Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 είναι ένα σημείο καμπής· με τον τρόπο που μετράμε τα χρόνια και τους αιώνες, η 11/9
εγκαινίασε θεαματικά έναν καινούριο αιώνα. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις έριξαν βαριά σκιά στην αμερικανική ζωή
και επηρέασαν την αμερικανική πολιτική: οι τρομοκράτες και γενικότερα οι εχθροί των ΗΠΑ επιχαίρουν· αν ο στόχος της τρομοκρατίας είναι αυτό που λέει η λέξη, σίγουρα έχει επιτευχθεί.
Οι ΗΠΑ, οι δυτικές χώρες γενικότερα, φοβούνται μήπως ξαναδεχθούν επιθέσεις, με βόμβες, με βιολογικά ή με πυρηνικά όπλα· άρα έπρεπε, πρέπει, να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα. Αυτά τα μέτρα διαμορφώνουν την αμερικανική κοινωνία μετά την 11/9 και τη συμπεριφορά της στον διεθνή χώρο: με λίγα λόγια, το φονταμενταλιστικό ισλάμ κατόρθωσε να συρρικνώσει τη δυτική δημοκρατία επηρεάζοντας τους θεσμούς της και επιβεβαιώνοντας τις υποψίες περί του αμερικανικού αυταρχικού πειρασμού.
Οι πράξεις βίας σε ειρηνικό πλαίσιο κάνουν τους ανθρώπους να υπερτιμούν τη δύναμη των τρομοκρατών και τησπουδαιότητα των κινήτρων τους – άρα, συχνά, οι αντιδράσεις σ’ αυτές είναι δυσανάλογες. Η πρώτη λοιπόν αλλαγή που προκάλεσε η 11/9 ήταν μια υπερβολή: οι ΗΠΑ, παραδοσιακά εμμονικές σχετικά με τον νόμο και την τάξη, με χρόνιες φοβίες και κατά καιρούς με παρανοειδείς διαταραχές (Ρώσοι, εξωγήινοι, συνωμότες, προδότες
κτλ.), προέβησαν σε μια σειρά αλλαγές προκειμένου να μη χάσουν όσα έχουν να χάσουν. Οι αλλαγές αυτές ήταν,
νομίζω, ένα είδος overreacting: μια τυπικά αμερικανική ιδιότητα.
Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας που κήρυξε ο Τζορτζ Μπους βασιζόταν σε λάθος εκτίμηση: αντί να
ορίσει ως απειλή τον εξισλαμισμό, το πολιτικό ισλάμ και την ισλαμιστική ατζέντα των συμμάχων των ΗΠΑ (Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Κατάρ κτλ.), όρισε ως απειλή μια χούφτα τρομοκράτες. Και ξεκίνησε, με την κάπως χλιαρή συμφωνία του Κογκρέσου, τη σειρά των στρατιωτικών και διπλωματικών επεμβάσεων στις χώρες που, σύμφωνα με τις πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών, έτρεφαν την τρομοκρατία ή πρόσφεραν καταφύγιο σε τρομοκράτες.
Ο πρώτος στόχος ήταν η διάλυση της Αλ Κάιντα, η συντριβή των Ταλιμπάν και η θανάτωση του Οσάμα μπιν Λάντεν, ο οποίος θεωρήθηκε εγκέφαλος των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Αυτή η μάλλον μηχανιστική, στρατιωτική αντίληψη οδήγησε τις ΗΠΑ σε εικοσαετή σπατάλη πόρων –χρηματικών, στρατιωτικών και ανθρώπινων–, που συνεχιζόταν επειδή δεν μπορούσε να σταματήσει. Οι Αμερικανοί έμειναν, με τον τρόπο που έμειναν, στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ για να μην αφήσουν κενό πίσω τους.
Καρχαρίες και κοριοί. Σημειώσεις για την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα
Συγγραφέας Τριανταφύλλου Σώτη
Photo cover:pixabay.com/Mirko_Fabian/antique-globe
Διαβάστε επίσης:
