Έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το φευγιό του Τζίμη Πανούση και στη δική του περίπτωση η το κενό που άφησε η απώλειά του, είναι δυσαναπλήρωτο. Πολλοί προσπάθησαν – ακόμα και όταν ήταν στη ζωή – να γίνουν «Τζίμης Πανούσης» και τώρα που λείπει, ακόμα περισσότεροι, όμως, «Τζιμάκος» ήταν μόνο ένας.
Ασυμβίβαστος, αθυρόστομος αλλά όχι χυδαίος, ελεύθερο πνεύμα, επαναστάτης με αιτία και λόγο, ατρόμητος, αναντικατάστατος. Ο Τζίμης Πανούσης ήταν αυτά και άλλα πολλά, αλλά πάνω από όλα ήταν ένας ευφυής καλλιτέχνης, με βιτριολικό χιούμορ και με γλώσσα που κόκκαλα δεν είχε, αλλά κόκκαλα τσάκιζε με τις ατάκες του που αποδείχθηκαν προφητικές, ενώ είναι επίκαιρες μέχρι και σήμερα.
Η περίφημη παραίτηση από την Εθνική τράπεζα
Ο Δημήτριος Πανούσης γεννήθηκε στους Αμπελόκηπους στις 12 Φεβρουαρίου του 1954 από Μικρασιάτες πρόσφυγες γονείς – τον Θεόδωρο και τη Φωτεινή – και μεγάλωσε στο Χολαργό. Ήταν μουσικός, τραγουδοποιός, τραγουδιστής, σατιρικός κωμικός, ραδιοφωνικός παραγωγός και ηθοποιός.
Το 1972, ο Τζίμης Πανούσης και ομάδα καλλιτεχνών στήνουν θεατρική ομάδα και φωνάζουν τον Γιάννη Χουβαρδά να κάνει μαθήματα. Το 1973 βρήκε από αγγελία δουλειά σε περιοδεύοντα θίασο. Στη συνέχεια εγκατέλειψε το θίασο για να δουλέψει ως υπάλληλος στην Εθνική Τράπεζα από την οποία παραιτήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Πόσο να αντέξω να σημειώνω ότι το Αννόβερο έστειλε 1.000 δραχμές στην Κολοπετινίτσα; Ε, δεν άντεξα κι άρχισα να σημειώνω στην τύχη. Μετά από δύο χρόνια τους είχα κάνει πολύ μεγάλη ζημιά, αλλά έπαθα κι εγώ ο ίδιος ζημιά. Πρήστηκαν τα χέρια μου, έβγαλα μια μπάλα στο κεφάλι. Δεν ήταν μόνο πολιτική η παραίτηση, δεν μπορούσα να συνεχίσω εκ των πραγμάτων. Έπιανα δουλειά 7.45, συγκεντρωνόμουν, δούλευα, έλεγα θα ‘χει περάσει κάνα δίωρο, κοίταγα το ρολόι και ήταν 7.55», είχε αναφέρει για την περίφημη παραίτησή του από την Εθνική τράπεζα τη δεκαετία του ‘80.
Μάλιστα, στο κείμενο παραίτησής του έγραφε μεταξύ άλλων: «Αρνούμαι να είμαι μισθωτός σκλάβος. Δεν ξέρετε πόσο θα στεναχωρηθώ που θα σταματήσω να σημειώνω εκατοντάδες πανέμορφους αριθμούς επί 8 ώρες ημερησίως και να αμείβομαι τόσο πλουσιοπάροχα με το υπέρογκο ποσό των 10.683 δραχμών μηνιαίως. Δεν κάνατε δεκτή την αίτησή μου για άδεια άνευ αποδοχών, αλλά δεν με απασχολεί γιατί ο μπαμπάς μου είναι βασικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας και όποτε θελήσω μπορώ να επανέλθω κατόπιν βεβαίως αδιαβλήτου διαγωνισμού».
