Γνωρίζουμε όλοι ότι η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών. Αυτό που δεν ξέραμε μέχρι πριν λίγα χρόνια, είναι πόσο επηρεάζει άλλους τομείς της υγείας μας και πώς.
Τα τελευταία χρόνια, πληθώρα άρθρων στον παγκόσμιο επιστημονικό τύπο και στα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες της βιταμίνης D: στα αυτοάνοσα νοσήματα, στον αυτισμό, στη νόσο Alzheimer, στη σκλήρυνση κατά πλάκας, στην υπέρταση, στον καρκίνο, στο διαβήτη, στην εγκυμοσύνη, στην ανάπτυξη των παιδιών, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και σε άλλα θέματα υγείας.
Παρότι οι μεσογειακές χώρες έχουν αυξημένη ηλιοφάνεια, τα επίπεδα της βιταμίνης D στον πληθυσμό αυτών των χωρών είναι ανεπαρκή. Είναι μάλιστα χαμηλότερα, από τα αντίστοιχα επίπεδα πληθυσμών που ζουν σε βόρειες χώρες.
Το φαινόμενο των χαμηλών επίπεδων βιταμίνης D στις χώρες της Μεσογείου ονομάζεται «μεσογειακό παράδοξο» και ένα από τα κύρια αίτια του, είναι η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο.
Η διατήρηση υψηλών επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα μας, είναι βασική προϋπόθεση για να είμαστε υγιείς.
Παρότι αναφέρεται ως βιταμίνη, η D είναι στ’ αλήθεια μια ορμόνη, παράγεται στο σώμα μας με την έκθεση στον ήλιο, ενώ η ποσότητα που περιέχεται στις τροφές είναι αμελητέα.
Η ιδανική πηγή αύξησης των επιπέδων της βιταμίνης D είναι ο ήλιος. Η έκθεση στη UVB ηλιακή ακτινοβολία, για 15-30 λεπτά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες χωρίς αντιηλιακό, επιτρέπει την παραγωγή στον οργανισμό 10.000 – 20.000 iu βιταμίνης D.
Ο χρόνος έκθεσης μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το πόση μελανίνη περιέχεται στο δέρμα τους. Άτομα με πιο ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, χρειάζονται λιγότερο διάστημα, ενώ άτομα με πιο σκουρόχρωμη χρειάζονται λίγο παραπάνω.
Οι επιστήμονες συμβουλεύουν την αποφυγή τηςυπερέκθεσηστον ήλιο, τονίζουν όμως ότι η μειωμένη έκθεση μπορεί τελικά να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό
Το καλύτερο κριτήριο για την αξιολόγηση της επάρκειας της έκθεσης χωρίς αντιηλιακό, είναι όταν η επιδερμίδα αρχίσει να αποκτά ένα ροδαλό χρώμα (ήπιο ερύθημα). Τότε μπορούμε να καλυφθούμε με αντιηλιακό, ώστε να μην προκύψει ηλιακό έγκαυμα και να μην έχουμε τις αρνητικές επιπτώσεις που συνοδεύουν την υπερβολική ηλιακή έκθεση.
Η Αποφυγή του Ήλιου είναι τόσο Επικίνδυνη όσο και το Κάπνισμα
Κατά τα προηγούμενα χρόνια, οι συστάσεις για την αποφυγή ηλιακού εγκαύματος και υπερέκθεσης στον ήλιο, οδήγησαν τελικά στη σχεδόν πλήρη αποφυγή του ήλιου.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι η αποφυγή του ήλιου μπορεί να είναι το ίδιο επικίνδυνη με το κάπνισμα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Journal of Internal Medicine”, οι γυναίκες που κάνουν ηλιοθεραπεία ζουν περισσότερα χρόνια, σε σύγκριση με όσες αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο. Η έρευνα έδειξε ότι η αποφυγή του ήλιου μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβής με το κάπνισμα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που εκτίθονταν στην ηλιακή ακτινοβολία, είχαν χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο και άλλες ασθένειες όπως ο διαβήτης, η σκλήρυνση κατά πλάκας, και οι πνευμονικές παθήσεις, συγκριτικά με εκείνες που απέφευγαν τον ήλιο.
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της έρευνας, ήταν ότι τα οφέλη της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία ήταν ολοένα και μεγαλύτερα, όσο αυξάνονταν οι ώρες έκθεσης στον ήλιο.
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι το αυξημένο προσδόκιμο ζωής για άτομα που κάνουν ηλιοθεραπεία, μοιάζει παράδοξο με βάση τα δεδομένα που έχουμε ότι η έκθεση στον ήλιο αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος. “Βρήκαμε πράγματι έναν αυξημένο κίνδυνο για τον καρκίνο του δέρματος. Παρόλα αυτά, οι καρκίνοι του δέρματος που προέκυψαν σε όσους εκτίθονταν στον ήλιο, είχαν καλύτερη πρόγνωση” δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης, Dr. Linqvist.
Συνυπολογίζοντας τον παράγοντα κάπνισμα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες που δεν κάπνιζαν και απέφευγαν την ηλιακή ακτινοβολία είχαν προσδόκιμο ζωής ίδιο με τις γυναίκες που κάπνιζαν και οι οποίες έμεναν περισσότερο από όλες κάτω από τον ήλιο, γεγονός που δείχνει ότι η αποφυγή του ήλιου αποτελεί αιτία θανάτου και είναι εξίσου επιβλαβής για την υγεία με το κάπνισμα.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα ευρήματα, οι επιστήμονες συμβουλεύουν τις γυναίκες να αποφεύγουν την υπερέκθεση στον ήλιο, τονίζουν όμως ότι η μειωμένη έκθεση μπορεί τελικά να κάνει περισσότερο κακό, παρά καλό.
Ιδανικά Επίπεδα Βιταμίνης D και Συμπλήρωση
Πότε όμως έχουμε έλλειψη, ανεπάρκεια, ή επάρκεια και ποια είναι τα ιδανικά επίπεδα; Η βιταμίνη D υπάρχει στον ανθρώπινο οργανισμό σε διάφορες μορφές. Η επάρκεια ή η ανεπάρκεια της, αξιολογείται μέσω της μέτρησης της μορφής 25(ΟΗ)D3, στο αίμα.
Ιδανικές τιμές βιταμίνης D συνδέονται με:
Υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση και καρκίνο.
Παρότι ο ήλιος είναι η ιδανική πηγή για την αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης D, η έκθεση για μερικές εβδομάδες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και κυρίως στο διάστημα των διακοπών, δεν επαρκεί ώστε να διατηρήσουμε ιδανικά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η ποσότητα βιταμίνης D στις τροφές, είναι αμελητέα και δεν μπορεί να επιφέρει ουσιαστική αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης στο αίμα.
Η χαμηλή έκθεση στον ήλιο, μαζί με τη χαμηλή περιεκτικότητα βιταμίνης D στις τροφές, είναι τα κύρια αίτια των χαμηλών επιπέδων, στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, τόσο στη Μεσόγειο όσο και παγκοσμίως. Για την επίτευξη ιδανικών τιμών είναι απαραίτητη η συμπλήρωση, με στόχο τη διατήρηση τιμών άνω των 50ng/ml καθόλη τη διάρκεια του έτους.
Είναι πρακτικά αδύνατο να προκύψει τοξικότητα με την λήψη βιταμίνης D στη φυσική της μορφή.
Η δοσολογία συμπλήρωσης διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με την ηλικία, το βάρος, την κατάσταση υγείας, την έκθεση στον ήλιο, τη χρώση του δέρματος και άλλους παράγοντες.
Προληπτικά, είναι ασφαλής η καθημερινή λήψη 5.000 iu για τους ενήλικες και 2.000 iu για τα παιδιά. Τα καλύτερα κλινικά αποτελέσματα, επιτυγχάνονται με την καθημερινή λήψη βιταμίνης D, λόγω της ομαλής και συνεχούς κατανομής στους ιστούς. H εβδομαδιαία ή μηνιαία λήψη παρέχει μειωμένα οφέλη σε σύγκριση με την καθημερινή.
Με βάση την κλινική μας εμπειρία, η μεμονωμένη λήψη της D, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις νόσου, έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα.
Η επίτευξη και διατήρηση ιδανικών τιμών, συχνά απαιτεί τη χορήγηση δόσεων άνω των 10.000iu, η οποία πρέπει να γίνεται με ιατρική παρακολούθηση μετά από μέτρηση των επιπέδων της 25 (OH) D3 και με την παράλληλη χορήγηση των συμπαραγόντων της D (βιτ. Κ2, μαγνήσιο, βόριο, ψευδάργυρος, αμινοξέα, βιταμίνες του συμπλέγματος Β).
Η βιταμίνη D, είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες υγείας και η διατήρηση βέλτιστων επιπέδων καθόλη τη διάρκεια του έτους, ιδανικά με έκθεση στον ήλιο και συμπλήρωση, συνδέεται με μειωμένη νοσηρότητα, μειωμένη θνησιμότητα και καλύτερη υγεία.
Photo cover:pixabay.com/Sasin Tipchai
