Ήταν 15 Οκτωβρίου 1917, όταν εκτελέστηκε στο απόσπασμα για διπλή κατασκοπεία και προδοσία η Μάτα Χάρι. Έναν αιώνα και κάτι, μετά και η κατάσκοπος που ξεκίνησε από εξωτική χορεύτρια, παραμένει ένας θρύλος, ενώ κανείς δεν μπορεί ακόμη και σήμερα να πει με βεβαιότητα πως ήταν πράγματι ένοχη για όσα της φόρτωσαν και την έστειλαν στο απόσπασμα.
Το όνομα της Μάτα Χάρι παραμένει γνωστό στα πέρατα του κόσμου, ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες άγνωστες πτυχές της θρυλικής αυτής μορφής του 20ου αιώνα.
Ο θάνατος που στοίχειωσε την παιδική της ηλικία
Η Μάτα Χάρι γεννήθηκε ως Margaretha Geertruida Zelle στην Ολλανδία στις 7 Αυγούστου 1876. Παρά την καταγωγή της μεσαίας τάξης, η νεότητά της στιγματίστηκε από τη χρεοκοπία της οικογενειακής επιχείρησης και τον θάνατο της μητέρας της, όταν ήταν μόλις 15 ετών. Πολύ μελαχρινή και με μαυρισμένη επιδερμίδα, η νεαρή κοπέλα ξεχωρίζει, πολύ γρήγορα βασιζόμενη στην ασυνήθιστη σωματική της διάπλαση μαθαίνει τα βασικά της… αποπλάνησης. Μάλιστα, ενώ ήταν μαθήτρια, έκανε σχέση με τον διευθυντή του σχολείου της.
Ο δυστυχισμένος γάμος και ο θάνατος του γιου της
Σε ηλικία 18 ετών, κουρασμένη από τη θλιβερή καθημερινότητα, η Μαργαρίτα παντρεύτηκε έναν στρατιώτη και μετακόμισε στην Ινδονησία. Όμως, ο γάμος της ήταν δυστυχισμένος. Ο σύζυγός της, Ρούντολφ ήταν αλκοολικός και πολλές φορές ξεσπούσε πάνω της, ενώ τη ζήλευε υπερβολικά. Και σαν να μην έφτανε αυτό, την απατούσε συστηματικά.
Το 1899, ο δίχρονος γιος τους, Νόρμαν, πέθανε με έναν τραγικό τρόπο, καθώς η νταντά του λέγεται πως τον δηλητηρίασε. Μετά την τραγωδία, η οικογένεια επέστρεψε στην Ολλανδία και το διαζύγιο της με τον Ρούντολφ δεν άργησε να έρθει. Το 1906, όταν έγινε το δικαστήριο για την επιμέλεια του δεύτερου παιδιού τους, αρχικά κέρδισε η Μαργαρίτα. Ο πρώην σύζυγός της, όμως αρνήθηκε να πληρώσει την διατροφή και καθώς δεν μπόρεσε να συντηρήσει την κόρη της, ο Ρούντολφ ανέλαβε την επιμέλεια της απαγορεύοντας στη μητέρα να ξαναδεί το παιδί.
Η “γέννηση” της Μάτα Χάρι
Μετά από αυτή την εξέλιξη, η όμορφη Μαργαρίτα αποφάσισε να μετακομίσει στο Παρίσι και να κάνει μια νέα αρχή. Στην Πόλη του Φωτός, παρουσιάζεται στους διευθυντές των μεγάλων παρισινών αιθουσών και του Μουσείου Guimet ως διάσημη εξωτική χορεύτρια από την Ινδία, ενώ συστήνεται ως “Μάτα Χάρι” καθώς άλλαξε ακόμη και το όνομά της. Η σαγηνευτική γυναίκα δεν άργησε να μαγέψει όλο το Παρίσι. Σύντομα, οι παραστάσεις χορού που δίνει πολλαπλασιάζονται και η ίδια κερδίσει πολλά χρήματα, ενώ αλλάζει με μεγάλη συχνότητα τους νεαρούς εραστές.
Η κατάσκοπος Μάτα Χάρι
Στην αυγή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η μόδα για τους αισθησιακούς ανατολίτικους χορούς της Μάτα Χάρι, πέρασε. Όπως και η… μπογιά της. Έτσι, επέστρεψε στην Ολλανδία μέχρι το 1916. Ωστόσο, οι διασυνδέσεις της με αρκετούς Γερμανούς στρατιώτες την έφεραν στο προσκήνιο, μέχρι που έγινε τελικά κατάσκοπος για τους Γάλλους. Ο Γερμανός πρόξενος στο Άμστερνταμ τής πρόσφερε την παλιά της δόξα με αντάλλαγμα πληροφορίες. Η χορεύτρια γίνεται κατάσκοπος. Η Μάτα Χάρι είναι ο πράκτορας του H21. Καθοδηγούμενη από την ακατανίκητη επιθυμία να ζήσει καλά και ενθουσιασμένη με την ιδέα ότι μπορεί να χειραγωγεί τους άντρες, δεσμεύεται αδιάκοπα στη νέα της λειτουργία.
Ο έρωτάς της για τον νεαρό Ρώσο αξιωματικό
Η Μάτα Χάρι επέστρεψε στο Παρίσι και στην προηγούμενη πολυτελή ζωή της. Κάπου εκεί, ερωτεύεται τον Vadim Maslov, έναν νεαρό αξιωματικό. Σοβαρά τραυματισμένος στο μέτωπο, ο νεαρός 21χρονος υπολοχαγός νοσηλεύεται σε νοσοκομείο πεδίου που βρίσκεται στο Βίτελ. Τυφλωμένη από τον έρωτά της, η Χάρι αποφασίζει να τον επισκεφτεί, αλλά πρέπει να πληρώσει για το πάσο της με την υπόσχεση ότι θα κατασκοπεύσει το Kronprinz (Δρόμος της Γερμανικής Αυτοκρατορίας), γνωστός του, για λογαριασμό του λοχαγού Georges Ladoux, ενός Γάλλου αξιωματικού της αντικατασκοπείας. Η Μάτα Χάρι μετατρέπεται σε διπλή πράκτορα.
Την κατηγόρησαν για 50 χιλιάδες θανάτους
Από εκεί και πέρα ξεκίνησε ένα επικίνδυνο παιχνίδι που μοιραία την “έστειλε” στο απόσπασμα. Κάποιοι ιστορικοί αποδίδουν στη «δολοφονική» ομορφιά της 50.000 θανάτους, κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν πως δεν υπήρξε ποτέ στη ζωή της τόσο αποτελεσματική πληροφοριοδότης, αλλά μπλέχτηκε το όνομά της σε ένα κατασκοπευτικό παιχνίδι, το οποίο την οδήγησε στον θάνατο. Πάντως, η ίδια η Μάτα Χάρι, όταν κατηγορήθηκε ως διπλή κατάσκοπος, είχε παραδεχθεί υπό ανάκριση πως έλαβε 20.000 φράγκα από τις Γερμανικές αρχές, τα οποία όμως θεώρησε πως ήταν αποζημίωση για τα πράγματα που της είχαν κατασχέσει, καθώς ποτέ δεν τους έδωσε κάποια πληροφορία.
Η εκτέλεσή της
Στις 15 Οκτωβρίου 1917, στο εκτελεστικό απόσπασμα, η Μάτα Χάρι αρνείται να της κλείσουν τα μάτια και στέκεται περήφανα μπροστά στους εκτελεστές της. Πριν από τους πυροβολισμούς, ρίχνει ένα τελευταίο βλέμμα στους στρατιώτες. Την επόμενη μέρα, ο θάνατός της έγινε πρωτοσέλιδο στις γαλλικές εφημερίδες. Τίτλος Le Petit Journal : «Η Μάτα Χάρι πλήρωσε με τη ζωή του την προδοσία που διαπράχθηκε κατά της Γαλλίας, η οποία την είχε καλωσορίσει τόσο καλά.
Ο μετανιωμένος Ρεϊμον Πουανκαρέ
Η Μάτα Χάρι είχε υποβάλει αίτηση χάριτος στον πρόεδρο Ρεϊμον Πουανκαρέ, αλλά εκείνος αρνήθηκε να παρέμβει. Πολλά χρόνια μετά και λίγο πριν κλείσει τα μάτια του, το 1934, ο Πουανκαρέ, είχε πει σε δικούς του ανθρώπους ότι εκείνο το «όχι» τον κατέτρωγε. «Έπρεπε να της απονείμω τη χάρη που ζήτησε», εξομολογήθηκε ο Πουανκαρέ, ο οποίος λέγεται ότι πέθανε κρατώντας και φιλώντας ένα μαντήλι που ανάβλυζε ακόμη το άρωμά της.
Η εκτέλεσή της στοίχειωσε έναν αξιωματικό
Ο αξιωματικός του εκτελεστικού αποσπάσματος ρώτησε τη Μάτα Χάρι, αν ήθελε να της δέσουν τα μάτια. Εκείνη τον κοίταξε λάγνα και έγνεψε αρνητικά. Ο αξιωματικός παραπάτησε, λένε, η φωνή του όταν έδωσε τα παραγγέλματα, ήταν σπασμένη και λίγο πριν από το «πυρ» κόμπιασε και ξεροκατάπιε αρκετές φορές.
Όταν χρειάστηκε να ολοκληρώσει το έργο των στρατιωτών, ο αξιωματικός, έβγαλε το πιστόλι του, πλησίασε το κεφάλι της Μάτα Χάρι και διαπίστωσε ότι τον κοιτούσε ακόμα… Εκείνο το βλέμμα, έμελλε να τον στοιχειώσει για το υπόλοιπο της ζωής του του! Άλλωστε, ο αξιωματικός που της έδωσε τη χαριστική βολή, μέχρι το τέλος του, πίνοντας και μεθώντας κάθε βράδυ στα μπαρ του Παρισιού, μιλούσε για εκείνο το βλέμμα της Μάτα Χάρι!
