Η αγάπη είναι ένα από τα πρωταρχικά συναισθήματα, ένα φαινόμενο με απόλυτη αξία. Είναι μια έννοια με πολλές διαστάσεις και ερμηνείες.
Η αγάπη όμως, από επιστημονική πλευρά, δεν έχει μελετηθεί. Αυτό συνήθως έχει αφεθεί στους λογοτέχνες, ποιητές, ζωγράφους, κλπ., για διάφορες αιτίες. Στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό δεν υπήρχε η έννοια της αγάπης.
Οι έννοιες του έρωτα, της στοργής, της φιλότητας (φιλίας), και της φιλοξενίας χρησιμοποιούνταν στην καθημερινή ζωή και στον γραπτό πολιτισμό. Η αγάπη, σε γενικές γραμμές, περιγράφει την έντονη έλξη ενός ανθρώπου προς κάποιο άλλο (πρόσωπο, τόπο, θέμα, ιδέα, εργασία, δραστηριότητα ή αντικείμενο). Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την εκδήλωση ενδιαφέροντος και φροντίδας αλλά και την ύπαρξη ταύτισης με τα πράγματα αυτά.
Ο όρος αγάπη περιγράφει έναν έντονο συναισθηματικό δεσμό ή συναισθηματική κατάσταση. Με τη συνηθισμένη του χρήση, ο όρος αναφέρεται στη διαπροσωπική αγάπη, τα συναισθήματα που νιώθει ένα πρόσωπο για κάποιο άλλο πρόσωπο. Η αγάπη, είναι παρεξηγημένη, αφού θεωρείται ταυτόσημη με τον έρωτα και εκείνος με την σειρά του καταδικασμένος κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους από την εκκλησία.
Η αγάπη, καλοσύνη και ομορφιά μαζί με την δημιουργία και την αφθονία, αποτελούν τα γενεσιουργά στοιχεία της ύπαρξης της ζωής μας. Είναι τα κύρια και ουσιαστικά στοιχεία του πυρήνα της ψυχής μας που η ύπαρξή τους (σε ατομικό αλλά και ομαδικό επίπεδο) δημιουργεί την ευτυχία και η απουσία τους την δυστυχία στα συγκεκριμένα άτομα ή και τις κοινωνίες. Υπάρχει μία χημεία που ενώνει τους φίλους όπως ακριβώς και στην αγάπη.
Και η φιλία είναι σαν την αγνή αγάπη μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων.
Που όπως είπε ο Mark Twain “η αγάπη είναι η ακαταμάχητη επιθυμία που θέλει να επιθυμείται ακαταμάχητα”. Έτσι, είναι και η φιλία. Θέλει την αγάπη και χωρίς αυτή δεν μπορεί να επιβιώσει και να μεγαλουργήσει. Η φιλία δεν επιζητεί την κριτική μεταξύ των φίλων.
Διότι, όπως είπε και η Μητέρα Τερέζα “εάν κρίνεις τους ανθρώπους δεν έχεις χρόνο να τους αγαπήσεις”.
Η φιλία έχει πολλαπλή υπόσταση και ως αγάπη. Είναι σαν “την μία ψυχή που κατοικεί σε δύο σώματα” που είπε ο Αριστοτέλης. Η φιλία σαν την αγάπη, δείχνει, μια απαράλλακτη μεγαλοψυχία, και υπέρμετρη ανεκτικότητα. Είναι δε ευεργετική, και εξόχως εξυπηρετική.
Ο Khalil Gibran διατυπώνει πολύ άριστα την φιλία, στους αρχικούς στίχους του ποιήματος του “Φιλία (Friendship)”: “Και ο νέος είπε (στο γέροντα), “Μίλα μας για την φιλία.” (Και απάντησε αυτός). Ο φίλος σου είναι οι ανάγκες σου που βρήκαν ικανοποίηση. Είναι το έδαφος το οποίο σπέρνεις με αγάπη και παίρνεις τους καρπούς του. Είναι το τραπέζι σου δίπλα στο τζάκι σου. Γιατί πηγαίνεις σε αυτόν με την πείνα σου Και τον ψάχνεις για την γαλήνη σου”.
Σύμφωνα με τον David Carey οι άνθρωποι είναι μοναδικά όντα που μπορούν να υπάρχουν ξεχωριστά ο ένας από τον άλλον και που έχουν την δυνατότητα και την κρίση να διενεργούν για την επίτευξη ενός σκοπού.
Ο κάθε άνθρωπος, σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση, έχει τέσσερα χαρακτηριστικά: Μοναδικότητα, Ξεχωριστή Ύπαρξη, Ευφυία και Ελεύθερη Βούληση. Μοναδικότητα σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος, ως πρόσωπο, είναι μοναδικός, μη επαναλαμβανόμενος, και μέχρι ενός βαθμού αρνητικός στην επικοινωνία. Αλλά επειδή οι άνθρωποι γνωρίζουν και επιλέγουν, επιλέγουν την αγάπη και την φιλία μεταξύ άλλων συνανθρώπων, διότι αυτή η φιλία και η αγάπη δεν είναι μόνο δυνατή αλλά και επιθυμητή. Είναι επίσης σύμφωνη με την εντολή του Θεού προς τον άνθρωπο να αγαπά και τον Θεό και τον συνάνθρωπο του. Έτσι η φιλία και η αγάπη είναι η μεγαλύτερη πράξη του ανθρώπου σε διαπροσωπικό επίπεδο. Η φιλία και η αγάπη πρέπει να διαπνέει και να διακατέχει όλους μας, ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα, πίστη, ή οικονομική περιουσία που κατέχουμε.
Όπως πολύ σωστά είπε η Helen Keller: “Πότε πραγματικά θα μάθουμε πως όλοι συνδεόμαστε ο ένας με τον άλλο, πως είμαστε όλοι μέλη ενός σώματος; Μέχρι να πληρωθεί ο κόσμος απ’ το πνεύμα της αγάπης για τους συνανθρώπους μας, ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα ή πίστη, μέχρι να πληρωθεί η μεγάλη μάζα των ανθρώπων από το πνεύμα της ατομικής υπευθυνότητας για την ευημερία του καθενός, κοινωνική δικαιοσύνη δεν μπορεί να εδραιωθεί”. Η φιλία ενδυναμώνει την αγάπη και την ευτυχία. Χωρίς φιλία δεν μπορεί να υπάρξει ούτε η αγάπη αλλά ούτε και η ευτυχία. Η αγάπη αξιοποιεί την φιλία που επιτρέπει στους ανθρώπους να αξιοποιήσουν όλα τους τα προσόντα και δεξιότητες, όπως την μουσική, τον χορό και τις μεταφυσικές αισθησιακές τους ιδιότητες για να ενισχύσουν την ψυχική τους υπόσταση και κατάσταση. Η σχέση της αγάπης με την φιλία είναι σαν την σχέση της φωτιάς με την φλόγα. Η αγάπη είναι η φλόγα και η φωτιά είναι η φιλία. Φλόγα χωρίς φωτιά δεν γίνεται. Με άλλα λόγια αγάπη χωρίς την πρωταρχική δυναμική της φιλίας δεν εννοείται.
Η απόλυτη αγάπη προς τον φίλο συνοψίζεται στο μήνυμα που έστειλε ο βασιλιάς της Αρχαίας Σπάρτης Αγησίλαος ο Μεγάλος στον Ιδριέα της Καρίας για τον φίλο του: “Αν ο Νικίας δεν έχει διαπράξει αδικία, άφησε τον ελεύθερο. Αν πάλι έχει διαπράξει αδικία, άφησε τον ελεύθερο για χάρη μου. Όμως, οπωσδήποτε άφησε τον ελεύθερο”.
Η φιλία είναι το απόλυτο υλικό της αγάπης διότι “μια καρδιά που αγαπά είναι η πιο αληθινή σοφία” όπως είπε ο Charles Dickens.
Και συνεχίζει πολύ εξαίρετα στο ποίημα του ο Κώστας Πηγαδιώτης για την Μητέρα και την αγάπη της προς το παιδί της (“Της μητέρας τα δάκτυλα”) που βασίζεται στην πρωταρχική φιλία: “Όπως κρατώ το μολύβι στα τρία μου δάκτυλα τα δικά σου θυμάμαι Μητέρα. Με το ένα σου, με έδειχνες με τα δυο, σκούπιζες τα δάκρυα και με τα τρία έκαμες το σταυρό σου, για μένα”. Η σχέση της φιλίας με την αγάπη είναι πρωταρχικής σημασίας για την ευτυχισμένη και γεμάτη ζωή μας.
Και όπως είπε ο Antoine de Saint-Exupery ότι “η ζωή μάς δίδαξε ότι η αγάπη δεν συνίσταται στο να κοιτάμε ο ένας τον άλλο, αλλά στο να κοιτάμε προς την ίδια κατεύθυνση”. Καμία αγάπη και φιλία δεν θα διασχίσει το διάβα της ζωής μας, χωρίς να αφήσει κάποιο σημάδι σε αυτήν, ίσως για πάντα.
Και όπως είπε ο Μολιέρος (Molliere) “Να ζεις χωρίς να αγαπάς, είναι σαν να μην ζεις”. Επίσης να μην ξεχνάμε ότι η ζωή μας χωρίς φιλία και συντροφικότητα είναι παντελώς άδεια, χωρίς νόημα, χωρίς σκοπό.
Και προσθέτει πολύ εύστοχα στο ποίημά της “Αγάπη και Φιλία (Love and Friendship)” η Emily Bronte: “Η αγάπη είναι σαν το άγριο τριαντάφυλλο, Η φιλία είναι σαν το κλαδί της τριανταφυλλιάς Από όπου μεγαλώνει το άγριο τριαντάφυλλο”.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΑΖΟΓΛΟΥ, “Βελτίωσε τον εαυτό σου και την ζωή σου με φιλία και αγάπη“, Ειδική Έκδοση (Special Edition): 11/2016
Photo cover:pixabay.com/sasint
Διαβάστε επίσης:
