Σαν σήμερα 19 Φεβρουαρίου το 1962, έφυγε από τη ζωή ο Γεώργιος Παπανικολάου ο σπουδαίος Έλληνας γιατρό, βιολόγος και ερευνητής. Ο «γιατρός που χάρισε ζωή σε όλες τις γυναίκες του κόσμου», χάρη στη σημαντικότερη ανακάλυψη της παγκόσμιας ιατρικής, το σωτήριο όπως αποδείχθηκε Τεστ Παπ.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου γεννήθηκε στις 13 Μαΐου 1883 στην Κύμη Ευβοίας. Ο πατέρας του Νικόλαος ήταν επίσης γιατρός, ενώ είχε διατελέσει δήμαρχος της πόλης αλλά και είχε εκλεγεί και βουλευτής Ευβοίας και Καρυστίας. Ο Γεώργιος Παπανικολάου πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κύμη, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Κατόπιν οι γονείς του, τον έστειλαν στην Αθήνα για να τελειώσει τις εγκύκλιες σπουδές.
Το 1898 και σε ηλικία 16 ετών, μπήκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όταν τελείωσε τις σπουδές του, επέστρεψε στην Κύμη. Ωστόσο, ο ίδιος δεν ήθελε να ασκήσει το επάγγελμα του γιατρού. Καθημερινά, κάνοντας αμέτρητους περιπάτους, στην Κύμη, ήρθε πιο κοντά με τη φιλοσοφία. Ο Φρίντριχ Νίτσε έπαιξε μεγάλο ρόλο στον τρόπο σκέψης του. Ο πατέρας του θυσίασε τις οικονομίες τους, αφού γνώριζε το χαρακτήρα και τις ικανότητες του γιο του και το 1907 τον στέλνει στη Γερμανία, για ανώτερες σπουδές. Αποφασιστικό ρόλο, στην απόφαση αυτή του Παπανικολάου, έπαιξε ο φίλος του Αλέξανδρος Δελμούζος.
Ο Παπανικολάου επέλεξε τον κλάδο της Βιολογίας. Το 1910 ανακηρύσσεται Διδάκτωρ της Φιλοσοφίας, για την εργασία του «Περί των συνθηκών της διαφοροποιήσεως του φύλου των Δαφνιδών». Αυτή η περίοδος, υπήρξε περίοδος φιλοσοφικού στοχασμού. Διατηρεί τις σχέσεις που είχε με τον Αλέξανδρο Δελμούζο και τον Γεώργιο Σκληρό, με τον γνωστό λογοτέχνη Κωνσταντίνο Χατζόπουλο και τον Μ. Ζαβιτσιάνο, με τους οποίους ο Παπανικολάου συγκροτεί σοσιαλιστική ομάδα με βραχύβια διάρκεια.
Ήταν υπέρμαχος του δημοτικισμού, και, γενικότερα, εκείνη την εποχή ταυτιζόταν με ριζοσπαστικές ιδέες για την επιστήμη και την πολιτική. Εν τέλει, υπερνικά η βιολογία και η έρευνα γίνεται εκείνον σκοπός ζωής. Έγραψε κάποτε στον πατέρα του: «Δεν είμαι πλέον ονειροπόλος. Η επιστήμη με άρπαξε από τα χέρια του Νίτσε. Πατώ απάνω σε έδαφος στερεό…».
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1910 παντρεύτηκε την Ανδρομάχη Μαυρογένη.Το 1912, συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους. Ωστόσο, καταλάβαινε πως τα πράγματα δεν ήταν ευοίωνα στη χώρα για εκείνον.
Πρώτος σταθμός του γίνεται η Γαλλία. Εκεί εργάζεται στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Μονακό, στην επιστημονική ομάδα του Πρίγκιπα του Μονακό, Αλβέρτου Α΄.
Όταν έληξε ο πόλεμος, το 1913, αναχώρησε για την Αμερική μαζί με την Ανδρομάχη. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες ελέω οικονομικών δυσχερειών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εργαστούν και οι δυο σε κάποιο εμπορικό κατάστημα, πουλώντας χαλιά και ράβοντας κουμπιά με αμοιβή 5 δολάρια την εβδομάδα. Ωστόσο ο φτωχός και άγνωστος μετανάστης εξελίχθηκε ταχέως. Αρχικά, από υπάλληλος σε κατάστημα και δημοσιογράφος σε ελληνική εφημερίδα, κέρδισε με δυσκολία μία θέση στο Εργαστήριο Ανατομικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και, αργότερα, μία θέση στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης. Από εκεί και πέρα εργάστηκε απρόσκοπτα, δείχνοντας τις αμέτρητες ικανότητές του.
Ακολούθως εκλέχθηκε υφηγητής, έκτακτος καθηγητής και, τέλος, τακτικός καθηγητής της ανατομίας και ιστολογίας της ιατρικής σχολής, του Πανεπιστημίου Κορνέλ. Μετά από μακρές έρευνες επί της εκφυλιστικής κληρονομικής επίδρασης του οινοπνεύματος σε ινδικά χοιρίδια ο Παπανικολάου στράφηκε σε προβλήματα αναπαραγωγής σχετιζόμενα με τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τον καθορισμό του φύλου, τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, καθώς και των φυλετικών ορμονών.
Το 1954, ο Παπανικολάου δημοσίευσε το μνημειώδες έργο «Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας» (Atlas of Exfoliative Cytology), εδραιώνοντας και επίσημα πλέον τη νέα ιατρική πρακτική και ειδικότητα που ουσιαστικά ανέπτυξε από το μηδέν.
Το 1939 άρχισε μια κλινική δοκιμή στην οποία οι γυναίκες που εισήχθησαν στο νοσοκομείο της Νέας Υόρκης έδιναν ένα κολπικό επίχρισμα που εξεταζόταν από τον Παπανικολάου. Η δοκιμή εντόπισε έναν σημαντικό αριθμό πρώιμων καρκίνων που δεν θα μπορούσαν διαφορετικά να είχαν διαγνωστεί. Ο Παπανικολάου πέρασε την επόμενη δεκαετία αποδεικνύοντας την αξία των εξετάσεων και εκπαιδεύοντας άλλους να ερμηνεύσουν τις διαφάνειες.
Το πρώτο πρόγραμμα μαζικής προβολής ξεκίνησε στην κομητεία Σέλμπι του Τενεσί το 1952. Πάνω από 100.000 γυναίκες εξετάστηκαν και 773 διαγνώστηκαν με καρκίνο.
Η ανάπτυξη του τεστ Παπανικολάου αναγνωρίζεται πλέον ως μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στον έλεγχο του καρκίνου κατά τον 20ό αιώνα. Από τότε που ξεκίνησε ένα πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στο Ηνωμένο Βασίλειο στη δεκαετία του 1980, τα ποσοστά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχουν σχεδόν μειωθεί στο μισό.
Η προληπτική εξέταση αποτρέπει τουλάχιστον 2000 θανάτους από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κάθε χρόνο μόνο σε αυτήν τη χώρα.
Το Νοέμβριο του 1961, με τη σύζυγό του εγκατέλειψαν τη Νέα Υόρκη καθώς δέχτηκε να αναλάβει την οργάνωση και διεύθυνση ενός Καρκινολογικού Ινστιτούτου στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Έναν χρόνο μετά πέθανε από καρδιακή προσβολή και λίγο πριν ανοίξει ένα νέο ινστιτούτο στο Μαϊάμι με το όνομά του.
