«Είμαι αυτός που είμαι, παρά τα όσα η Αμερική έχει βάλει μπροστά μου. Είμαι αυτός που είμαι παρά τα εμπόδια που έχουμε όλοι αντιμετωπίσει με βάση τη φυλή και με βάση την κοινωνική και πνευματική ταπείνωση».
Ο Χάρι Μπελαφόντε, «το πρώτο μαύρο είδωλο στην ιστορία της ψυχαγωγίας της Αμερικής», όπως είχε γράψει κάποτε το Look Magazine για εκείνον, δεν είναι πια κοντά μας. Έφυγε από τη ζωή την Τρίτη (25/4) στα 96 του χρόνια, αφήνοντας πίσω μια τεράστια κληρονομιά, σε καλλιτεχνικό, αλλά και ανθρώπινο επίπεδο. Γιατί, εκτός από σημαντικός καλλιτέχνης, ήταν και ένας σπουδαίος άνθρωπος.
Ο Χάρι Μπελαφόντε γεννήθηκε την 1η Μαρτίου 1927, στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης. Είχε μια δύσκολη παιδική ηλικία και η οικογένειά του ζούσε σε συνθήκες φτώχειας. Η μητέρα του, Μελβίν, καταγόταν από την Τζαμάικα και εργαζόταν ως καμαριέρα και μοδίστρα, ενώ ο πατέρας του, Χάρολντ, καταγόταν από το υπό γαλλικό έλεγχο νησί της Μαρτινίκας κι εργαζόταν ως σεφ στο βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό.
Μετά το διαζύγιο των γονέων του, ο Μπελαφόντε, ως μικρό παιδί, στάλθηκε στη Τζαμάικα για να ζήσει με τη γιαγιά του. Εκεί, έζησε για οκτώ χρόνια για να επιστρέψει και πάλι στις Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου να μείνει με τη μητέρα του.
Αργότερα, θα επιλέξει να σπουδάσει σε δραματική σχολή έχοντας συμφοιτητές τους Μάρλον Μπράντο, Σίντεϊ Πουατιέ και Τόνι Κέρτις. Ωστόσο, έμελλε η καριέρα του να ξεκινήσει μουσικά.
Ένας φίλος του, ο μουσικός παραγωγός Monte Kay, θα τον προσκαλέσει να τραγουδήσει σε ένα τζαζ κλαμπ της Νέας Υόρκης. Εκείνος δέχεται. Όταν ανεβαίνει στη σκηνή για την παρθενική αυτή εμφάνισή του έχει μεγάλο τρακ. Ερμηνεύει δυο κλασικά τζαζ κομμάτια και ένα δικό του τραγούδι. Το κοινό τον καταχειροκροτεί. Ανάμεσά του είναι η Μπίλι Χόλιντει και ο Λέστερ Γιανγκ οι οποίοι εντυπωσιάζονται και τον παροτρύνουν να συνεχίσει.
Ο πρώτος του δίσκος, που κυκλοφορεί στις αρχές της δεκαετίας του ‘50, περιέχει ποπ κομμάτια ενώ η μεγάλη μουσική επιτυχία έρχεται το 1957 με το θρυλικό άλμπουμ του «Calypso», που θα παραμείνει για 31 εβδομάδες στην κορυφή του αμερικανικού καταλόγου με επιτυχίες, όπως οι «Matilda», «Jamaica Fairwell», «Day-ο (Banana Boat Song)» κ.α. Την ίδια περίοδο δίνει συναυλίες, γεμίζει θέατρα και στάδια και γίνεται ο πιο ακριβοπληρωμένος μαύρος καλλιτέχνης όλων των εποχών.
Στο μεταξύ ο Χάρι Μπελαφόντε κάνει κι ένα επιτυχημένο πέρασμα και από τον κινηματογράφο σε ταινίες όπως οι «Bright Road», «Carmen Jones», το δημοφιλές «Island In The Sun», που συνοδεύτηκε από ομώνυμο γνωστό τραγούδι, «Odds Against Tomorrow», « Porgy and Bess» κ.α. αλλά και από το θεατρικό σανίδι συμμετέχοντας σε επιτυχημένες παραστάσεις όπως οι Three For Tonight» και «The Caine Mutiny». Το 1959, παρουσίασε και τη δική του τηλεοπτική εκπομπή με τίτλο Tonight with Belafonte, ξεδιπλώνοντας το πολύπλευρο ταλέντο του, ενώ γράφει ιστορία ως ο πρώτος μαύρος τηλεοπτικός παραγωγός.
Παράλληλα με το καλλιτεχνικό του ταλέντο, ξεδιπλώνει και την ανθρώπινη πλευρά του αναλαμβάνοντας έντονη ακτιβιστική δράση, προτού καν γίνει μόδα στο Χόλιγουντ. Και σε αυτό ήταν δύο τα πρόσωπα που τον επηρέασαν κοινωνικά και πολιτικά: ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, με τον οποίο υπήρξαν επιστήθιοι φίλοι και ο τραγουδιστής και ηθοποιός Πολ Ρόμπεσον.
Ο δεύτερος ήταν εκείνος που του εμφύσησε την πεποίθηση πως “οι καλλιτέχνες είναι φύλακες της αλήθειας”, την οποία υποστήριζε με θέρμη μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Ρόμπεσον του εξήγησε πως η μουσική θα μπορούσε να γίνει ένα ισχυρό εργαλείο για την προώθηση μιας πολιτικής ατζέντας.
«Χάρι, κάνε τους να τραγουδήσουν το τραγούδι σου και θα θέλουν να μάθουν ποιος είσαι. Και αν θέλουν να μάθουν ποιος είσαι, έχεις κερδίσει το πρώτο βήμα για να φέρεις την αλήθεια και τη διορατικότητα που μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να περάσουν μέσα από αυτόν τον μάλλον δύσκολο κόσμο» φέρεται να του είχε πει σε μία από τις πολλές συζητήσεις τους.
Και αυτό ακριβώς έκανε. Ο Μπελαφόντε έγινε ακτιβιστής κατά την άνοδο του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα τη δεκαετία του 1950. Ενώ συμμετείχε στο μποϊκοτάζ των λεωφορείων του Μοντγκόμερι, γνωρίστηκε με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Έγιναν φίλοι και διαδήλωναν μαζί σε διάφορες συγκεντρώσεις.
Ο Μπελαφόντε συμμερίστηκε και στήριξε με κάθε τρόπο το όραμα του Κινγκ. Υποστήριξε τη Διάσκεψη Χριστιανικής Ηγεσίας του Νότου (SCLC), μια ομάδα πολιτικών δικαιωμάτων με επικεφαλής τον Κινγκ, συγκεντρώνοντας χρήματα για την εκστρατεία της ομάδας στο Μπέρμιγχαμ – η οποία παρείχε εγγύηση σε όσους φυλακίζονταν για τον ακτιβισμό τους.
Όταν ο Κινγκ φυλακίστηκε, ο Μπελαφόντε οργάνωσε φιλανθρωπικές συναυλίες και εράνους, συγκεντρώνοντας 50.000 δολάρια για την Εκστρατεία του Μπέρμιγχαμ, προκειμένου να βγει με εγγύηση από τη φυλακή ο φίλος του και ηγέτης των πολιτικών δικαιωμάτων.
Μάλιστα, ο Μπελαφόντε ήταν ο διοργανωτής της Πορείας στην Ουάσινγκτον για την Εργασία και την Ελευθερία, όπου ο Κινγκ εκφώνησε την περίφημη ομιλία του, «Έχω ένα όνειρο».
Προκειμένου να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στο γεγονός, ο Μπελαφόντε, αξιοποιώντας τις διασυνδέσεις του στο Χόλιγουντ, έφερε μια μεγάλη ομάδα διασημοτήτων για να παραστεί στην πορεία στην Ουάσινγκτον. Μάλιστα, τους μετέφερε με πτήση τσάρτερ που είχε ναυλώσει ο ίδιος.
Μετά τη δολοφονία του Λούθερ Κινγκ, το 1968, λέγεται πως ο Μπελαφόντε ανέλαβε να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά του. Και αυτή ήταν ακόμη μία κίνηση του μεγαλείου του.
