Οι επιπτώσεις των τηλεοπτικών προτύπων στην αυτοεκτίµηση των γυναικών: ταύτιση, κοινωνικές συγκρίσεις και αυτοαντίληψη.
Τα τελευταία χρόνια, πολλοί ερευνητές έχουν σηµειώσει τις πιθανές επιπτώσεις, που έχει η αναπαραγωγή από τις τηλεοπτικές διαφηµίσεις, τα περιοδικά και τις ταινίες ενός σχεδόν ανορεκτικού προτύπου γυναίκας. Η στροφή προς ένα όλο και πιο αδύνατο µοντέλο γυναίκας συµβαδίζει µε την έξαρση των διατροφικών διαταραχών (Silberstein, Perdue, Peterson and Kelly, 1986), καθώς και µε αυξηµένη δυσπιστία των γυναικών για την εξωτερική τους εµφάνιση (Richins, 1991).
Παρ’ όλα αυτά, η πλειοψηφία των γυναικών εξακολουθεί να διαβάζει περιοδικά και να παρακολουθεί τηλεόραση, γεγονός που σηµαίνει ότι µόνο ορισµένες γυναίκες δυσαρεστούνται από τις εικόνες αυτές. Η ταύτιση και η κοινωνική σύγκριση είναι δύο διαφορετικές διαδικασίες, που λαµβάνουν χώρα κάθε φορά που µία γυναίκα κοιτάει την εικόνα ενός µοντέλου. Στην πρώτη περίπτωση, το συναίσθηµα που δηµιουργείται είναι ευχάριστο, καθώς η γυναίκα ταυτιζόµενη µε το µοντέλο φαντάζεται ότι και η ίδια είναι ή µπορεί να γίνει το ίδιο αδύνατη και επιθυµητή.
Στη δεύτερη περίπτωση (Richins, 1991), το µοντέλο λειτουργεί ως πρότυπο και η γυναίκα συγκρίνει την εξωτερική της εµφάνιση µε αυτή του µοντέλου, (Stice and Shaw, 1992), δίνοντας το έναυσµα µιας έντονης δυσαρέσκειας για την εξωτερική της εµφάνιση (Posavac, Posavac and Posavac, 1998). Όσον αφορά στην επίδραση στην αυτοεκτίµηση, υπάρχουν αντικρουόµενες απόψεις, αφού ορισµένες έρευνες αναφέρουν µείωση της αυτοεκτίµησης (Irving, 1990), ενώ άλλες δεν αναφέρουν αλλαγή στη συνολική αυτοεκτίµηση (Seddon and Berry, 1996).
Η ταύτιση και η κοινωνική σύγκριση διαφέρουν κυρίως ως προς τον βαθµό που το άτοµο έχει τη γνώση των συγκεκριµένων χαρακτηριστικών του, που συγκρίνονται µε το µοντέλο. Ενώ κατά την κοινωνική σύγκριση, το άτοµο γνωρίζει καλά ποια από τα χαρακτηριστικά του συγκρίνει µε το µοντέλο, στην ταύτιση το άτοµο υιοθετεί προσωρινά την ταυτότητα του µοντέλου χωρίς να έχει πλήρη συναίσθηση των δικών του ιδιαίτερων γνωρισµάτων.
Οι άνθρωποι δοµούν την αυτοεικόνα τους βασιζόµενοι είτε στην ανάλυση των προσωπικών τους εµπειριών και αντιλήψεων είτε στην επεξεργασία των εξωτερικών ερεθισµάτων και καταστάσεων. Όσοι ανήκουν κυρίως στην πρώτη κατηγορία θυµατοποιούνται εκλαµβάνοντας το µοντέλο ως πρότυπο, γιατί το συγκρίνουν µε εγγενή χαρακτηριστικά τους. Αντίθετα, όσοι επαφίενται στην επεξεργασία των εξωτερικών ενδείξεων, χωρίς εσωτερικές αναφορές, ταυτίζονται µε την εικόνα που βλέπουν, µη διαθέτοντας τη συνειδητότητα που χρειάζεται, για να αποτολµήσουν κοινωνική σύγκριση.
Photo cover:pixabay.com/KELLEPICS/fantasy
Διαβάστε επίσης:
