Τελευταία ακούμε συνεχώς προτροπές για το πώς να μιλάμε για αυτά που μας δυσαρεστούν, να εκφράζουμε τα θέλω μας και να βάζουμε όρια σε κακοποιητικές συμπεριφορές. Παρόλο που οι περισσότεροι νομίζω είμαστε υπέρ αυτής της λογικής, εντούτοις πολλές φορές αντιμετωπίζουμε δυσκολίες και διστάζουμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας διαιωνίζοντας ένα μοτίβο κακής- επικοινωνίας και δυσλειτουργικών σχέσεων.
Πώς να είστε διεκδικητικοί
Διεκδικητικότητα δεν είναι απλά μια λέξη. Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας που μας βοηθάει να εκφράζουμε τις επιθυμίες μας, να υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντα μας, να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας, να είμαστε ειλικρινείς και άμεσοι στην άσκηση των προσωπικών μας δικαιωμάτων χωρίς παράλληλα να αρνούμαστε τα δικαιώματα των άλλων.
Φανταστείτε το ακόλουθο, γνώριμο σε κάποιους, σενάριο:
Είστε παντρεμένη/ος δέκα χρόνια και τους τελευταίους δύο μήνες ο/η σύντροφος σας επιμένει ότι είστε υπέρβαρη/ος και πρέπει να χάσετε βάρος. Το θέμα επαναλαμβάνεται πολύ συχνά με υπαινιγμούς, πειράγματα, έκφραση θαυμασμού για πιο αδύνατες γυναίκες/άνδρες, συμβουλές και υποδείξεις για υιοθέτηση υγιεινότερου τρόπου ζωής. Έχετε προσπαθήσει πολλές φορές να χάσετε κιλά αλλά χωρίς επιτυχία.
Σε μια πρόσφατη συνηθισμένη κριτική του/της συντρόφου αποφασίζετε να αντιδράσετε.
Ποια στάση από τις παρακάτω αποφασίζετε να υιοθετήσετε:
α) απολογείστε για το πάχος σας, λέγοντας χαμηλόφωνα κάποιες δικαιολογίες. Αποφεύγετε να απαντήσετε σε τυχόν επαναλαμβανόμενα σχόλια του/της συζύγου.
β) ανταποδίδετε την κριτική θίγοντας θέματα όπως, ότι και αυτός δεν είναι και ο καλύτερος και ελκυστικότερος σύζυγος. Είναι κακός εραστής, δεν βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού, είναι προσβλητικός/η μπροστά στους κοινούς σας φίλους.
γ) πλησιάζετε τον/την σύζυγο σε μια στιγμή που είστε οι δυο σας και του/της λέτε με ήρεμη σταθερή φωνή, ζητώντας του/της ευγενικά να μην σας διακόψει και κοιτάζοντας τον/την στα μάτια του/της επισημαίνετε ότι έχει δίκιο να σας προτρέπει να χάσετε βάρος, ότι και εσείς θέλετε πολύ να χάσετε βάρος για να είστε υγιής αλλά ότι ο τρόπος που επιλέγει να το κάνει, σας κάνει να αισθάνεστε άσχημα και για να νιώσετε καλύτερα να καταφεύγετε στο φαγητό και να έχετε το αντίθετο αποτέλεσμα. Τέλος, του/της λέτε ότι κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε.
Διεκδικητική στάση
Σκεφτείτε λίγο πώς θα αντιδράσετε. Ανάλογα με τη στάση που θα κρατήσετε στο παραπάνω σενάριο θα έχετε και ανάλογα αποτελέσματα. Ποια στάση κατά τη γνώμη σας πρέπει να κρατήσετε για να είστε αποτελεσματικοί και να έχετε ένα σύμμαχο στην προσπάθειά σας να χάσετε βάρος αν αυτό είναι που επιθυμείτε;
α) Αν επιλέξετε την πρώτη στάση το πιθανότερο είναι να νιώσετε θυμό και εχθρικότητα για τον/την σύζυγο αλλά και ενοχή για την αδυναμία να χάσετε βάρος. Με τη σειρά τους αυτά τα αρνητικά συναισθήματα θα σας φέρουν άγχος που σαν συνέπεια θα έχει να καταφύγετε πάλι στο φαγητό για να νιώσετε καλύτερα και έτσι να διαιωνιστεί ο φαύλος κύκλος.
β) αν πάλι επιλέξετε τη δεύτερη αντίδραση θα νοιώσετε, πιθανά, καλά στην αρχή, αφού καταφέρατε να αντιδράσετε αλλά σε δεύτερο χρόνο θα νοιώσετε ενοχή για τα λόγια που είπατε και άγχος μήπως έτσι μεγαλώσει το χάσμα και απομάκρυνσης με τον/την σύζυγο. Η ενοχή και το άγχος θα φέρει πάλι την ανάγκη να νοιώσετε καλύτερα και να καταφύγετε πάλι στο φαγητό διατηρώντας έτσι το φαύλο κύκλο.
γ) επιλέγοντας το τρίτο σενάριο το πιο πιθανό είναι να αφοπλίσετε τον/την σύζυγο λέγοντας του/της ότι έχει δίκιο και παράλληλα, εκφράζοντας τα συναισθήματά σας και την δυσκολία που βιώνετε στην προσπάθεια σας, τον/την κάνετε σύμμαχο έτσι ώστε και αυτός/αυτή με τη σειρά του/της να νοιώθει χρήσιμος/η. Το αποτέλεσμα θα είναι μάλλον θετικό αφού θα καταλήξετε σύμμαχοι και όχι αντίπαλοι.
Επίσης, θα αισθανθείτε καλά με τον εαυτό σας αφού εκφραστήκατε και έτσι θα νιώσετε δυνατοί. Αυτό θα βοηθήσει να παλέψετε περισσότερο και να τα καταφέρετε. Θα είστε με άλλα λόγια διεκδικητικοί!
Δέκα τρόποι να διεκδικήσετε
Παρακάτω ακολουθούν δέκα βασικοί τρόποι συμπεριφοράς για να εκφραστείτε διεκδικητικά:
1. Διατηρείτε βλεμματική επαφή όταν απευθύνεστε στον συνομιλητή σας. Κοιτάτε τον άλλον στα μάτια όταν του απευθύνετε τον λόγο.
2. Σταθείτε δυναμικά ευθυτενώς απέναντι στον άλλον. Όταν πρέπει να υπερασπίσετε τον εαυτό σας επιλέξτε να είστε όρθιος απέναντι στον άλλον.
3. Προσεγγίστε τον συνομιλητή σας με σεβασμό στο πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο από το οποίο προέρχεται. Η απόσταση που κρατάω από τον άλλον επηρεάζει την επικοινωνία.
4. Χαλαρώστε τις χειρονομίες. Η χαλαρή χρήση χειρονομιών προσθέτει βάθος και ισχύ. Οι χωρίς δισταγμό κινήσεις δείχνουν ευθύτητα, εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και αυθορμητισμό.
5. Εκφραστείτε με το πρόσωπο: η έκφραση του προσώπου πρέπει να συμφωνεί με το μήνυμα. Όταν π.χ θέλω να επικοινωνήσω ότι είμαι θυμωμένη το πρόσωπο μου είναι συνοφρυωμένο.
6. Μιλήστε με σιγουριά. Ο τόνος, ο χρωματισμός, η ένταση της φωνής και η ευχέρεια ομιλίας είναι καθοριστικά για την διεκδικητικότητα. Προτιμάτε να μιλάτε χαμηλόφωνα σε μια συζήτηση αν θέλετε να πείσετε. Χρωματίστε τα λόγια σας τονίζοντας κάποιες συλλαβές και δίνοντας έμφαση σε λέξεις. Τέλος, μιλάτε με ευχέρεια αλλά όχι γρήγορα, αποφεύγοντας τις μεγάλες περιόδους δισταγμών και διακοπών.
7. Συγχρονιστείτε στο κανάλι επικοινωνίας του συνομιλητή. Αφουγκραστείτε την κατάλληλη στιγμή για να εκφράσετε τα συναισθήματα σας. Δεν είναι πάντα εφικτό να δηλώσουμε τη δυσφορία μας σε κάποιον όταν π.χ είναι μπροστά σε άλλους, γιατί μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα (θυμός, ντροπή κ.λ.π). Επιλέξτε τις κατάλληλες συνθήκες για να το κάνετε.
8. Ακούστε με προσοχή: αποκλείστε οποιαδήποτε παρεμβολή στην επικοινωνία με τον άλλο π.χ κλείνω την τηλεόραση και δείχνω στον άλλον με οποιονδήποτε τρόπο ότι τον ακούω και κυρίως ότι τον προσέχω χωρίς να βιάζομαι να ερμηνεύσω ή να απαντήσω. Δίνω χρόνο στον άλλον να ολοκληρώσει αυτό που έχει να πει και στον εαυτό μου να σκεφτώ.
9. Σκεφτείτε τι σημαίνει για εσάς να γίνετε διεκδικητικοί: Πριν αποφασίσω να γίνω διεκδικητικός/η επεξεργάζομαι για λίγο τι σημαίνει για μένα να το κάνω. π.χ αν πω σε κάποιον ότι ενοχλήθηκα, είμαι εγωιστής; μήπως δεν πρέπει να φανερώνω τα συναισθήματα μου; Αυτά είναι παραδείγματα σκέψεων που μας εμποδίζουν να γίνουμε διεκδικητικοί. Νιώστε σίγουροι για τη διεκδικητικότητά σας και αν όχι, τότε «δουλέψτε» πάνω σε αυτό.
10. Να είστε αυθεντικοί με την έννοια της ειλικρίνειας και της αμεσότητας στο λόγο σας προσέχοντας όμως το περιεχόμενο των λόγων σας ώστε να μην προσβάλλετε η θίξετε τον άλλον με χαρακτηρισμούς.
Πηγή: Αλμπέρτι Ε.Ρ; Εμμονς,Λ.Μ. «Δικαίωμα σας! Ενας οδηγός για περισσότερο ισότιμες σχέσεις». μετάφραση Νικόλας Νικολαίδης. εκδόσεις Πατάκη 2002.
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Ζωή Βλαχάκη – Ψυχολόγος
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια. Πτυχιούχος Παντείου Πανεπιστημίου με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος (αρ.αδείας 7829/04). BA in Psychology Deree College. Μεταπτυχιακό απο το Πανεπιστήμιο Γλασκώβης (M.Phil in Psychology). Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων. Κιν.: 6937143047
Πηγή: psyhology.gr
Photo cover:pixabay.com/ Daniel Nebreda
Διαβάστε επίσης:
