Ήταν 30 Ιουνίου του 1908, όταν στη Σιβηρία σημειώθηκε μία «βιβλική» έκρηξη που μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα άλυτο μυστήριο, ενώ έχει μείνει γνωστή ως η «Έκρηξη της Τουνγκούσκα» – το μεγαλύτερο συμβάν πρόσκρουσης στη Γη.
Εκείνο το πρωινό σε μια ακατοίκητη δασική περιοχή κοντά στον ποταμό Τουνγκούσκα, στην περιφέρεια Κράι Κρασνογιάρσκ της Ανατολικής Σιβηρίας έπεσε ένας μετεωρίτης ή κομήτης ή αστεροειδής κι έκανε τους κατοίκους να πιστεύουν πως ήρθε το τέλος του κόσμου!
Έναν αιώνα μετά και κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι συνέβη εκείνο το πρωινό, με τις θεωρίες συνομωσίας τα επόμενα χρόνια, να δίνουν και να παίρνουν. Το σίγουρο είναι πως η Γη δεν έχει ξαναζήσει τέτοιο σκηνικό, καθώς πρόκειται για το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο συμβάν πρόσκρουσης μετεωρίτη στη Γη, στην Ιστορία. Αυτόπτης μάρτυς περιέγραφε, χρόνια μετά, πώς την ώρα που καθόταν να πάρει το πρωινό του, ο ουρανός σκίστηκε στα δύο -σαν να άνοιξαν οι πύλες της κολάσεως- ένας υπόκωφος δυνατός θόρυβος έδωσε τη θέση του σε μια βοή που θύμιζε κατολίσθηση και ολόκληρο το δάσος άρπαξε φωτιά.
Μία έκταση περίπου 5.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων καταστράφηκε και κάηκαν περίπου 80 εκατομμύρια δέντρα. Μια μαρτυρία έλεγε πως ένα αλλόκοτο λαμπερό κυανόλευκο ουράνιο σώμα που αδυνατούσες να το κοιτάξεις, έπεσε στο έδαφος και μετατράπηκε σε μία γιγάντια στήλη μαύρου καπνού! Κι ένας άλλος αυτόπτης περιέγραψε πως όλοι οι χωρικοί πανικοβλήθηκαν και ξεχύθηκαν στους δρόμους. Τα παράθυρα έσπασαν σε ακτίνα 60 χιλιομέτρων και πολλοί ένοιωσαν έντονη θερμότητα κάτω από τα πόδια τους.
Τι συνέβη, λοιπόν, εκείνο το πρωινό στη Σιβηρία που έκανε τους κατοίκους να πιστεύουν πως ήταν η συντέλεια του κόσμου; Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα ο αστεροειδής ή κομήτης ή μετεωρίτης θρυμματίστηκε σε ύψος πολλών χιλιομέτρων πάνω από το έδαφος, πράγμα που εξηγεί την απουσία κρατήρα. Ο κομήτης, πιστεύεται ότι είχε διάμετρο από 50 έως 100 μέτρα και ότι αυτό συνέβη πάνω από μια ακατοίκητη περιοχή στη Σιβηρία αποτελούσε αδιανόητα καλή τύχη και πως αν η Γη δεν περιστρεφόταν γύρω από τον άξονά της, σήμερα δεν θα υπήρχε η Αγία Πετρούπολη, αφού θα την είχε χτυπήσει.
Η πτώση του κομήτη παρήγαγε περίπου 185 φορές περισσότερη ενέργεια από την ατομική βόμβα της Χιροσίμα, ενώ προκάλεσε σεισμό ακόμα και σε απομακρυσμένες περιοχές όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όταν συνέβη η έκρηξη, δεν πραγματοποιήθηκε άμεσα αυτοψία, ενώ ακολούθησαν ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Ρωσική Επανάσταση και έμειναν πίσω οι έρευνες για την έκρηξη.
Το 1927, μια ρωσική ομάδα με επικεφαλής τον Λεονίντ Κούλιτς έκανε ένα ταξίδι στην περιοχή. Είχε αξιολογήσει μια περιγραφή του γεγονότος έξι χρόνια νωρίτερα και έπεισε τις ρωσικές αρχές ότι ένα ταξίδι θα άξιζε. Όταν έφτασε εκεί, η ζημιά ήταν ακόμα εμφανής, σχεδόν 20 χρόνια μετά την έκρηξη!
Τον ερευνητή, προβλημάτισε ότι δεν υπήρχε κρατήρας πρόσκρουσης, και κανένα απομεινάρι μετεωρίτη. Για να το εξηγήσει αυτό, υποστήριξε ότι το βαλτώδες έδαφος ήταν πολύ μαλακό για να κρατήσει ό,τι χτύπησε πάνω του και ότι τυχόν θραύσματα από τη σύγκρουση θα είχαν θαφτεί.
Το 2007 μια ιταλική ομάδα υποστήριξε ότι λίμνη 8 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το επίκεντρο της έκρηξης θα μπορούσε να είναι ο κρατήρας της πρόσκρουσης. Η λίμνη Cheko, λένε, δεν εμφανίζεται σε κανέναν χάρτη πριν από το συμβάν του 1908. Οι Ρώσοι ερευνητές υποστήριξαν ότι ήταν ένας κομήτης και όχι ένας μετεωρίτης αυτός που προκάλεσε τη ζημιά. Οι κομήτες αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από πάγο και όχι πέτρα, όπως οι μετεωρίτες.
Φυσικά, υπήρξαν και διάφορες θεωρίες συνομωσίας, όπως ότι ένα διαστημόπλοιο με εξωγήινους έπεσε στη Σιβηρία. Και άλλη μία πως ο Νίκολα Τέσλα δοκίμαζε ένα όπλο κατευθυνόμενης ενέργειας την ημέρα της έκρηξης. Όταν όμως πληροφορήθηκε τις λεπτομέρειες του συμβάντος, λένε οι υποστηρικτές της θεωρίας, αποσυναρμολόγησε το όπλο κρίνοντας ότι ήταν υπερβολικά επικίνδυνο για να συνεχίσει να υπάρχει.
Πάντως, οι τελευταίες επιστημονικές μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε θεωρίες που σχετίζονται με την πτώση ενός μετεωρίτη ή αστεροειδούς σώματος, αλλά δεν έχει βρεθεί σαφής απόδειξη για να υποστηρίξει αυτές τις θεωρίες. Η πιο πρόσφατη επιστημονική έκθεση είναι αυτή που παρουσίασε στη Μόσχα ο Βλαντίμιρ Σβετσόφ, ερευνητής της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, με την ευκαιρία των 100 χρόνων από την έκρηξη. Παρουσιάζοντας σειρά μαθηματικών μοντέλων εξηγεί ότι το ουράνιο σώμα εξερράγη πριν ακουμπήσει στη Γη και η έκρηξη αυτή είχε πολλές ομοιότητες με την έκρηξη μιας ατομικής βόμβας.
