Όταν κρίνεις έναν άνθρωπο, αρνείσαι να γνωρίσεις τον άνθρωπο αυτόν όπως είναι. Όταν κρίνεις κάποιον, δημιουργείς μια διαστρεβλωμένη εικόνα τού ποιος είναι πραγματικά (και μπορεί να γίνει), και η εικόνα αυτή, με τον καιρό, θα φανερωθεί έτσι στη ζωή σου.
Η εστίαση σε κάτι το μεγενθύνει
Όταν επικεντρώνεσαι στα ελαττώματα ενός ανθρώπου, το μόνο που καταφέρνεις είναι αυτά τα ελαττώματα να φανερώνονται όλο και πιο έντονα. Και ακόμα κι αν ο άνθρωπος αυτός αλλάξει, εσύ θα εξακολουθείς να βλέπεις αυτό στο οποίο επικεντρώνεσαι. Από την άλλη, αν βλέπεις αυτά τα ελαττώματα είναι γιατί με κάποιον τρόπο τα έχεις κι εσύ, κι όπως τα απορρίπτεις σ’ εσένα, τα απορρίπτεις και στους άλλους.
Όταν βλέπεις μόνο τα ελαττώματα κάποιου, χάνεις όλη την ομορφιά και όλα τα δώρα του. Πού επιλέγεις να επικεντρωθείς;
Το να μάθεις να βλέπεις τους ανθρώπους χωρίς να τους κρίνεις και να τους κατηγορείς είναι μεγάλο μάθημα. Αυτό δεν σημαίνει να ανέχεσαι ή να τα επιτρέπεις όλα.
Αν βλέπεις κάτι στον άλλο που δεν σου αρέσει, έχεις δύο πράγματα να κάνεις: Πρώτον, δουλειά με τον εαυτό σου, και δεύτερον να του πεις αυτό που δεν σου αρέσει με αγάπη. Ως κάποιος που ψάχνει βοήθεια για να επιλύσει κάτι, όχι ως κάποιος που κατηγορεί, μέμφεται ή ενοχοποιεί. Και για να μπορέσεις να το κάνεις αυτό χωρίς να χάσεις τον έλεγχο, είναι απαραίτητο να μάθεις να ακούς αυτό που δεν αρέσει στους άλλους πάνω σου.
Μερικές φορές, τα λόγια που ακούμε μοιάζουν άδικα, πολλές φορές νιώθουμε ότι δεν έχουν καμία σχέση με όσα πιστεύουμε.
Κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα από διαφορετική οπτική γωνία, τόσο που μερικές φορές δύο άνθρωποι δεν μπορούν να συναντηθούν γιατί αντιλαμβάνονται την ίδια πραγματικότητα με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Ο εσωτερικός κριτής
Όμως, ακόμα κι αν μερικές φορές οι κρίσεις των άλλων φαίνονται άδικες, τίποτα από όσα ακούμε δεν είναι τυχαίο. Ακούμε ό,τι χρειάζεται να ακούσουμε για να ξυπνήσουμε και, εντέλει, να μάθουμε. Αυτό δεν σημαίνει πως ό,τι ακούμε είναι αλήθεια. Είναι σίγουρο πάντως πως ό,τι ακούμε εμείς οι ενήλικες το έχουμε προσελκύσει με τον τρόπο που σκεφτόμαστε και, πιο συγκεκριμένα, με τις υποσυνείδητες πεποιθήσεις μας.
Γι’ αυτό το λόγο, το να ακούμε μπορεί να είναι πολύ εποικοδομητικό. Η αντίδρασή μας θα μας δείξει σε ποιο σημείο του μαθήματος βρισκόμαστε. ΓΙα παράδειγμα, αν δεχτείς μια κριτική και την αποδεχτείς καλοπροαίρετα χωρίς να το πάρεις κατάκαρδα, σημαίνει ότι είσαι σε πολύ καλό σημείο αποδοχής του εαυτού σου. Όμως, όταν κάποιος σου πει κάτι που δεν σου αρέσει και σε πονέσει βαθιά και αντιδράσεις, σημαίνει πως ακόμη πρέπει να δουλέψεις πάνω στην αποδοχή και τη γνωριμία του εαυτού σου.
Ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα της ζωής μου ήταν να ακούω τη γνώμη των άλλων και να βάζω όρια.
Επί πολλά χρόνια, αναρωτιόμουν πώς θα έπρεπε να αντιδρώ όταν δεν μου άρεσε κάτι στους άλλους. Θα έπρεπε να το πω ή να σωπάσω;
Σε όλη μου τη ζωή σχεδόν, είχα πολύ χαμηλή ανοχή στην κριτική, κυρίως γιατί είχα η ίδια πολύ μεγάλες απαιτήσεις από τον εαυτό μου. Και (χωρίς να το συνειδητοποιώ) είχα κουραστεί τόσο πολύ από την αυτοκριτική, ώστε έχανα τον έλεγχο με το παραμικρό που θα μου έλεγαν οι άλλοι.
Για τον λόγο αυτό, έπαψα να λέω στους άλλους αυτό που δεν μου άρεσε πάνω τους, γιατί δεν ήθελα να κάνω σε άλλους αυτό που απεχθανόμουν εγώ. Και για τον ίδιο λόγο, τα συγχωρούσα όλα και προσπαθούσα να επικεντρώνομαι στο καλό κάθε ανθρώπου.
Όταν, όμως, ανέχεσαι τα πάντα σε έναν άνθρωπο, και δεν τολμάς να του πεις τι δεν σου αρέσει από φόβο μήπως τον πληγώσεις ή από φόβο για την αντίδρασή του, καταλήγεις να κάνεις κακό σ’ εσένα.
Καθώς, λοιπόν εγώ τα ανεχόμουν όλα κάποια στιγμή άρχισα να συνειδητοποιώ ότι, υπομένοντας κάτι που δεν μου άρεσε, προσέλκυα διαρκώς τα ίδια σε ακόμα εντονότερο βαθμό. Η ζωή προσπαθούσε να με διδάξει, μαθαίνοντάς με να βάζω όρια. Και τότε, βρέθηκα σε ένα σταυροδρόμι.
Τι έπρεπε να κάνω; Να τα καταπίνω όλα; Ή να μάθω να λέω αυτό που δεν μου άρεσε;
Με τον καιρό έμαθα ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις φράσεις «αυτό δεν μου αρέσει» και «αυτό με ενοχλεί».
Ανάμεσά τους, υπάρχουν δύο μεγάλες διαφορές:
1. Η συναισθηματική διαχείριση. Δεν είναι απαραίτητο να σου αρέσει κάτι, αλλά το να του δώσεις τη δύναμη να σε ενοχλεί είναι καθαρά δικό σου θέμα. Εσύ είσαι αυτός που θα το επιτρέψει ή όχι.
2. Η ποσότητα. Εσύ μπορείς να καταπιείς μια κουταλιά από κάτι που δεν σου αρέσει, αλλά, αν σου δώσουν είκοσι, θα πνιγείς ή θα κάνεις εμετό.
Εσύ μπορείς να συγχωρείς απεριόριστα, αλλά, αν αυτό που δεν σου αρέσει αρχίζει να μετατρέπεται σε εμπόδιο στη σχέση σου, είναι σημαντικό να το πεις. Για παράδειγμα, υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο να λες: «Με ενοχλεί πολύ όταν το κάνεις αυτό. Δεν καταλαβαίνεις ότι… Είσαι πολύ… Θα έπρεπε να το αλλάξεις, γιατί δεν πρόκειται να το επιτρέψω άλλο».
Ή στο να λες: «Αυτό δεν μου αρέσει. Πώς μπορούμε να το λύσουμε, ώστε η λύση να είναι καλή και για τους δυο μας;»
Στην πρώτη περίπτωση, υπάρχει παράπονο, κατηγορία και συναισθηματικός εκβιασμός. Ξεκινώντας έτσι, είναι δύσκολο να λυθεί φιλικά το θέμα. Αντιθέτως, στη δεύτερη, ζητάς από τον άλλο να σκεφτεί πολύ πιο χαλαρά για να βρεθεί μια από κοινού λύση. Όταν δεν υπάρχει κατηγορία ή ενοχή, ο άλλος δεν έχει λόγο να νιώσει ότι τον κατηγορούν ή του επιτίθενται. Όλα θα είναι πιο εύκολα.
Είναι πιθανόν εκ πρώτης όψεως, να μη συνειδητοποιείς την εσωτερική κριτική σου. Για να την ανακαλύψεις, αρκεί να κοιτάξεις τι συμβαίνει στη ζωή σου, οι εξωτερικές συνθήκες δείχνουν τι σκέφτεσαι μέσα σου.
Στην περίπτωσή μου, εγώ ανακάλυψα πως είχα πολλές απαιτήσεις από τον εαυτό μου. Μόλις άρχισα να μειώνω τις απαιτήσεις μου από μένα την ίδια, αύξησα την ικανότητά μου να δέχομαι τους ανθρώπους όπως είναι.
Έλλειψη αποδοχής εαυτού και αυτοσυγχώρεση
Το πρόβλημα που κρύβεται πίσω από μια απαίτηση είναι η έλλειψη αποδοχής του εαυτού μας. Κατακρίνεις τον εαυτό σου και απαιτείς, ενώ δεν τον δέχεσαι όπως είναι. Και όταν εσύ δεν αποδέχεσαι τον εαυτό σου, δεν θα αποδεχτείς ούτε τους άλλους.
Πώς θα επιτρέψεις κάτι σε κάποιον, ενώ δεν το επιτρέπεις στον ίδιο σου τον εαυτό; Γι’ αυτό, αν δεν είσαι ικανός να συγχωρήσεις κάποιον, σημαίνει ότι πρώτα πρέπει να συγχωρήσεις τον εαυτό σου.
Για να μπορέσεις να συγχωρήσεις, πρώτα πρέπει καταρχάς να αποδεχτείς ό,τι συνέβη και να προσπαθήσεις να κατανοήσεις τον άλλο. Για να σας συμβεί αυτό, πρέπει και οι δύο να μάθετε κάτι από αυτήν την εμπειρία.
Για να μπορείς να κατανοήσεις τον άλλο είναι απαραίτητο να είσαι διατεθειμένος να δεις τα πράγματα από τη δική του οπτική. Και, εντέλει, για να μάθεις, είναι απαραίτητο να είσαι διατεθειμένος να αλλάξεις.
Αν δεν είσαι διατεθειμένος να τα κάνεις όλα αυτά, δεν θα μπορέσεις να προχωρήσεις ή να μάθεις. Και αν δεν αλλάξεις απολύτως τίποτα στη ζωή σου και συνεχίσεις να κάνεις τα ίδια, θα συνεχίσεις να προσελκύεις ανάλογες καταστάσεις στη ζωή σου.
Ο ρόλος των πεποιθήσεων στη ζωή μας
Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα;
Όταν διαφωνείς με κάποιον, πιστεύεις πως αυτό που σε πληγώνει είναι τα λόγια που έρχονται απ’ έξω, πιστεύεις ότι η αιτία του πόνου σου είναι κάποιος έξω από εσένα. Όμως, στην πραγματικότητα, αυτό που σε κάνει να υποφέρεις δεν έρχεται απ’ έξω, αλλά από μέσα σου.
Από έξω μπορεί να δεχτείς πόνο, αλλά όταν υποφέρεις, αυτό οφείλεται στις πεποιθήσεις σου και στις κρίσεις του μυαλού σου σχετικά με αυτό που σου συμβαίνει. Οι πεποιθήσεις σου έχουν τη δύναμη να μειώσουν ή να αυξήσουν τον πόνο που έρχεται εξωτερικά.
Το μυαλό σου ερμηνεύει και κρίνει συνεχώς ό,τι σου συμβαίνει με βάση τις πεποιθήσεις σου. Αυτό είναι που σε ενοχλεί πραγματικά, οι δικές σου κρίσεις, όχι οι εξωτερικοί παράγοντες. Εξωτερικά δεχόμαστε ερεθίσματα, και αυτό που μας κάνει να υποφέρουμε είναι η σημασία που δίνουμε σε ό,τι βλέπουμε.
Το λάθος είναι να κρίνουμε αυτό που μας συμβαίνει μόνο με βάση τη δική μας οπτική και να κατηγορούμε τον άλλο για όλα. Δεν πρόκειται να βρεις τη λύση ακολουθώντας αυτό τον δρόμο. Πρέπει να απομακρυνθείς για να αυξήσεις το οπτικό πεδίο σου και να καταλάβεις τι μπορεί να οδήγησε αυτόν τον άνθρωπο να αντιδράσει έτσι μαζί σου.
Το να αγαπάς έναν άνθρωπο δεν σημαίνει να γίνεσαι μια μαριονέτα που λέει και κάνει ό,τι περιμένει ο άλλος. Ο μόνος τρόπος να αγαπάς τον άλλο είναι να είσαι ο εαυτός σου. Όταν δεν τολμάς να είσαι εσύ, θα κάνεις κακό στον εαυτό σου και θα «κακομάθεις» τον διπλανό σου.
Για να μπορέσεις να δεχτείς τους άλλους είναι απαραίτητο να μπορέσεις να δεχτείς τον εαυτό σου. Καμία διαφωνία δεν είναι ευθύνη κανενός, ό,τι συμβαίνει σε δύο ανθρώπους προκαλείται και οφείλεται και στους δύο, γιατί και οι δύο πρέπει να μάθουν κάτι καινούργιο και πολύτιμο γι’ αυτούς.
Για να αναπτυχθεί μια σχέση στον δρόμο της αγάπης, είναι απαραίτητο να είσαι ανοιχτός στο να ακούς, να κατανοείς και να αλλάζεις, να αγαπάς τον εαυτό σου και τους άλλους όπως είναι, και να ξέρεις να συγχωρείς.
Πρώτα απ’ όλα, όμως, να θυμάσαι πως όλα ξεκινούν μέσα σου.
Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Κάνε τα όνειρά σου πραγματικότητα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Χρύσα Πράντζαλου
Τμήμα Σύνταξης της Πύλης Ψυχολογίας Psychology.gr
Επιμέλεια και συγγραφή άρθρων, μετάφραση & απόδοση ξενόγλωσσων άρθρων.
Επικοινωνία: editorial @psychology.gr
Photo cover:pixabay.com/Timisu-couple
Πηγή:psychology
Διαβάστε επίσης:
