143 χρόνια Πάμπλο Πικάσο…. Σαν σήμερα 25 Οκτωβρίου 1881, γεννήθηκε στη Μάλαγα της Ισπανίας, ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους και εικαστικούς του 20ού αιώνα. Μία ιδιοφυΐα της Τέχνης στο έργο του οποίου όλοι υποκλίνονται με σεβασμό.
Ωστόσο, ο ιδιωτικός βίος του Πάμπλο Πικάσο έμοιαζε αμφιλεγόμενος και σήμερα, στην εποχή του #MeToo ο κορυφαίος των κορυφαίων ζωγράφος, αμφισβητείται περισσότερο από ποτέ και η φήμη του μοιάζει πιο ευάλωτη από ποτέ. Ως ιδιώτης, γιατί ο καλλιτέχνης Πικάσο μένει στην άκρη, καθώς κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το τεράστιο και μοναδικό έργο του.
Όλο και περισσότερες είναι οι φωνές που μιλάνε ανοιχτά για έναν χειριστικό χαρακτήρα που έκανε όλους όσοι βρίσκονταν δίπλα του να υποφέρουν. Από τις συντρόφους του, μέχρι τα παιδιά του και τα εγγόνια του. Ο Πάμπλο Πικάσο είχε μια σκοτεινή πλευρά για την οποία τελευταία έχει γίνει πολύς λόγος.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 143 χρόνων από τη γέννησή του, ας δούμε κάποιες πτυχές της ζωής του.
Το παρακάτω αστείο περιστατικό, το είχε περιγράψει ο ίδιος ο ζωγράφος. Όταν βγήκε από την κοιλιά της μητέρας του δεν έκλαιγε καθόλου, δεν είχε καμία αντίδραση. Στο δωμάτιο του τοκετού ήταν παρών και θείος του, Σαλβαδόρ, ο οποίος ήταν γιατρός. Και τι έκανε πιστεύετε, βλέποντας το μωρό να μην αντιδρά; Φύσηξε τον καπνό από το πούρο που κάπνιζε στο πρόσωπο του νεογέννητου. Κι εκείνο αντέδρασε, ξεσπώντας σε γοερό κλάμα. Μάλιστα, ο Πάμπλο Πικάσο μεγαλώνοντας έγινε φανατικός καπνιστής και απέδιδε αυτή την εμμονή του με το κάπνισμα, στο περιστατικό στη γέννησή του.
Η 26χρονη Όλγκα έκλεψε την καρδιά του Πικάσο με την πρώτη ματιά, όταν συναντήθηκαν στη Ρώμη το 1917. Τότε, χόρευε στα ρωσικά μπαλέτα του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ, και ήταν μία από τις πιο ταλαντούχες χορεύτριες της εποχής της. Ο Πάμπλο Πικάσο είναι ο σκηνογράφος στο μπαλέτο «Παρέλαση».
Την περίοδο εκείνη, η ερωμένη του, Ιρέν Λαγκούτ τον έχει εγκαταλείψει και υπήρχε μόνο ένας τρόπος να γιατρευτεί: να ερωτευθεί μια άλλη. Και αυτή είναι η Όλγκα. Κεραυνοβολείται από την ομορφιά της και την πολιορκεί. Η νεαρή χορεύτρια που προέρχεται από συντηρητική οικογένεια αντιστέκεται και ο Πικάσο βρίσκει τον δρόμο να την κατακτήσει. Της ζητά να τον παντρευτεί.
Ο γάμος γίνεται στις 12 Ιουλίου του 1918, στον ρωσικό ορθόδοξο καθεδρικό ναό της Rue Daru, με κουμπάρους τον Ζακ Κοκτώ και τον Γκιγιόμ Απολινέρ. Το ζευγάρι είναι ευτυχισμένο και ζει ένα τρελό πάθος που σφραγίζεται με τον ερχομό του γιου τους Πωλ. Η Όλγκα δε διστάζει να εγκαταλείψει την καριέρα για να αφοσιωθεί στον Πικάσο και τον γιο της. Ο ερωτευμένος ζωγράφος αντλεί έμπνευση και τη ζωγραφίζει ακατάπαυστα και με πρωτόγνωρο πάθος.
Όμως της είναι άπιστος. Δέκα χρόνια αργότερα, γνωρίζει τη Μαρί-Τερέζ Γουόλτερ. Είναι 45 ετών και εκείνη 17. Της νοικιάζει ένα σπίτι πολύ κοντά στο δικό του και ζει μαζί της στιγμές τρελής ευτυχίας. Η σχέση του με την Όλγκα έχει τελειώσει αλλά εκείνος της ομολογεί την ύπαρξη της Μαρί Τερέζ, όταν μένει έγκυος.
Το 1935 η Όλγκα ζητά διαζύγιο και τη μισή περιουσία του, ο ίδιος αρνείται κι έτσι παραμένουν παντρεμένοι. «Κάθε φορά που αλλάζω γυναίκα πρέπει να καταστρέψω την προηγούμενη», φέρεται να είχε πει, αποτυπώνοντας μια σκληρή αλήθεια. Η Όλγκα δεν ξεπέρασε ποτέ την προδοσία του.
Τυπικά μέχρι τον θάνατό της το 1955 ήταν η σύζυγός του. Είχαν μεσολαβήσει στο διάστημα αυτό εξωσυζυγικές σχέσεις με την Μαρί Τερέζ Γουόλτερ (1927–1935), τη Ντόρα Μάαρ (1936–1944), και τη Φρανσουάζ Ζιλό (1948–1953). Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πικάσο εγκαταστάθηκε στη νότια Γαλλία και η Όλγκα με τον γιο τους τον ακολούθησαν μένοντας, όμως, οι δυο τους σε ξενοδοχεία.
Ο Πικάσο δεν τη συνάντησε ποτέ ξανά, αρνιόταν να απαντήσει στα γράμματά της και δεν την επισκέφθηκε ούτε στο νοσοκομείο, στις Κάννες, όπου άφησε την τελευταία της πνοή, το 1955, ακρωτηριασμένη και διαλυμένη από τον καρκίνο. Έξι χρόνια μετά τον θάνατό της παντρεύτηκε την τελευταία αγάπη της ζωής του, την Ζακλίν Ρογκ, η οποία μετά τον θάνατό του αυτοκτόνησε με περίστροφο, μην αντέχοντας τον χαμό του.
Στον γιο του Πολ, ο Πικάσο φερόταν απαίσια. Από μικρό παιδί ακόμη και ως ενήλικας, ο Πολ τραβούσε τα πάνδεινα από τον πατέρα του, ο οποίος του έδειχνε το πιο σκληρό και απάνθρωπο πρόσωπό του.
Ο Πικάσο έκανε τα πάντα για να εξαρτάται ο γιος του από αυτόν, τον μείωνε και τον χρησιμοποιούσε σαν σοφέρ του. Τον πλήρωνε για να συντηρεί την οικογένειά του και για να μπορεί να τον ελέγχει.
Στο πρόσωπό του έβλεπε την Όλγκα για την οποία έτρεφε περιφρόνηση και μίσος που δεν του επέτρεψε να ελευθερωθεί από τα δεσμά του γάμου.
Ο Πολ μη αντέχοντας την απόρριψη και την περιφρόνηση από τον ίδιο τον πατέρα του, στράφηκε στο αλκοόλ. Ο γάμος του δεν είχε ευτυχή κατάληξη, καθώς η γυναίκα του παράτησε τον ίδιο και τα δύο παιδιά τους, τη Μαρίνα και τον Παμπλίτο. Μάλιστα, ο γιος του Παμπλίτο που μεγάλωσε σε μία ανυπόφορη μοναξιά κι ένα τοξικό περιβάλλον που είχε δημιουργήσει ο παππούς του, λίγες ημέρες μετά τον θάνατό του, κατάπιε χλωρίνη και πέθανε μέσα σε φριχτούς πόνους. Η Μαρίνα θεώρησε ηθικό αυτουργό για τον θάνατο του αδελφού της, τον διάσημο παππού τους, αφού υπέφεραν εξαιτίας του. Ο γιος του ζωγράφου πέθανε λίγα χρόνια μετά εξαιτίας του αλκοολισμού του.
Στα 45 του χρόνια ο Πικάσο γνώρισε την τότε 17χρονη Μαρί-Τερέζ Γουόλτερ. Την ερωτεύτηκε τρελά και τη μύησε αμέσως στις πρακτικές του σαδομαζοχιστικού σεξ, όπως έκανε με όλες τις ερωμένες του. Το 1935 απέκτησαν την κόρη τους, Μάγια η οποία ήταν τυχερή καθώς μόνο σε αυτήν, ο ζωγράφος έδειξε την αγάπη του.
Λάτρευε να τη ζωγραφίζει από μωρό που ήταν μέχρι που ενηλικιώθηκε και μέσα από τα έργα αυτά αποτύπωνε την ευτυχία που είχε φέρει στη ζωή του, ο ερχομός της κόρης του που τον πρώτο καιρό κρατήθηκε μυστικός, αφού ήταν τυπικά ακόμη παντρεμένος με την Ολγκα.
Και μπορεί η Μαρί-Τερέζ να ήταν η γυναίκα που αγάπησε όσο καμιά άλλη και η αληθινή μούσα του, ο Πικάσο απάτησε και εκείνη και μάλιστα με τρόπο ατιμωτικό. Λίγο μετά τον ερχομό της κόρης τους, ο ζωγράφος γνώρισε τη φωτογράφο Ντόρα Μάαρ και ξεμυαλίστηκε, Όταν το έμαθε η Βαλτέρ, έγινε έξαλλη.
Τότε, λέγεται πως ο Πικάσο ζήτησε από τις δύο ερωμένες του να παλέψουν για την αγάπη του. Όπως κι έγινε, κυριολεκτικά. Πάλεψαν στο ατελιέ του, όπου νίκησε η Μάαρ, η οποία μετακόμισε στο σπίτι του. Όμως και αυτή η σχέση δεν κράτησε πολύ.
Όταν την παράτησε, η Μάαρ έπαθε νευρικό κλονισμό και πέρασε εβδομάδες σε ψυχιατρείο υποβαλλόμενη σε ηλεκτροσόκ. Η Μαρί-Τερέζ Γουόλτερ, το 1977, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του ζωγράφου, κρεμάστηκε στο γκαράζ του σπιτιού της στο Παρίσι. Ήταν 68 ετών. Δεν ήταν η μόνη που έδωσε τέλος στη ζωή της. Η Ζακλίν Ροκ, η τελευταία του γυναίκα, την οποία γνώρισε όταν εκείνος ήταν 79ετών κι εκείνη μόλις 27, αυτοκτόνησε με πιστόλι μετά τον θάνατό του!
Η Φρανσουάζ Ζιλό γνώρισε τον Πικάσο σε ένα παρισινό καφέ το 1943. Εκείνη ήταν 21 και εκείνος 61. Έζησαν έναν θυελλώδη έρωτα που διήρκεσε από το 1943 έως το 1953, έκαναν δύο παιδιά, αλλά δεν παντρεύτηκαν ποτέ.
Όμορφη κι ανεξάρτητη, η Ζιλό έκανε αυτό που καμία από τις πολλές άλλες γυναίκες του Πικάσο δεν τόλμησε ποτέ: έφυγε μακριά του, καταπιεσμένη από την αφόρητη πίεση, χειραγώγηση και ζήλεια του, αλλά και τις θρυλικές απιστίες του.
Όταν αποφάσισε να δώσει τέλος στη σχέση τους, ο Πικάσο τρελάθηκε. Αυτός και μόνο αυτός θα μπορούσε να αποφασίσει κάτι τέτοιο, και η Φρανσουάζ Ζιλό τον πρόλαβε. Τον αποκάλεσε δημοσίως σαδιστή και εκείνος έκανε τα πάντα για να την εξαφανίσει, την κυνήγησε, της έκανε μποϊκοτάζ, τη διέσυρε κι έκανε τα πάντα προκειμένου να την καταστρέψει. Μέχρι που ζήτησε από την γκαλερί Louise Leiris να σταματήσει να την εκπροσωπεί και επέμεινε να μην καλείται πλέον να εκθέσει στο διάσημο Salon de Mai (ανοιξιάτικο Σαλόνι Τέχνης).
Η Ζιλό ταξίδεψε στην Αμερική, έχτισε τη ζωή και την καριέρα της από την αρχή και συνέχισε να ζωγραφίζει και να πουλά έργα της μέχρι τον θάνατό της το 2023 σε ηλικία 101 ετών.
Στην ιστορία, δε, έχει μείνει η ατάκα της: «Είμαι η μοναδική γυναίκα που σώθηκε από τον Πικάσο και δεν έχω μετανιώσει ούτε μια στιγμή γι’ αυτό. Πώς; Παρατώντας τον».
Ο Πικάσο και ο Μαρκ Σαγκάλ υπήρξαν αδελφικοί φίλοι, όμως, η φιλία τους έμελλε να τελειώσει άδικα για ασήμαντο λόγο. Ποιος ήταν αυτός; Κάποια άκομψα λόγια που ανταλλάχθηκαν κατά τη διάρκεια ενός δείπνου, το 1964. Ο Πικάσο υπονόησε πάνω σε μια συζήτηση που ξεκίνησε ως αστείο πως ο αδελφικός του φίλος ήταν φιλοχρήματος. Και κάπως έτσι, λέγεται πως τελείωσε μια μεγάλη φιλία δύο σπουδαίων ανδρών.
