Η “Όλγα Μαρκάτου”, είναι μία από τις πιο δημοφιλείς φιγούρες της ελληνικής τηλεόρασης, με τη Μαρία Φωκά να “κεντάει” στον ρόλο της συντηρητικής πεθεράς, στη σειρά “Ντόλτσε Βίτα”. Οι ατάκες της “δολοφονικές”, τις λέμε όλοι μέχρι και σήμερα.
Και ειδικά, μέσα από αυτή τη συμμετοχή στη σειρά του Mega, τη δεκαετία του ’90, η Μαρία Φωκά έγινε γνωστή και στις νεότερες γενιές. Ωστόσο, η ιστορία της ζωής της, μέχρι και σήμερα παραμένει σχεδόν άγνωστη σε πολύ κόσμο. Η ίδια, άλλωστε, είχε επιλέξει τον ιδιωτικό βίο της να τον κρατήσει μακριά από τη δημοσιότητα. Εδώ, που τα λέμε, είχε στο παρελθόν μια πολύ άσχημη εμπειρία, όταν συμμετείχε στην ιστορική δίκη του Μπελογιάννη ως κατηγορούμενη και η ίδια και καταδικάστηκε, μάλιστα, σε ισόβια.
Μια εποχή που το όνομά της πρωταγωνίστησε στον Τύπο και κατόπιν για χρόνια, έμεινε εκτός θεάτρου. Επίσης, ήταν τόσο χαμηλών τόνων στην προσωπική της ζωή, που πολλοί δεν γνωρίζουν ότι η υπήρξε παντρεμένη με τον επίσης ηθοποιό, Λυκούργο Καλλέργη.
Η Μαρία Φωκά γεννήθηκε στο Αργοστόλι και από νωρίς εντάχθηκε στους κόλπους της Αριστεράς.
Μετά το τέλος του εμφυλίου, η ηθοποιός εντάχθηκε στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ. Κάποια στιγμή ήρθε σε επαφή με συντρόφους της στο Παρίσι, οι οποίοι την επιφόρτισαν να ελέγξει τη διαδρομή χρημάτων που είχαν σταλεί για την οικονομική ενίσχυση του μηχανισμού στην Αθήνα.
Η τότε νεαρή ηθοποιός έπρεπε να έρθει σε επαφή με έναν συγκεκριμένο άνθρωπο, κομματικό στέλεχος του ΚΚΕ, ο οποίος και θα την ενημέρωνε σχετικά. Το ραντεβού είχε οριστεί να γίνει σε ένα φούρνο ο οποίος, ωστόσο, βρισκόταν υπό την διαρκή παρακολούθηση της ασφάλειας.
Η Μαρία Φωκά δεν γνώριζε αυτή την πολύ σημαντική πληροφορία και όταν είδε πως ο άνθρωπος με τον οποίο είχε ραντεβού δεν ήρθε, άφησε ένα σημείωμα. Η αστυνομία έκανε έφοδο στο φούρνο, βρήκε το σημείωμα και την συνέλαβε με την κατηγορία της κατασκοπίας κατά της Ελλάδας. Θεωρήθηκε αμέσως μέλος του δικτύου με τους ασύρματους στη Γλυφάδα αρχηγός του οποίου θεωρούταν ο Νίκος Μπελογιάννης.
Έτσι, το 1952, η ηθοποιός βρέθηκε συγκατηγορούμενη των Νίκου Μπελογιάννη, Αργυριάδη, Μπάτση, Καλούμενου, Έλλης Παππά-Ιωαννίδου και πολλών άλλων, στην περίφημη δίκη, που κατέληξε σε εκτελέσεις. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί πως στα πρακτικά της δίκης αναφέρεται με το όνομα Μαρία Καλλέργη, δηλαδή με το όνομα του τότε συζύγου της, Λυκούργου Καλλέργη.
Στο τέλος της δίκης, το στρατοδικείο επέβαλε στην Φωκά ισόβια κάθειρξη, αλλά η ποινή της λίγο καιρό αργότερα μειώθηκε σε 10 χρόνια κάθειρξη και «αποστέρησις των πολιτικών δικαιωμάτων επί 10ετίαν».
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η ηθοποιός να απέχει από τη θέατρο για τα επόμενα 8 χρόνια. Επέστρεψε στη σκηνή η σεζόν 1958-59, σε περιοδεία του Λάμπρου Κωνσταντάρα.
Από το 1961 έως το 1963 συνεργάστηκε με την Έλλη Λαμπέτη και όλα πια είχαν πάρει τον δρόμο τους για την καλλιτεχνική της επιστροφή. Το 1968 συμμετέχει σε δυο ταινίες που την καθιερώνουν. Η πρώτη είναι η «Γοργόνες και μάγκες» στον ρόλο της καπετάνισσας του νησιού και η δεύτερη η ταινία «Ένας ιππότης για τη Βασούλα» στο πλευρό της Τζένης Καρέζη και του Φαίδωνα Γεωργίτση.
Το 1977, η Μαρία Φωκά εκλέχθηκε πρόεδρος του ΣΕΗ.
Η Μαρία Φωκά, έφυγε από τη ζωή στις 15 Ιουνίου του 2001. Λίγο καιρό πριν είχε υποβληθεί σε εγχείρηση ανοικτής καρδιάς στο νοσοκομείο St. Thomas του Λονδίνου, όπου ζούσε μαζί με την κόρη της. Ο τάφος της βρίσκεται στο κοιμητήριο του Πόρτσμουθ στη Νότια Αγγλία.
