Ενδεχομένως, το όνομα Τζιν Τίρνεϊ να μη λέει πολλά, ειδικά στις νεότερες γενιές. Γιατί, μπορεί κατά ομολογία ισχυρών ανθρώπων του Χόλιγουντ, να υπήρξε η ωραιότερη γυναίκα που πέρασε στην ιστορία του κινηματογράφου, όμως, δεν ευτύχησε να κάνει – παρόλο που είχε όλα τα φόντα και το ταλέντο – μία καριέρα με διάρκεια, όπως άλλες ηθοποιοί που μέχρι και σήμερα παραμένουν εμβληματικές μορφές της μεγάλης οθόνης.
Δεν ήταν επιλογή της να μην κάνει την καριέρα που της άξιζε, όμως, η Τζιν Τίρνεϊ από πολύ νωρίς ήρθε αντιμέτωπη με ψυχικά προβλήματα, καθώς υπέφερε από διπολική διαταραχή και μανιοκατάθλιψη, σε μια εποχή που οι ψυχικές ασθένειες αντιμετωπίζονταν ιατρικά με μεθόδους ηλεκτροσόκ. Η πανέμορφη ηθοποιός υποβλήθηκε πολλές φορές σε ηλεκτροσόκ, προκειμένου να “θεραπευτεί”, όμως, η μέθοδος αυτή είχε σημαντικέ επιπτώσεις στην υγεία της, αλλά και στην καριέρα της.
Αυτό που επίσης δεν γνωρίζουν πολλοί για εκείνη, είναι πως η τραγική της ιστορία, ενέπνευσε τη μεγάλη κυρία των αστυνομικών μυθιστορημάτων, Aγκάθα Κρίστι να γράψει το «Διπλό Είδωλο στο Σπασμένο Καθρέφτη».
Από τα σαλόνια της “καλής κοινωνίας”, στα κινηματογραφικά στούντιο
Η Τζιν Τίρνεϊ γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου του 1920 στο Μπρούκλιν και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας. Ο πατέρας της ασχολούνταν με τις ασφάλειες και η μητέρα της ήταν γυμνάστρια. Της έδωσαν το όνομα Τζιν εξαιτίας μιας θείας της που χάθηκε πρόωρα. Η Τζιν Ελίζα, όπως ήταν το όνομά της από μικρή έδειξε την καλλιτεχνική της φύση γράφοντας ποιήματα- μια συνήθεια που την ακολουθούσε και σε όλη την υπόλοιπη ζωή της- ενώ στο σχολείο πρωταγωνιστούσε σε θεατρικές παραστάσεις.
Στα 18 της χρόνια έκανε την εμφάνισή της στους κοσμικούς κύκλους και η συγκλονιστική της ομορφιά την έφερνε πάντα στο επίκεντρο της προσοχής. Όμως, εκείνη έβρισκε ανούσιο αυτόν τον τρόπο ζωής και οι άνθρωποι του κύκλου της, της ήταν εξαιρετικά βαρετή. Αντίθετα, έβρισκε συναρπαστικό τον κόσμο του κινηματογράφου.
Όμως, οι πλούσιοι γονείς της, δεν θα επέτρεπαν ποτέ η κόρη τους να ακολουθήσει μια καριέρα στην υποκριτική, όπως ονειρευόταν εκείνη. Όμως, η Τζιν όταν γνώρισε τον σκηνοθέτη Ανατόλε Λίτβακ βρέθηκε στη Warner Bros, που ήθελε συμβόλαιο μαζί της. Οι γονείς της την απέτρεψαν, θεωρώντας τον μισθό της ελάχιστο., αλλά εκείνη δεν του ακούει. Ο παραγωγός του Μπρόντγουεϊ, Τζορτζ Άμποτ εντυπωσιάζεται από την παρουσία της και η πανέμορφη κοπέλα κάνει τελικά το ντεμπούτο της στο θέατρο στη παράσταση «What a life» (1938), κουβαλώντας έναν κουβά νερό.
Το περιοδικό Variety γράφει τότε: «Είναι σίγουρα η πιο όμορφη παρουσία που έχουμε ποτέ δει να κουβαλά νερό». Η New York Herald Tribune τονίζει για άλλο ρόλο της: «Δεν βλέπουμε κανέναν λόγο για τον οποίο η δεσποινίς Τίρνεϊ να μην έχει μια ενδιαφέρουσα θεατρική καριέρα. Αυτό, βέβαια, αν δεν την κλέψει το σινεμά».
Κι έπεσαν μέσα στις προβλέψεις τους, καθώς το 1939 υπογράφει συμβόλαιο με την Columbia Pictures, και τον Χάουαρντ Χιουζ που προσπάθησε να τη σαγηνεύσει, χωρίς αποτέλεσμα. Οι δυο τους, όμως, έγιναν καλοί φίλοι κι εκείνος τη βοήθησε να πάρει έναν ρόλο για το «National Velvet», ένα πρότζεκτ που δεν προχώρησε.
Αργότερα, υπογράφει συμβόλαιο με την 20th Century Fox και παίζει στην ταινία «The Return of Frank James» (1940) του Φριτς Λανγκ, στο πλευρό του Χένρι Φόντα. Ακολουθεί μια σειρά μικρών και μεγάλων ρόλων, ενώ έναν χρόνο μετά έρχεται ο ρόλος της Λάουρα στην ομώνυμη ταινία του Ότο Πρέμινγκερ, ένα από τα πιο κλασικά φιλμ νουάρ του Χόλιγουντ, που την καθιέρωσε ως απόλυτη πρωταγωνίστρια. Το 1945 κέρδισε την πρώτη της υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου, για την ταινία «Leave Her to Heaven» (1945) ενώ ακολούθησαν και άλλοι σπουδαίοι ρόλοι, με τον δρόμο της καθιέρωσής της στη μεγάλη οθόνη να είναι διάπλατα ανοιχτός. Αλλά…
Οι θεραπείες ηλεκτροσόκ που κατέστρεψαν την καριέρα της
Μπορεί η Τζιν Τίρνεϊ να είχε τη μία επιτυχία, μετά την άλλη στα επαγγελματικά της, όμως, στην αληθινή της ζωή οι δυσκολίες και οι συμφορές δεν είχαν τέλος. Στο κομμάτι του έρωτα, είχε μία σύντομη σχέση με τον Σπένσερ Τρέισι, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ερωτεύτηκε τον πρίγκιπα Άλι Καν, όμως η σχέση τους δεν κατέληξε σε γάμο καθώς ο πατέρας του ήταν αντίθετος με την προοπτική να παντρευτεί ο γιος του ξανά μια ηθοποιό, είχε ήδη προηγηθεί ο γάμος του με τη Ρίτα Χέιγουορθ.
Η πανέμορφη ηθοποιός υπέφερε από διπολική διαταραχή και μανιοκατάθλιψη και το 1953 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα γυρίσματα του «Mogabo», με την Γκρέις Κέλι να παίρνει τη θέση της. Ο συμπρωταγωνιστής της στο «The Left Hand of God», Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ είχε καταλάβει τον εφιάλτη της και προσπαθούσε να τη βοηθήσει, μιας και η αδελφή του επίσης αντιμετώπιζε σοβαρά ψυχικά θέματα.
Η Τζιν Τίρνεϊ τελικά δέχεται να μπει σε ψυχιατρικό ίδρυμα, όπου της κάνουν 27 «θεραπείες» με ηλεκτροσόκ. Προσπαθεί να δραπετεύσει, όμως την πιάνουν και την κλείνουν και πάλι στο άσυλο. Αργότερα έγινε πολέμιος των ηλεκτροσόκ, λέγοντας ότι αυτά οδήγησαν σε απώλεια σημαντικού τμήματος της μνήμης της.
Το 1957 ένας γείτονας της είπε ότι την είδε ανεβασμένη σε ένα πεζούλι έτοιμη να αυτοκτονήσει. Κάλεσε την αστυνομία και εισήχθη και πάλι στην κλινική, από την οποία πήρε εξιτήριο έναν χρόνο μετά. Η θεραπεία της περιλάμβανε πέντε στάδια, ένα από τα οποία ήταν το να εργαστεί ως πωλήτρια. Εκεί οι πελάτες την αναγνώριζαν, τα περιοδικά έγραφα συνεχώς άρθρα για την μεγάλη πρωταγωνίστρια, που δούλευε σε κατάστημα κι η υγεία της κλονίστηκε ακόμα περισσότερο.
Την ίδια χρονιά η 20th Century Fox την προσλαμβάνει για την ταινία «Holiday for Lovers», όμως η Τίρνεϊ δεν αντέχει την πίεση. Eγκαταλείπει την ταινία και μπαίνει ξανά στην κλινική. Η επιστροφή της στην υποκριτική γίνεται με την ταινία» Advise and Consent «το 1962, ακολουθούν ακόμα κάποιες συνεργασίες, αλλά μετά από δύο χρόνια αποσύρεται ξανά.
Η τραγική ιστορία που ενέπνευσε την Αγκάθα Κρίστι
Πολλοί λένε ότι η ψυχική της αστάθεια οφειλόταν στην κατάσταση της υγείας της κόρης της. Τον Ιούνιο του 1941, η Τζιν Τίρνεϊ είχε παντρευτεί τον σχεδιαστή μόδας Όλεγκ Κασίνι με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες. Στη διάρκεια της πρώτης της εγκυμοσύνης, μια γυναίκα πλησίασε την ηθοποιό, λέγοντάς της ότι είχε βγει κρυφά από την καραντίνα, ενώ έπασχε και από ερυθρά για να πάρει αυτόγραφο από την ηθοποιό
Στην αυτοβιογραφία της, η Τζιν ανέφερε ότι κοίταξε τη γυναίκα σιωπηλά και ύστερα γύρισε και έφυγε. «Μετά από αυτό δεν με ενδιέφερε πια να είμαι η αγαπημένη ηθοποιός κανενός», έλεγε. Ωστόσο, από τη σύντομη αυτή επαφή, η σταρ κόλλησε ερυθρά, επηρεάζοντας και το μωρό που κυοφορούσε. Η κόρη της Ντάρια γεννήθηκε πρόωρα, μόλις 1 κιλό και 42 γραμμάρια, ενώ, εξαιτίας της ασθένειας ήταν κουφή, μερικώς τυφλή, και με σοβαρή πνευματική υστέρηση. Η τραγωδία αυτή επηρέασε για πάντα τη ζωή της, καθώς δεν μπόρεσε ποτέ να την ξεπεράσει.
Η τραγική αυτή ιστορία συγκλόνισε την Αγκάθα Κρίστι, η οποία εμπνεύστηκε την υπόθεση του βιβλίου της «Διπλό Είδωλο στο Σπασμένο Καθρέφτη», όπου η σκηνή με τη γυναίκα περιγράφεται σχεδόν αυτούσια. Και αργότερα μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη, με τον τίτλο «Στον καθρέφτη είδα τον δολοφόνο» και πρωταγωνίστριες τις Λιζ Τέιλορ και Κιμ Νόβακ.
Το 1946 χώρισε από τον σύζυγό της και μετά από πολλές άτυχες σχέσεις – ανάμεσά τους και το σύντομο ειδύλλιο με τον Τζον Φ. Κένεντι – το 1958 παντρεύεται τον βαρόνο πετρελαίου Χάουαρντ Λι. Το 1962, έμεινε έγκυος, όμως έχασε το παιδί και η απώλεια αυτή την έκανε να αποσυρθεί οριστικά από την υποκριτική και να ζήσει ήρεμα – που τόσο πολύ το είχε ανάγκη – στο πλευρό του συζύγου της. Άλλωστε, η ζωή της όφειλε λίγη ηρεμία, μετά από όλα αυτά τα εμπόδια που της είχε βάλει στο διάβα της.
Η Τζιν Τίρνεϊ πέθανε στις 6 Νοεμβρίου του 1991, από εμφύσημα στα 70 της χρόνια!