Έντονα φώτα, έντονες οσμές, τραχιά υφάσματα ή οι δυνατοί θόρυβοι, σας ενοχλούν εύκολα; Όταν έρχεστε αντιμέτωποι με πολλές εργασίες σε σύντομο χρονικό διάστημα, αισθάνεστε άγχος;
Αποφεύγετε να παρακολουθείτε βίαιες ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές;
Κατά τη διάρκεια των πολυάσχολων ημερών, έχετε ανάγκη να αποσυρθείτε σε έναν ιδιωτικό και ήσυχο χώρο, όπως το κρεβάτι ή ένα δωμάτιο με χαμηλό φωτισμό για να ανακτήσετε την ψυχική σας ηρεμία;
Στην καθημερινή σας ζωή δίνετε προτεραιότητα στην αποφυγή συγκλονιστικών ή αγχωτικών καταστάσεων
Εκτιμάτε και σας ελκύουν ιδιαίτερα οι λεπτές μυρωδιές, οι γεύσεις, οι ήχοι και οι καλλιτεχνικές δημιουργίες όπως η μουσική, τα εικαστικά κλπ.;
Έχετε βαθιές και περίπλοκες εσωτερικές σκέψεις και συναισθήματα;
Κατά τη διάρκεια της παιδικής σας ηλικίας οι γονείς ή οι εκπαιδευτικοί σας περιέγραφαν συχνά ως ευαίσθητους ή εσωστρεφείς;
Εάν απαντήσατε θετικά σε κάποια από αυτά τα ερωτήματα πολύ πιθανόν να είσαστε και εσείς ένα άτομο υψηλής ευαισθησίας.
Τα Άτομα Υψηλής Ευαισθησίας (Highly Sensitive Persons, HSPs) είναι άτομα που διαθέτουν αυξημένη ευαισθησία στο περιβάλλον τους, τόσο φυσική όσο και συναισθηματική. Το χαρακτηριστικό αυτό εκτιμάται ότι επηρεάζει περίπου το 20% του πληθυσμού και παρατηρείται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες (Aron, 1996).
ONLINE ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ & ΑΥΤΟΒΕΛΤΙΩΣΗΣ: Περισσότερα από 50 ασύγχρονα σεμινάρια χαμηλού κόστους, στο PSYVERSITY, την μεγαλύτερη πλατφόρμα αυτοβελτίωσης και εκπαίδευσης στην ψυχολογία και την ψυχική υγεία.
Οι HSPs συχνά περιγράφονται ως άτομα που έχουν μεγαλύτερη επίγνωση του περιβάλλοντός τους και επηρεάζονται βαθύτερα από τις εμπειρίες τους. Μπορεί επίσης να είναι πιο ενσυναισθητικοί και στοχαστικοί σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους (Aron, 1997). Ωστόσο, ενώ οι HSPs μπορεί να έχουν μοναδικές δυνάμεις και ικανότητες, μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις στη ζωή τους.
Η έννοια των HSPs παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την Elaine Aron στο βιβλίο της του 1996, “The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You” Η Aron ορίζει τα HSPs ως άτομα που διαθέτουν αυξημένη ευαισθησία στο περιβάλλον τους, τόσο σωματική όσο και συναισθηματική. Αυτή η ευαισθησία θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα μιας αυξημένης δραστηριότητας του νευρικού συστήματος, η οποία οδηγεί σε αυξημένη επίγνωση και ανταπόκριση στα ερεθίσματα (Aron, 1996). Ο Aron σημειώνει επίσης ότι οι HSPs μπορεί να επηρεάζονται πιο εύκολα από το περιβάλλον τους και μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστούν και να ανακάμψουν από τις εμπειρίες τους (Aron, 1996).
Το χαρακτηριστικό των HSPs θεωρείται ότι είναι αποτέλεσμα γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι HSPs τείνουν να έχουν μεγαλύτερο αριθμό αισθητηριακών υποδοχέων στον εγκέφαλό τους, γεγονός που τους επιτρέπει να επεξεργάζονται περισσότερες πληροφορίες από ό,τι οι μη HSPs (Aron & Aron, 1997).
Επιπλέον, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι HSPs τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνης και ντοπαμίνης, οι οποίοι σχετίζονται με τη συναισθηματική ρύθμιση και την ψυχική ευεξία (Aron & Aron, 1997).
ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ: Δωρεάν μεταφορικά για παραγγελίες άνω των 40 ευρώ. Προσωποποιημένη Συμβουλευτική στις αγορές σας, από έμπειρη ομάδα ειδικών.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και οι πολιτισμικές επιρροές, μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη των HSPs (Aron & Aron, 1997).
Οι HSPs μπορεί να έχουν μοναδικές δυνάμεις και ικανότητες που μπορούν να είναι ωφέλιμες σε διάφορους τομείς της ζωής. Για παράδειγμα, έρευνες έχουν δείξει ότι οι HSP τείνουν να είναι πιο ενσυναισθητικοί και συμπονετικοί από τους μη HSPs (Aron & Aron, 1997). Μπορεί επίσης να είναι πιο δημιουργικοί και στοχαστικοί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επιτυχία σε τομείς όπως η τέχνη και η συγγραφή (Aron & Aron, 1997). Επιπλέον, οι HSPs μπορεί να έχουν μεγαλύτερη επίγνωση του περιβάλλοντός τους και να είναι πιο συντονισμένοι με τις λεπτές αλλαγές στο περιβάλλον τους και όχι μόνο, γεγονός που μπορεί να είναι επωφελές σε τομείς όπως η ιατρική και η ψυχολογία (Aron & Aron, 1997).
Ωστόσο, οι HSPs μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις στη ζωή τους. Για παράδειγμα, μπορεί να συγκλονίζονται πιο εύκολα από το περιβάλλον τους και μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστούν και να ανακάμψουν από τις εμπειρίες τους (Aron, 1996). Μπορεί επίσης να είναι πιο επιρρεπείς στο άγχος και την κατάθλιψη, καθώς μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα αρνητικά ερεθίσματα (Aron & Aron, 1997). Επιπλέον, οι HSPs μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν μια ισορροπία μεταξύ της ευαισθησίας τους και των απαιτήσεων του κόσμου γύρω τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα απομόνωσης και αποσύνδεσης (Aron & Aron, 1997).
Μία από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι HSPs είναι η τάση να καταβάλλονται εύκολα από το περιβάλλον τους. Αυτό μπορεί να προκληθεί από ένα αυξημένο επίπεδο δραστηριότητας του νευρικού συστήματος, το οποίο οδηγεί σε αυξημένη επίγνωση και ανταπόκριση στα ερεθίσματα (Aron, 1996).
Οι HSPs μπορεί να βρεθούν εύκολα συγκλονισμένοι από δυνατούς θορύβους, έντονα φώτα και έντονες μυρωδιές, καθώς και από συναισθηματικά ερεθίσματα όπως συγκρούσεις και αρνητικές ειδήσεις (Aron, 1996). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα εξάντλησης, άγχους και κατάθλιψης, καθώς και σε σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι και μυϊκή ένταση (Aron, 1996).
Μια άλλη πρόκληση που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι HSPs είναι η τάση να είναι πιο επιρρεπείς στο άγχος και την κατάθλιψη. Οι HSPs μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα αρνητικά ερεθίσματα, γεγονός που μπορεί να τους κάνει πιο ευάλωτους σε συναισθήματα φόβου, ανησυχίας και θλίψης (Aron & Aron, 1997).
Μπορεί επίσης να παλεύουν με συναισθήματα απομόνωσης και αποσύνδεσης, καθώς μπορεί να αισθάνονται ότι δεν ταιριάζουν με τον κόσμο γύρω τους (Aron & Aron, 1997). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία στο σχηματισμό και τη διατήρηση σχέσεων, καθώς και σε δυσκολία στην εύρεση νοήματος και σκοπού στη ζωή (Aron & Aron, 1997).
Προκειμένου να διαχειριστούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι HSPs, είναι σημαντικό για αυτούς να θέτουν όρια και να φροντίζουν τον εαυτό τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τον καθορισμό ορίων ως προς τον χρόνο που περνούν σε περιβάλλοντα που τους καταβάλλουν, όπως μέρη με πολυκοσμία οι έντονους ήχους χρώματα και φώτα (Aron, 1996).
Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την εξάσκηση τεχνικών ενσυνειδητότητας (minfulness) και χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός και η γιόγκα, για να βοηθήσουν στη διαχείριση των συναισθημάτων άγχους και στρες (Aron, 1996). Επιπλέον, είναι σημαντικό για τους HSPs να αναζητούν υποστηρικτικές σχέσεις και να συνδέονται με άλλους που κατανοούν και αποδέχονται την ευαισθησία τους (Aron, 1996).
Οι HSPs πρέπει επίσης να γνωρίζουν τις μοναδικές τους δυνάμεις και ικανότητες και να προσπαθούν να τις αξιοποιούν προς όφελός τους. Για παράδειγμα, η ενσυναίσθηση και η δημιουργικότητά τους μπορεί να είναι ωφέλιμες σε τομείς όπως η τέχνη, η συγγραφή και η ψυχολογία. Επιπλέον, οι HSPs μπορούν να αξιοποιήσουν την αυξημένη ευαισθητοποίηση και την προσοχή τους στη λεπτομέρεια σε τομείς όπως η ιατρική και η έρευνα.
Συνοψίζοντας, οι HSPs μπορεί να έχουν μοναδικές δυνάμεις και ικανότητες, όπως η ενσυναίσθηση και η δημιουργικότητα, αλλά μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις. Στην κοινωνία που ζούμε και στις απαιτήσεις και τους ρυθμούς που μας επιβάλλει, η εύρεση συναισθηματικής ισορροπίας στην ζωής τους είναι μια πρόκληση. Ωστόσο η υψηλή ευαισθησία τους δεν πρέπει να θεωρείται αδυναμία, αλλά μάλλον ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που μπορεί να φέρει πολύτιμες δυνατότητες και προοπτικές στον κόσμο.
Βιβλιογραφία
Aron, E. N. (1996). The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You. Broadway Books.
Aron, E. N. (1997). The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You. Broadway Books.
Aron, E. N., & Aron, A. (1997). Sensory-processing sensitivity and its relation to introversion and emotionality. Journal of personality and social psychology, 73(2), 345-368.
M.Sc. in Applied Positive Psychology and Coaching Psychology | Σύμβουλος Θετικής Ψυχολογίας και Ατόμων Υψηλής Ευαισθησίας (HSPs). | Ειδικευόμενος στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία.
6977805903
Δείτε όλα τα άρθραΣελίδα ειδικού
Πηγή:psychology.gr
Photo cover:pixabay.com/geralt/woman
Διαβάστε επίσης:
