν να νιώθουν μειονεκτικά και να βιώσουν παραγκωνισμό.
- Τα αυτά αντιμετωπίζονται ως παράφρωνες.
- Αποφεύγουν να έχουν επαφή μαζί τους, επικοινωνία ή άγγιγμα.
Η αντίληψη της κοινωνίας για τον αυτισμό είναι αρνητική,διότι η κοινωνία χαρακτηρίζεται από την γενικότερη αρνητική αντίληψη της.
Αυτισμός και Χαρισματικότητα
Υπάρχει μια πολύ λεπτή γραμμή ανάμεσα στην χαρισματικότητα και στον αυτισμό. Μπορεί στην πραγματικότητα οι δύο κόσμοι να συγκλίνουν.
Ο Eistein είπε ότι “η παθιασμένη αίσθηση της κοινωνικής ευθύνης και δικαιοσύνης σχετίζονται πάντα παράξενα με την έντονη αντίληψη της άμεσης επαφής του ανθρώπου με άλλους ανθρώπους και κοινότητες. Εγώ ειμαι πραγματικά ένας “μοναχικός ταξιδιώτης” και δεν έχω νιώσει ποτέ να ανήκω στην χώρα, σπίτι, φίλους, οικογένεια με όλη μου την καρδιά” (Rohan, 2018).
Παραδείγματα χαρισματικών ατόμων με αυτισμό: Satoshi Tajiri, Lionel Messi, Albert Einstein, Wolfgang Amadeus Mozart, Bill Gates, Benjamin Franklin, Anthony Hopkins, Tim Burton, Immanuel Kant.
Υπάρχει αναγκαιότητα για τονισμό των ικανοτήτων του ατόμου με αυτισμό και να δουλέυονται ακόμα πιο πολύ από τις αδυναμίες του (Bogdashina,2013).
Με την εξέλιξη των ικανοτήτων του, το άτομο αποκτά ενδιαφέροντα και σπάει τους θεσμούς αδυναμίας κοινωνικοποίησης, επειδή πλεον συσχετίζεται με άλλα άτομα (Bogdashina,2013).
Αντί να έχουμε την πεποίθηση ότι τα παιδιά με αυτισμό έχουν κάποια αναπηρία, θα πρέπει να σκεφτόμαστε ότι είναι παιδιά “με λίγο Einstein” μέσα τους.
Πρέπει να δίνεται στο άτομο μεγαλειότητα και όχι μια εξουθενωτική θεραπεία (Rohan, 2018).
Βιβλιογραφία:
1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). DSM-V
2. Martin, A., Bloch, M., & Volkmar, F. R. (2018). Lewis’s Child and Adolescent Psychiatry : A Comprehensive Textbook: Vol. Fifth edition. Wolters Kluwer Health.
3. Rohan, M. (2018). A fine line between the world of giftedness and Autism. Swimming in Australia, 40(3), 48–50.
4. Chloe Silverman. (2012). Understanding Autism : Parents, Doctors, and the History of a Disorder. Princeton University Press.
5. Ozyurt, G., Ozcan, K., Elikucuk, C. D., Odek, U., & Akpinar, S. (2020). Equine Assisted Activities Have Positive Effects on
6. Children with Autism Spectrum Disorder and Family Functioning. Montenegrin Journal of Sports Science & Medicine, 9(2), 51–58.
7. Bogdashina, O. (2013). Autism and Spirituality : Psyche, Self and Spirit in People on the Autism Spectrum. Jessica Kingsley Publishers.
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Αντωνοπούλου Αδαμαντία – Ψυχολόγος
Έχω σπουδάσει Ψυχολογία και Κοινωνιολογία, BSc Psychology, Unic και BSc Sociology, UoA & Universita di Bologna. Οι μεταπτυχιακές μου σπουδές είναι στην κλινική ψυχική υγεία, MSc Clinical Mental Health, Med Auth. Εξειδίκευση στην Γνωστική-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία και στην Παιδοψυχολογία. 6955008432
Photo cover:pixabay.com/geralt/dyslexia
Πηγή:psychology.gr
Διαβάστε επίσης:
