Εν μέσω Β Παγκοσμίου Πολέμου, έκανε πρεμιέρα η «Καζαμπλάνκα», η ταινία με πρωταγωνιστές τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ και την Ίνγκριντ Μπέργκμαν, η οποία κυκλοφόρησε στις 26 Νοεμβρίου του 1942.
Η Καζαμπλάνκα, ίσως η πιο εμβληματική ταινία του παγκόσμιου κινηματογράφου, είναι πάντα μέσα σε όλες τις λίστες με τις 10 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών και σίγουρα η πιο αγαπημένη των ιστορικών, της κριτικής και κυρίως των σινεφίλ. Ένα πραγματικό κλασικό αριστούργημα, αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ.
Και να φανταστεί κανείς πως το απόλυτο Χολιγουντιανό ρομάντζο, ξεκίνησε ως μία ταινία χαμηλού προϋπολογισμού από την Warner, στο πλαίσιο της ενθάρρυνσης των Αμερικανών να ταχθούν με τις ευρωπαϊκές συμμαχικές δυνάμεις στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη βάση του είναι ένα απλό ρομαντικό μελόδραμα ενός ανεκπλήρωτου έρωτα, σε συνδυασμό με πατριωτικά μηνύματα και τον εξωτισμό της Καζαμπλάνκα.
Και όμως, η Καζαμπλάνκα αυτό το b’ movie μετατράπηκε σε μία από τις σπουδαιότερες ταινίες του κινηματογράφου, λόγω του ευφυούς παραγωγού Χαλ Γουόλις, που πριν ένα χρόνο είχε παραδώσει το περίφημο «Γεράκι της Μάλτας», σε σκηνοθεσία του Τζον Χιούστον και φυσικά τη μνημειώδη, για ακόμη μία φορά, ερμηνεία του Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Όλα ξεκίνησαν όταν ο Χαλ Γουόλις πείστηκε από τη σεναριογράφο Άιριν Ντάιαμοντ να αγοράσει τα δικαιώματα του θεατρικού έργου των Μάρεϊ Μπάρνετ και Τζόαν Άλισον «Everybody Comes To Rick’s», που ακόμη, όμως, δεν είχε ανέβει στο θέατρο.
Ο Γουόλις ήθελε για σκηνοθέτη το «καυτό» όνομα της εποχής Γουίλιαμ Γουάιλερ, αλλά επειδή ήταν απασχολημένος σε άλλη ταινία, θα στραφεί τελικά στον φίλο του, Μάικλ Κέρτιζ. Ωστόσο, στα παρασκήνια υπάρχουν πολλές διαφωνίες. Ακόμη και για τους δυο πρωταγωνιστικούς ρόλους υπήρξαν διαφωνίες, μέχρι να καταλήξει η παραγωγή στο γοητευτικότερο κινηματογραφικό ζεύγος του σινεμά, τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ και την Ίνγκριντ Μπέργκμαν. Αλήθεια, ποια θα ήταν η τύχη της ταινίας αν τελικά έπαιρνε τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ρικ η αρχική επιλογή της Warner Bros o Ρόναλντ Ρίγκαν;
Ευτυχώς, δεν το μάθαμε ποτέ. Ωστόσο, ακόμη και με τον Μπόγκαρντ υπήρχαν προβλήματα, αφού ουκ ολίγες φορές ήρθε σε κόντρα με τον σκηνοθέτη.
Η υπόθεση της ταινίας
Στη γαλλοκρατούμενη Καζαμπλάνκα όλα περιστρέφονται γύρω από τον μυστηριώδη ιδιοκτήτη ενός φημισμένου κλαμπ- καζίνο, τον Ρικ. Ενός φαινομενικά ψυχρού, σκληρού και κυνικού άνδρα, που κρύβει στην καρδιά του τα θρύψαλα μιας ερωτικής απογοήτευσης, αλλά και προσωπικών απογοητεύσεων. Ενός άνδρα, που αν και έχει ηττηθεί καθοριστικά πολλές φορές, θα βρει το κουράγιο να δείξει το ηθικό του ανάστημα.
Ο Ρικ ελέγχει πλήρως την κατάσταση, μένοντας μακριά από τα παιχνίδια που παίζονται ακόμη και μέσα στο πολυτελές κλαμπ του, μέχρι που θα δει μπροστά του την Ίλσα, με τον διάσημο αντιστασιακό άντρα της. Τη γυναίκα που τον πλήγωσε άθελα της στο Παρίσι, λίγο πριν μπουν οι Γερμανοί, εγκαταλείποντάς τον να την περιμένει μάταια στον σταθμό του τρένου. Τώρα, κι ενώ οι Γερμανοί περικυκλώνουν το μπαρ, πρέπει να πάρει θέση, να βάλει κάτω τα συναισθήματά του και να βοηθήσει τον διωκόμενο αντιστασιακό άνδρα της.
Η απόμακρη σχέση των δύο πρωταγωνιστών
Την περίοδο που γυριζόταν η Καζαμπλάνκα, ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ ήταν παντρεμένος με την Mayo Methot, η οποία ήταν ζηλιάρα. Οι καβγάδες τους ζευγαριού ήταν ατελείωτοι. Η πανέμορφη Ίνγκριντ Μπέργκμαν ήταν για την τρίτη σύζυγο του ηθοποιού το “κόκκινο πανί” και προκειμένου ο ηθοποιός να έχει το κεφάλι του ήσυχο, απέφευγε τα πολλά πολλά με τη συμπρωταγωνίστριά του στα παρασκήνια.
Ο Μπόγκι είχε γνωρίσει την Μπέργκμαν, μόλις λίγες εβδομάδες πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα. Ο Μπόγκι δεν ένιωθε ιδιαίτερη χημεία με την Μπέργκμαν. Η ίδια ήταν εξίσου διστακτική. «Τον φίλησα, αλλά δεν τον ξέρω καθόλου», σημείωσε αργότερα. Ο Μπόγκι, ο οποίος ήταν αδύνατος, με μικρούς, στρογγυλεμένους ώμους και μικροσκοπική μέση, μπορεί να είχε προσωπικούς λόγους που ένιωθε άβολα μαζί της.
Το ύψος του ήταν μόλις 1,80 μ. Στις σκηνές μαζί της, έπρεπε να δέσει ξύλινες πλατφόρμες 7 εκατοστών στα παπούτσια του, καθώς η συμπρωταγωνίστριά του ξεπερνούσε το 1,80 μ., δηλαδή ήταν ψηλότερη από εκείνον. Ήταν η πρώτη φορά που ως ρομαντικός ήρωας δεν είχε μετρηθεί με την πρωταγωνίστριά του.
Όμως για τον πρωταγωνιστή αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημά του κατά της γυρίσματα της Καζαμπλάνκα. Ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ δεν έκρυβε την απογοήτευσή του από το γεγονός ότι, αν και ήταν πλέον ο μεγαλύτερος σταρ της Warner Bros, το συμβόλαιό του με το στούντιο δεν τον άφηνε ευχαριστημένο. Σύμφωνα με την Daily Mail, όταν του έστειλαν το προσχέδιο για την «Καζαμπλάνκα», το θεώρησε ανάξιο, καθώς πριν είχε πρωταγωνιστήσει στη ταινία «Το Γεράκι της Μάλτας», την καλύτερη ταινία του μέχρι τότε.
Η ταινία σάρωσε παρά τους ενδοιασμούς
Καθώς τα γυρίσματα προχωρούσαν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1942, η διάθεση των ηθοποιών έπεφτε. Ακόμα και με το σενάριο, οι ηθοποιοί εξακολουθούσαν να μην πιστεύουν στην ιστορία. Εξάλλου, τους έδιναν συχνά την τελευταία στιγμή νέα κείμενα και αυτό δεν διευκόλυνε καθόλου την κατάσταση και τους ενδοιασμούς που υπήρχαν.
Η Μπέργκμαν ανησυχούσε, επίσης, καθώς ένιωθε πως δεν είχε αρκετές πληροφορίες για τον χαρακτήρα που υποδυόταν. Παραπονέθηκε στον σεναριογράφο: «Πώς μπορώ να παίξω την ερωτική σκηνή όταν δεν ξέρω με ποιον θα φύγω;».
Για τον Μπόγκαρντ, τα γυρίσματα της «Καζαμπλάνκα» ήταν μια άθλια εμπειρία. Παρέμεινε νευρικός και δεν εμπιστεύτηκε ποτέ το υλικό. Οτιδήποτε μπορούσε να τον εκνευρίσει, και ήταν έτοιμος για καυγά.
Όταν βγήκε στους κινηματογράφους, η Καζαμπλάνκα οι παραγωγοί αύξησαν τις τιμές των εισιτηρίων κατά σχεδόν 50 τοις εκατό, αναμένοντας επιπλέον ενδιαφέρον, επειδή οι στρατιώτες των ΗΠΑ είχαν μόλις πετύχει μια αξιοσημείωτη νίκη στη Βόρεια Αφρική. Και έπεσαν μέσα στις προβλέψεις τους.
Την πρώτη εβδομάδα προβολής στο Hollywood Theatre στο κέντρο του Μανχάταν, η ταινία συγκέντρωσε 37.000 δολάρια – το υψηλότερο ποσό που είχε πάρει ποτέ ο κινηματογράφος. Σε άλλα σημεία της χώρας, οι αποδόσεις ήταν περισσότερες από ό,τι είχαν φανταστεί ποτέ οι εμπλεκόμενοι. Έγινε η έβδομη ταινία με τα υψηλότερα έσοδα του 1943.
Οι κριτικοί την υποδέχτηκαν με τον ίδιο ενθουσιασμό. Οι New York Times θεώρησαν την «Καζαμπλάνκα» μια «συναρπαστική και συγκινητική ιστορία» και αναγνώρισαν τον Μπόγκαρτ «ως τον ψυχρό, κυνικό, αποτελεσματικό και σούπερ σοφό τύπο με έναν πυρήνα συναισθήματος και ιδεαλισμού μέσα του».
Και κάπως έτσι, η πατριωτική b movie του Χόλιγουντ, έμελλε να γράψει ιστορία και μέχρι σήμερα να αποτελεί μία από τις πιο εμβληματικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.