Ο οικογενειάρχης Τζίμης Πανούσης
Για τον καλλιτέχνη Τζίμη Πανούση γνωρίζουμε τα πάντα. Για τον οικογενειάρχη, Τζίμη, όμως, ήταν λίγα εκείνα που γνωρίζουμε, μιας και ο ίδιος προστάτευε την προσωπική του ζωή. Δεν ήταν άνθρωπος των δημοσίων σχέσεων, ούτε των δημόσιων εμφανίσεων και καλεσμάτων. Του άρεσε να περνά ώρες στο σπίτι του και οι βόλτες του ήταν μακριά, από τους προβολείς.
Αγαπημένος του προορισμός η Αντίπαρος, όπου κάθε καλοκαίρι γινόταν ένα με τους κατοίκους του νησιού, διακριτικός, ντροπαλός, σεμνός και απλός. Καμία σχέση με τον πληθωρικό και «οδοστρωτήρα» Πανούση της σκηνής. Και όσα γνωρίζαμε για εκείνον, ήταν μέσα από δηλώσεις του, πάντα με τον γνωστό του τρόπο.
Είχε έναν γιο τον Άρη (γεν. 1990) από τον πρώτο γάμο του με τη Λίλη Δασκαλοθανάση και μια κόρη τη Φωτεινή (γεν. 2009) από το δεύτερο γάμο του με τη σκηνοθέτιδα Αθηνά Αϊδίνη. Είχε κάνει δύο θρησκευτικούς γάμους και είχε δηλώσει κάποτε γι’ αυτό: «Σιχαίνομαι τον πολιτικό γάμο. Έχω κάνει δύο θρησκευτικούς. Και αύριο να παντρευόμουν, πάλι θρησκευτικό θα έκανα. Όταν έκανα τον πρώτο βέβαια, έφτιαξα ένα δισέλιδο ονόματι ‘Βουγιουκλάκη των Εξαρχείων’ με φωτογραφίες του γάμου για το ‘Ιδεοδρόμιο’ του Χρηστάκη. Ήταν ένας λίβελος για εμένα τον ίδιο. Αλλά γουστάρω τον λαϊκό πολιτισμό».
Για την πατρότητα, ο Τζίμης Πανούσης είχε πει: «Δεν ήμουν υπέρ των παιδιών. Με την πρώτη μου γυναίκα κάναμε παιδί μετά από 13 χρόνια, γιατί ήταν κι αυτή εναντίον. Έτυχε να μας φέρει μια φίλη να φυλάξουμε το παιδί της για 10 μέρες και πάθαμε σοκ. Ήταν τόσο καλό το παιδάκι που λέμε ‘τι κάνουμε τόσα χρόνια, αυτή είναι η ζωή’. Ούτε τώρα δεν μπορώ τα παιδιά και τα σκυλιά των άλλων. Αλλά το δικό μου το παιδί και το σκυλί το γουστάρω, τον δικό μου γάμο τον γουστάρω, αν και τον σιχαίνομαι γενικότερα».
Την κόρη του, Φωτεινή την απέκτησε όταν ήταν 55 ετών και όπως είχε εξομολογηθεί, είχε πάρει την καλλιτεχνική του φύση. «Μάλλον η μικρή (έχει πάρει την καλλιτεχνική μου φύση). Ο γιος μου από την άλλη έχει επιστημονική κλίση, έχει τελειώσει Πολιτισμική Πληροφορική. Βέβαια είναι άνεργος», είδε δηλώσει κάποια στιγμή.
Ο ίδιος ήταν ένας αφοσιωμένος μπαμπάς. «Με την κόρη μου, όταν δεν δουλεύω, είμαστε μαζί από το πρωί μέχρι το βράδυ. Εκείνη μου ζήτησε να παίξει στο πρόγραμμα. Ήθελε να είναι μαζί μου, αλλά της είπα ότι την ώρα που εμφανίζομαι εγώ στο μαγαζί, εκείνη κοιμάται. Προτιμήσαμε το βίντεο. Βέβαια μου έκανε δύο ερωτήσεις: «Πόση ώρα θα παίζω και τι χρήματα θα παίρνω;» Καταλήξαμε στο συμβολικό ποσό των 20 ευρώ. Έχει γεννηθεί επαγγελματίας!», είχε δηλώσει με το γνωστό του χιούμορ στο περιοδικό Εγώ.
Η σχέση του με την εκκλησία και η απαλλαγή από τον στρατό
Ο αθυρόστομος Τζίμης Πανούσης είχε μία ιδιαίτερη σχέση με την εκκλησία. «Με τρελαίνει ο μητροπολίτης και θέλω να τον δαγκώσω, αλλά τον παπά τον γουστάρω γιατί ο παπάς πιστεύει. Είναι φίλος μου ο Ευδόκιμος στη Μονή Παναχράντου της Άνδρου, ο οποίος προσεύχεται για μένα. Μου λέει ‘ξέρω τι λένε για σένα, αλλά αφού είσαι εδώ, σε γουστάρω’. Κι εγώ τον γουστάρω. Είναι κι αθυρόστομος όπως εγώ», είχε δηλώσει κάποια στιγμή.
Πολύς λόγος είχε γίνει και για τη θητεία του στον στρατό, όπου είχε υπηρετήσει μόλις δύο ημέρες. Τον έδιωξαν (πήρε το πολυπόθητο για τον ίδιο Ι5) όταν πήγε στον διοικητή και ζήτησε ένα όπλο για να πάει να πάρει μόνος του την Κωνσταντινούπολη!
Ο Τζιμάκος είχε πολλά θέματα και με τη Δικαιοσύνη, με τη δικαστική του διαμάχη με τον Γιώργο Νταλάρα να γράφει ιστορία.
Τα τελευταία λόγια πριν το μεγάλο φευγιό
Αργά το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου 2017 αισθάνθηκε έντονη αδιαθεσία ενώ βρισκόταν στη σκηνή του «Κυττάρου» λίγο πριν το τέλος της παράστασής του «Όλοι οι χαζοί μπορούμε». Διακομίσθηκε άμεσα στο νοσοκομείο Ελπίς όπου έγινε γνωστό πως είχε υποστεί κρίση κολπικής μαρμαρυγής. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 11 Δεκεμβρίου 2017 υπεβλήθη σε αγγειοπλαστική επέμβαση. Επανήλθε λίγες μέρες αργότερα και αντιμετώπισε ακόμα και αυτή την τελευταία σοβαρή περιπέτεια της υγείας του όπως πάντα αντιμετώπιζε τα πράγματα. Χαρακτηριστικά έλεγε τότε:
«Πήγα για τρίτη φορά στον άλλο κόσμο και δεν μου άρεσε καθόλου! Χωρίς σκηνικά, απέραντη μοναξιά και μύριζε αλβανική φούντα. Κάθισα ένα τέταρτο και όπου φύγει φύγει πίσω στο μπουρδέλο. Σε καμιά δεκαριά μέρες επιστρέφω στις πίστες!!! (Πρώτα ο γιατρός)».
Πέθανε σαν σήμερα στις 13 Ιανουαρίου 2018 μετά από έμφραγμα στο σπίτι του. Μεταφέρθηκε εσπευσμένα με ασθενοφόρο στον Ερυθρό Σταυρό, όπου παρά τις προσπάθειες ανάνηψης, κατέληξε. Και μπορεί ο Τζιμάκος να μην είναι πια μαζί μας, όμως, το έργο του και οι ατάκες του παραμένουν εδώ.
Θρυλικές ατάκες του Πανούση
- «Η μοναδική μονή χωρίς σκάνδαλα είναι η μονή ταρίφα στα ταξί»
- «Όπως είχε προφητεύσει ο συνάδελφός μου ο Παϊσιος, τον οποίο είχα γνωρίσει και προσωπικά, οι Φραγκολεβαντίνοι θα φοβηθούνε και θα ταραχθούν από την «κοφτερή ανατολή» που θ’ ανατείλει στην πατρίδα μας. Στ’ αγγλικά αυτό λέγεται «sharp east» δηλαδή «Σαρπιστ», που αν το διαβάσεις ανάποδα είναι “Τσίπρας”»
- «Το επίπεδο που ζούμε είναι χαμηλό, αλλά δε φοβόμαστε θα πέσουμε κι άλλο»
- «Πάμε για διαφημίσεις και σε λίγο και πάλι χαζοί»
- «ΜΜΕ: Μέσα μαζικής εξημέρωσης»
- «Η μεγαλύτερη τρομοκρατική οργάνωση είναι η συνωμοσία των κηφήνων της βουλής»
- «Δεν έχουν συλλάβει ποτέ την αλήθεια, γιατί παίρνει αντισυλληπτικά»
- «Όταν μεγαλώσω, θέλω να γίνω νοσοκόμα. Να μην υποδύομαι την πάπια, αλλά να την κρατάω με θάρρος και να ανακουφίζω τους ασθενείς μου»
- «Αν σας πει κάποιος ότι ανήκει εις την Αριστερά, ρωτήστε τον: Αριστερά μπαίνοντας ή Αριστερά βγαίνοντας;»
- «Μην παίρνετε ναρκωτικά, δεν φτάνουν για όλους»
- «Πούστευε και μη ερεύνα»
- «Στη νέα τάξη πραγμάτων, μην ξεχνάτε ότι τα πράγματα είμαστε εμείς»
- «Πίστευα και πιστεύω ότι δεν υπάρχει ειρήνη. Είναι κάποια διαλείμματα μεταξύ δύο πολέμων. Ακόμα και το σήμα της, τι είναι; Το περιστέρι. Ένας αρουραίος με φτερά»
- «Πιστεύω σε έναν λαό πατέρα παντοκράτορα»
- «Ο φασισμός είναι νοοτροπία, δεν είναι ιδεολογία…Φασίστας μπορεί να είσαι και με τη γυναίκα σου. Αν δώσεις μπουνιά στη γυναίκα σου, είσαι φασίστας, δεν το συζητάμε, δεν πα’ να ‘σαι πρωτοπαλίκαρο του ΣΥΡΙΖΑ. Είσαι φασίστας όταν σκέφτεσαι ότι η γυναίκα είναι κατώτερη από σένα».
- «Ο Τσίπρας γράφτηκε στην ΚΝΕ το ’89 όταν έπεφτε το τείχος του Βερολίνου. Αν έχεις τον Θεό σου δηλαδή! Σκέψου τώρα χαρακτήρα ανθρώπου: Να καταρρέει ο κομμουνισμός και αυτός να γράφεται στην ΚΝΕ».
- «Μην πετάτε γιαούρτια στον Γιώργο (σσ: τον Νταλάρα), τα μαζεύει και τα πουλάει».
- «Εγώ είμαι της γενιάς του Χημείου, όχι του Πολυτεχνείου. Τα ΜΑΤ δεν μπόρεσαν να μας βγάλουν από το Χημείο. Κι όταν δεν μπορούν τα ΜΑΤ και το κράτος, αναλαμβάνουν τα ΚΝΑΤ».
- «Να φοβάστε τους άντρες με περιφέρεια, όπως τον Αλέξη Τσίπρα»
- «Το παίζω φεμινιστής γι’ αυτό με γουστάρουν οι γυναίκες! Είναι το καλύτερο κόλπο. Σε ένα μπαρ είδα μια κοπέλα και της είπα “Θέλω να κάνω ένα παιδί μαζί σου. Γι’ αυτό θα το προσπαθήσουμε πολλές φορές και, αν δεν πετύχει, δεν χάλασε και ο κόσμος. Εμείς θα λύσουμε το πρόβλημα της υπογεννητικότητας;” Η κοπέλα βέβαια γέλασε πάρα πολύ».
