“Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία, πώς η ιστορία γίνεται σιωπή”. Είναι ο συγκλονιστικός στίχος του τραγουδιού-ύμνου στο ελληνικό πενταγράμμου “Ρόζα”. Ένας στίχος που θα μπορούσε να περικλείει και την ιστορία του ίδιου του τραγουδιού.
Η “Ρόζα” την οποία σφράγισε με τη φωνή του ο ανυπέρβλητος, Δημήτρης Μητροπάνος, είναι ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά τραγούδια, όμως, πίσω από αυτό κρύβεται μια ιστορία που δεν είναι και τόσο γνωστή στον κόσμο.
Ένα τραγούδι που έμεινε στα αζήτητα για 20 χρόνια, μέχρι να δοθεί στον Μητροπάνο και να το κάνει ύμνο. Ένας ύμνος που τραγουδιέται και χορεύεται μέχρι και σήμερα με έναν μοναδικό σεβασμό και δέος.
Ήταν το 1996, όταν κυκλοφόρησε από την εταιρία Minos EMI ο δίσκος «Στου αιώνα την παράγκα», που μεταξύ άλλων περιείχε και τη «Ρόζα». Είκοσι χρόνια πριν από την κυκλοφορία του τραγουδιού, το 1976, ο ποιητής Άλκης Αλκαίος είχε στείλει το ποίημά του «Η Ρόζα», στον Θάνο Μικρούτσικο για να το μελοποιήσει.
Όταν το απέρριψε η Χάρις Αλεξίου
Ο γνωστός συνθέτης έμενε τότε σε διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας στην Αθήνα. Η έμπνευση ήρθε σχεδόν αστραπιαία, αλλά η ώρα ήταν περασμένη και ακατάλληλη για ηχογράφηση. Έτσι, ο Θάνος Μικρούτσικος μη θέλοντας να ενοχλήσει τους γείτονες, πάτησε τη σουρντίνα του πιάνου (ένα εξάρτημα που «πνίγει» τον ήχο) και ξεκίνησε να ηχογραφεί το τραγούδι.
Ωστόσο, το αποτέλεσμα της ηχογράφησης δεν ήταν και το καλύτερο. Ο σπουδαίος συνθέτης είχε δώσει τη “Ρόζα” και στη Χαρούλα Αλεξίου, αλλά η κακή ποιότητα του ήχου δεν αναδείκνυε το κομμάτι, με αποτέλεσμα εκείνη να μη θέλει να το ερμηνεύσει. Έτσι, μπήκε στο συρτάρι και παρέμεινε εκεί για τα επόμενα 20 χρόνια, περιμένοντας την “ώρα της δικαίωσης”.
Και αυτή ήρθε το 1996, όταν ο Μικρούτσικος συναντήθηκε για πρώτη φορά δισκογραφικά με τον Δημήτρη Μητροπάνο, στον δίσκο «Στου αιώνα την παράγκα» σε στίχους Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου Κακουλίδη. Ένας δίσκος που γνώρισε τεράστια επιτυχία.
Η “Ρόζα” βγήκε από το συρτάρι, μετά από την προτροπή του μουσικού παραγωγού, Ηλία Μπενέτου. Όμως, δεν ήταν ένα εύκολο τραγούδι και όσο απίστευτο και αν μοιάζει, δυσκόλεψε αρκετά στην ηχογράφηση τον Μητροπάνο.
Ο Θάνος Μικρούτσικος στην αυτοβιογραφία του «Ο Θάνος και ο Μικρούτσικος» εξομολογείται:
«Οι ηχογραφήσεις ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1996. Η «Ρόζα» μας παίδεψε πολύ στο στούντιο. Δεν μπορούσαμε να βρούμε τον τρόπο που θα έπαιζαν τα τύμπανα. Ήμασταν έξι ώρες και προσπαθούσαμε να βρούμε κάτι που θα με ικανοποιούσε. Ντράμερ ήταν ο σπουδαίος μουσικός Νίκος Καπηλίδης. Δεν ήθελα τα τυπικά χτυπήματα του ζεϊμπέκικου.
Κάποια στιγμή ζητάω από τον Καπηλίδη να βγάλει το πουκάμισό του! «Σοβαρολογείτε;» με ρωτάει. «Απολύτως» του απαντάω. Βγάζει το πουκάμισο και ζητάω αν υπάρχει στο στούντιο καμιά προβιά για να φορέσει! Προβιά βέβαια δεν βρήκαμε, αλλά λέω στον Καπηλίδη να σκεφτεί ότι είναι ένας Βίκινγκ και να παίξει το κομμάτι όπως θα έπαιζε το ζεϊμπέκικο ένας Βίκινγκ. Τα κατάφερε απόλυτα».
Όμως και ο Δημήτρης Μητροπάνος, είχε τέτοιο τρακ που χρειάστηκαν δύο εβδομάδες για να το αποδώσει, όπως έπρεπε. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία… Το τραγούδι γνώρισε τον απόλυτο θρίαμβο και θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή ζεϊμπέκικα.
Ποια ήταν τελικά η “Ρόζα”;
Και αν η ιστορία πίσω από το τραγούδι-ύμνο γίνεται σιγά-σιγά γνωστή, αυτό που μάλλον θα παραμείνει μυστήριο, είναι η ίδια η “Ρόζα”. Είναι υπαρκτό πρόσωπο ή όχι; Ποια είχε στο μυαλό του ο Άλκης Αλκαίος όταν έγραψε τους στίχους;
Μία από τις πιο διαδεδομένες θεωρίες θέλει τη Ρόζα του Αλκαίου να είναι η Λούξεμπουργκ. Μάλιστα, όπως είχε εξομολογηθεί ο Θάνος Μικρούτσικος σε συνέντευξή του στην Αυγή, είχε ρωτήσει τον ποιητή αν πράγματι είχε γραφτεί για την Μαρξίστρια φιλόσοφο.
«Δε θέλησε ποτέ, μα ποτέ, όσες φορές και αν τον ρώτησα να μου πει, αλλά προσωπικά είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι ναι, είναι! Κάποιο πολύ κοντινό του πρόσωπο μου είχε πει ότι κάποτε υπήρχε στην ζωή του μία Ρόζα αλλά για εμένα αναμφίβολα το τραγούδι έχει γραφτεί για την Λούξεμπουργκ» είχε αποκαλύψει στη συνέντευξή του.
Ο Δημήτρης Μητροπάνος γεννήθηκε σαν σήμερα, 2 Απριλίου το 1948 στα Τρίκαλα.
