«Η Κιουρί έχει μια αστραφτερή ιδιοφυία και παρά την παθιασμένη φύση της, δεν είναι τόσο ελκυστική ώστε να αποτελεί απειλή για τον οποιοδήποτε». Με αυτά τα λόγια, μεταξύ άλλων, φέρεται να είχε στηρίξει δημόσια ο Άλμπερτ Αϊνστάιν τη Μαρί Κιουρί, όταν εκείνη βρέθηκε στη δίνη ενός ερωτικού σκανδάλου με τον παντρεμένο εραστή της.
Ωστόσο, το συγκεκριμένο σκάνδαλο ήταν απλά μια μαύρη σελίδα στο συναρπαστικό βιβλίο ζωής της γυναίκας που άλλαξε τον κόσμο. Γιατί, η Μαρί Κιουρί σε μια εποχή που η γυναίκα απαξιωνόταν και δεν έβρισκε τη θέση της στην κοινωνία, εκείνη κατάφερε να γκρεμίσει στερεότυπα και να γράψει ιστορία ως επιστήμονας, λαμβάνοντας την ύψιστη τιμή να κερδίσει δύο διαφορετικά Νόμπελ (Φυσικής και Χημείας_, κατόρθωμα που δεν το είχε καταφέρει κανείς άλλος.
Επίσης, ήταν εκείνη που χάρισε στην ανθρωπότητα μία ως τότε άγνωστη μορφή ενέργειας, τη ραδιενέργεια, άλλαξε για πάντα τη σύγχρονη επιστήμη κι έγινε η “μητέρα της ραδιοχημείας” απολαμβάνοντας τον απόλυτο σεβασμό κορυφαίων επιστημόνων και μυαλών, όπως ο Αϊνστάιν. Αυτή, λοιπόν, ήταν η Μαρί Κιουρί, μία ιδιοφυΐα με ανθρώπινες αδυναμίες και πάθος για το έργο της που στο τέλος το πλήρωσε με την ίδια της τη ζωή.
Η Μαρία Σκλοντόφσκα, όπως ήταν το όνομά της, γεννιέται στη Βαρσοβία της Πολωνίας στις 7 Νοεμβρίου 1867 ως το νεότερο από τα πέντε παιδιά μιας οικογένειας δασκάλων. Η μικρή Μαρί έδειξε από νωρίς την κλίση της στα μαθηματικά και τη φυσική, ακολουθώντας σε αυτό την αγάπη του πατέρα της για τις επιστήμες.
Οι άριστες επιδόσεις της στο σχολείο έδιναν χαρά στους γονείς της, μέχρι να χτυπήσει η τραγωδία την οικογένεια: η Κιουρί θα χάσει τη μητέρα της από φυματίωση στην τρυφερή ηλικία των 11 ετών.
Κορυφαία μαθήτρια και στα γυμνασιακά της χρόνια, δεν είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, καθώς μόνο αγόρια γίνονταν δεκτά. Συνέχισε βέβαια τη μάθηση στο «κρυφό σχολειό» της πόλης, μια εκπαιδευτική δομή που δρούσε υπογείως και σε πλήρη μυστικότητα.
Τόσο η Μαρί όσο και η αδερφή της, Μπρόνια, ονειρεύονταν να φύγουν στο εξωτερικό για να αποκτήσουν κανονική πανεπιστημιακή μόρφωση, η οικονομική κατάσταση όμως της οικογένειας το απαγόρευε. Απτόητες οι δύο αδερφές, έκαναν μια συμφωνία για να επωφεληθούν αμοιβαία: η Μαρί θα έπιανε δουλειά για να στηρίξει την Μπρόνια όσο ήταν ακόμα στο σχολείο και μόλις η μικρότερη αδερφή ενηλικιωνόταν θα ανταπέδιδε τη χάρη στη Μαρί. Για τα επόμενα 5 χρόνια λοιπόν, η Μαρί θα απασχολούταν ως οικοδιδάσκαλος, αφιερώνοντας τον ελεύθερο χρόνο της στη μελέτη της φυσικής, της χημείας και των μαθηματικών.
Το 1891, η Κιουρί έφτασε στο Παρίσι. Πρώτος σταθμός, η Σορβόννη. Αφιερώθηκε με όλες της τις δυνάμεις στα ακαδημαϊκά της καθήκοντα, τα οποία λόγω της οικονομικής ανέχειας, τα έβγαλε τρώγοντας ψωμί και τσάι, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει συχνά προβλήματα υγείας.
Το 1893 θα ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές της σπουδές στη φυσική, ενώ ο επόμενος χρόνος θα της φέρει άλλο ένα πτυχίο, αυτή τη φορά στα μαθηματικά. Την ίδια εποχή, θα πάρει μια χρηματοδότηση για να ερευνήσει μια σειρά από διαφορετικούς τύπους χάλυβα και τις μαγνητικές τους ιδιότητες.
Η Μαρί χρειαζόταν πλέον ένα εργαστήριο για τις έρευνές της και ένας συνάδελφος θα τη σύστηνε στον Γάλλο φυσικό Πιερ Κιουρί. Ο έρωτας τους ήταν κεραυνοβόλος και μέχρι το πρόωρο τέλος του Πιερ, αποτέλεσαν ένα εκρηκτικό επιστημονικό δίδυμο, αλλάζοντας την επιστήμη με τις ανακαλύψεις του.
Η Μαρί Κιουρί έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη δουλειά του Ανρί Μπεκερέλ, του Γάλλου φυσικού που είχε ανακαλύψει ότι το ουράνιο ανέδιδε ακτίνες, ασθενέστερες μάλιστα από τις ακτίνες Χ του Ρέντγκεν, πηγαίνοντας την ανακάλυψη του ένα βήμα παρακάτω… Ένα βήμα σημαντικό για την ανθρωπότητα. Θα ανακάλυπτε λοιπόν τη «ραδιενέργεια».
Το ζευγάρι απέκτησε μια κόρη το 1897, την Ιρέν, ενώ ο Πιερ Κιουρί θα βάλει κατά μέρος τις δικές του επιστημονικές μελέτες για να βοηθήσει τη σύζυγό του στην περαιτέρω εξερεύνηση αυτού του καινοφανούς φαινομένου που η σύζυγός του είχε ονομάσει κομψά «ραδιενέργεια».
Πειραματιζόμενοι με διάφορα ορυκτά, θα ανακάλυπταν ένα νέο ραδιενεργό στοιχείο το 1898, το «Πολώνιο», – το ονόμασαν έτσι από τη γενέτειρα της Μαρί, την Πολωνία. Την ίδια εποχή θα ανίχνευαν την παρουσία ενός ακόμη ραδιενεργού υλικού, το οποίο αποκάλεσαν «Ράδιο».
Το 1902, το ζεύγος Κιουρί ανακοίνωσε ότι είχε παράγει στο εργαστήριο ένα δέκατο του γραμμαρίου καθαρό Ράδιο, αναγορεύοντας την ύπαρξή του ως ένα ιδιαίτερο χημικό στοιχείο.
Το 1903, η Μαρί Κιουρί θα γράψει ιστορία, όταν έγινε η πρώτη γυναίκα που βραβευόταν ποτέ με Νόμπελ (Φυσικής). Μοιράστηκε βέβαια τον ιδιαίτερα τιμητικό έπαινο με τον σύζυγό της Πιερ και τον Ανρί Μπεκερέλ για τη συνολική συνεισφορά τους στην ανακάλυψη της ραδιενέργειας.
Έναν χρόνο μετά θα αποκτήσουν τη δεύτερη κόρη τους, Ιβ. Ωστόσο, το 1906 θα έρθει η τργαωδία που θα τσακίσει τη Μαρί. Ο σύζυγός της χάνει τη ζωή του με τραγικό τρόπο, καθώς τον παρέσυρε και τον τραυμάτισε θανάσιμα μία διερχόμενη άμαξα στους δρόμους του Παρισιού.
Ο πόνος ήταν ανείπωτος, αλλά η Μαρί δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε το έργο της στην επιστήμη, στην οποία ήταν ολοκληρωτικά αφοσιωμένη. Σύντομα πήρε τη θέση του συζύγου της στη Σορβόννη, κι έγινε έτσι η πρώτη γυναίκα καθηγητής του εμβληματικού και ιστορικού πανεπιστημίου.
Η φήμη της Κιουρί έμελλε ωστόσο να εκτοξευτεί ακόμα περισσότερο, όταν θα της απονεμόταν άλλη μια σημαντική τιμή το 1911: το βραβείο Νόμπελ, αυτή τη φορά στη Χημεία! Οι ανακαλύψεις του Ραδίου και του Πολωνίου της εξασφάλισαν άλλο ένα βραβείο, κι έγινε ο πρώτος επιστήμονας στα χρονικά που κέρδιζε δύο βραβεία Νόμπελ.
Τα επόμενα χρόνια, είδε τη φήμη της να εκτοξεύεται και να συνδιαλέγεται με άλλους κορυφαίους επιστήμονες της εποχής, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Μαξ Πλανκ. Ωστόσο, θα γνωρίσει τηνάγρια πλευρά των ανθρώπων και του Τύπου, όταν θα δει το όνομά της να πρωταγωνιστεί σε ένα ερωτικό σκάνδαλο.
Ήταν το 1911, όταν έγινε γνωστός ο παράνομος δεσμός της με πρώην μαθητή του συζύγου της, ο οποίος ήταν παντρεμένος. Διασύρθηκε και χλευάστηκε από τον Τύπο της εποχής που την αποκαλούσαν ως η “Εβραία αντροχωρίστρα” ενώ έξω από το σπίτι της ο όχλος ήταν έτοιμος να την κατασπαράξει.
Τότε, ο Αϊνστάιν πήρε δημόσια το μέρος της και ένα γράμμα προς εκείνη δήλωσε την απόλυτη στήριξή του στη Μαρί Κιουρί.
«Ιδιαίτερα αξιότιμη κα Κιουρί,
Μην γελάσετε μαζί μου που σας γράφω δίχως να έχω να πω κάτι λογικό. Αλλά είμαι τόσο εξοργισμένος με τον ποταπό τρόπο με τον οποίο ο κόσμος τολμά να ασχολείται μαζί σας αυτόν τον καιρό, που πρέπει οπωσδήποτε να βγάλω από μέσα μου αυτό το συναίσθημα.
Ωστόσο, είμαι πεπεισμένος πως σταθερά απεχθάνεστε αυτόν τον όχλο, είτε σας δείχνει πολυτελή σεβασμό δουλοπρεπώς, είτε προσπαθεί να ικανοποιήσει την δίψα του για εντυπωσιασμό. Νιώθω την ανάγκη να σας πω πόσο πολύ θαυμάζω την νοημοσύνη σας, τη θέλησή σας, την ειλικρίνειά σας και πως θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που σας γνώρισε στις Βρυξέλλες.
Όποιος δεν ανήκε σε αυτά τα ερπετά είναι τώρα ευτυχισμένος, όπως και πριν, που έχουμε ανάμεσά μας προσωπικότητες όπως εσάς και τον Λανζεβέν, αληθινούς ανθρώπους δηλαδή που κάποιος θεωρεί προνόμιο να τους συναντά.
Εάν ο όχλος συνεχίσει να ασχολείται μαζί σας, τότε απλά μην διαβάζετε αυτές τις χαζομάρες, αλλά καλύτερα αφήστε τες για τα ερπετά για τα οποία δημιουργήθηκαν.
Με τους πιο φιλικούς χαιρετισμούς σε εσάς, τον Λανζεβέν και τον Περίν, ο δικός σας,
Α. Αϊνστάιν».
Όλα αυτά τα χρόνια που πειραματιζόταν με τα ραδιενεργά υλικά θα άφηναν το στίγμα τους στην υγεία της Μαρί Κιουρί, η οποία τριγύριζε μάλιστα παντού με δοκιμαστικούς σωλήνες που περιείχαν Ράδιο. Το 1934 θα περνούσε την πόρτα σανατορίου της Γαλλίας, για να ξεκουραστεί και να ανακτήσει τις δυνάμεις της. Δεν θα έβγαινε ωστόσο ποτέ από κει, αφήνοντας την τελευταία της πνοή στις 4 Ιουλίου 1934 από αναιμία, η οποία είχε προκληθεί από τη χρόνια έκθεση στη ραδιενέργεια.
Το 1995, τα οστά του ζεύγους Κιουρί μεταφέρθηκαν στο Πάνθεον του Παρισιού, τον τελικό τόπο ανάπαυσης για τα μεγαλύτερα μυαλά της Γαλλίας. Η Κιουρί είναι μάλιστα η πρώτη (και η μόνη) γυναίκα που αναπαύεται εκεί.
