Μη φοβάστε πως θα χάσετε ανθρώπους. Να φοβάστε πως θα χάσετε τον εαυτό σας προσπαθώντας να ικανοποιήσετε τους πάντες γύρω σας.
Είναι προτέρημα να είστε ένας ευγενικός άνθρωπος που ενδιαφέρεται για τους άλλους. Οι δυσκολίες προκύπτουν όταν η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου και νοιαζόμαστε υπερβολικά για τους άλλους και όχι αρκετά για εμάς. Είναι πιθανό να καταλήξουμε να ζούμε τις ζωές μας μέσα από τα μάτια των άλλων, απασχολημένοι μόνο με τη γνώμη και τα συναισθήματά τους για εμάς.
Και όταν βάζουμε τις ανάγκες των άλλων πολύ πιο πάνω από τις δικές μας και νοιαζόμαστε τόσο πολύ που δεν απομένει τίποτα για εμάς, καταλήγουμε εξαντλημένοι και συρρικνωμένοι, ένας σωρός στο πάτωμα. Τα όριά μας γίνονται τόσο ελαστικά και γεμάτα κενά που καταρρέουν. Το ίδιο κι εμείς.
Αν ακολουθήσουμε αυτό το μονοπάτι, επιτρέποντας στις ανάγκες όλων των άλλων να υπερισχύσουν των δικών μας και ανησυχώντας συνεχώς για την άποψη των άλλων για εμάς, η αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας διαβρώνεται.
Παγιδευόμαστε από τον φόβο της απόρριψης, την αρνητικότητα, την ντροπή και τις συγκρούσεις. Υποχωρούμε και κρυβόμαστε, αποφεύγοντας να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις και συγκρούσεις. Δεν θέλουμε να ταράξουμε τα νερά.
Αντί να κοιτάξουμε μέσα μας για να διαπιστώσουμε αν αυτό που κάνουμε μας κάνει ευτυχισμένους, κοιτάζουμε συνεχώς έξω από εμάς για να εναρμονιστούμε με αυτό που σκέφτονται οι άλλοι για μας. Εναρμονιζόμαστε για να βεβαιωθούμε ότι ο τρόπος που φαινόμαστε και ακουγόμαστε είναι αποδεκτός. Θα περάσουμε τη δοκιμασία;
Ο εσωτερικός μας νταής
Όσο περισσότερο κοιτάζουμε έξω από τον εαυτό μας, τόσο περισσότερο χάνουμε την αίσθηση του ποιοι πραγματικά είμαστε. Όσο περισσότερο επιτρέπουμε στις αντιλήψεις και τις κρίσεις των άλλων να μας ελέγχουν, τόσο περισσότερο παγιδευόμαστε από τη συστολή μας. Τότε αρχίζουμε να λέμε ναι σε πράγματα που δεν θέλουμε να κάνουμε – ή όχι σε πράγματα που θέλουμε.
Εφόσον δεν μας ικανοποιεί απλώς να εναρμονιζόμαστε με τους ανθρώπους γύρω μας και να βεβαιωνόμαστε πως είναι εκείνοι ικανοποιημένοι, εμείς οι ντροπαλοί άνθρωποι έχουμε πάει στο επόμενο επίπεδο! Έχουμε δημιουργήσει τον δικό μας εσωτερικό νταή.
Έχουμε μια φωνή μέσα μας που μας λέει πως δεν είμαστε καλοί, που μας κρίνει, που βάζει στο μικροσκόπιο την κάθε μας κίνηση. Δεν τα καταφέρατε την τελευταία φορά, δεν θα τα καταφέρετε ποτέ. Δεν είστε καλοί σε τίποτα. Κανείς δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτά που έχετε να πείτε. Νομίζουν πως είστε άχρηστοι. Σας κοροϊδεύουν. Είστε αποτυχημένοι.
Η συστολή μάς λέει ότι οι γνώμες μας δεν μετράνε, πως δεν είμαστε καλοί σε τίποτα. Μας συντρίβει και μας ελέγχει. Είναι συνεχής. Και αδυσώπητη. Αν της δοθεί η ευκαιρία, η συστολή θα μας κυριεύσει και θα μας ελέγξει. Η συστολή μάς κάνει να σιωπούμε, μας εμποδίζει να βλέπουμε τους φίλους μας, να κάνουμε τηλεφωνήματα και να συνδεόμαστε με τους ανθρώπους. Μας εμποδίζει να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας, να εκφραζόμαστε και να δοκιμάζουμε καινούρια πράγματα.
Και το πρόβλημα με τους νταήδες είναι το εξής: με την πάροδο του χρόνου τσακίζουν την αυτοεκτίμησή σας, σας χτυπούν και σιγά σιγά αρχίζετε να πιστεύετε τις ψεύτικες κατηγορίες τους. Δεν έχετε την ενέργεια να σηκωθείτε και να αντισταθείτε, οπότε, στο τέλος, υποχωρείτε και παύετε να προσπαθείτε.
Όταν νιώθουμε ότι μας κρίνουν και μας επικρίνουν συνεχώς, μπαίνουμε σε μια κατάσταση άγχους. Με την απειλή της κρίσης να αιωρείται από πάνω μας, ανησυχούμε τόσο πολύ μήπως δεν τα καταφέρουμε, ώστε όντως αρχίζουμε να μην τα καταφέρνουμε. Ανησυχούμε ότι θα πούμε κάτι λάθος, οπότε η γλώσσα μας δένεται κόμπος, μπερδεύουμε τα λόγια μας και καταλήγουμε να νιώθουμε αμηχανία και ντροπή.
Είναι ευκολότερο, τελικά, να αποφύγουμε εξαρχής την κατάσταση, καθώς και οποιαδήποτε αρνητική αξιολόγηση εμπεριέχει, κι έτσι παραμένουμε σιωπηλοί και κρυβόμαστε στα παρασκήνια.
Έπειτα, όταν δεν εκφραζόμαστε, έχουμε την τέλεια ένδειξη, την τέλεια απόδειξη ότι είμαστε πράγματι μια τεράστια αποτυχία. Επομένως, είναι ένας φαύλος κύκλος. Όσο λιγότερο πράττουμε, τόσο περισσότερο υποχωρούμε, μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο φόβο, άγχος και αποφυγή, υπό τον έλεγχο του εσωτερικού μας νταή.
Απαλλαγείτε
Έκτακτο παράρτημα. Δεν είμαστε υπέρτατα όντα με θεϊκές δυνάμεις. Δεν είμαστε υπόλογοι για κανέναν άλλο πέρα από τον εαυτό μας.
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τους άλλους. Δεν μπορούμε να κάνουμε κανέναν άλλο ευτυχισμένο πέρα από τον εαυτό μας. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε πώς φέρονται οι άλλοι ή τι λένε ή πώς νιώθουν ή τι σκέφτονται και τι πιστεύουν. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε πώς μας συμπεριφέρονται ή αν μας συμπαθούν.
Δεν μπορούμε να επιλέξουμε ή να ελέγξουμε τις οικογένειες ή τους συγγενείς μας. Αν και ορισμένες φορές είμαι σίγουρη πως θα το θέλαμε! Δεν ορίζουμε τους νόμους, τους κανόνες και τις δομές της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Δεν μπορούμε να επηρεάσουμε τον καιρό. Δεν μπορούμε πραγματικά να εμποδίσουμε τις φυσικές καταστροφές. Ή τις ασθένειες. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον χρόνο ή το πόσο γρήγορα φαίνεται να περνά. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε το γεγονός πως η ζωή είναι περίπλοκη και μερικές φορές τα πράγματα πηγαίνουν καλά ενώ άλλες όχι.
Αναλαμβάνουμε υπερβολικά μεγάλες ευθύνες για πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Και κατηγορούμε τον εαυτό μας όταν τα πράγματα πηγαίνουν στραβά ή όταν δεν πηγαίνουν τέλεια.
Ας πούμε πως φίλοι σάς καλούν σε δείπνο, αλλά η βραδιά δεν εξελίσσεται ακριβώς όπως περιμένατε. Το ταξί δεν εμφανίζεται. Η εξυπηρέτηση στο εστιατόριο είναι αργή. Η παραγγελία κάποιου είναι λάθος. Κάποιος άλλος έχει πονοκέφαλο και είναι λίγο κακοδιάθετος. Μια φίλη ανησυχεί για το παιδί της και πρέπει να φύγει νωρίς. Βρέχει και όλοι γίνονται μούσκεμα στον δρόμο για το σπίτι.
Κάθεστε εκεί όλο το βράδυ νιώθοντας αμήχανοι. Και υπεύθυνοι. Θέλετε να περάσουν όλοι καλά. Και ανησυχείτε πως δεν πέρασαν καλά. Γεγονός που σας κάνει να αισθάνεστε νευρικοί και αγχωμένοι. Προσπαθείτε να σκεφτείτε αισιόδοξα: έχει περάσει πάρα πολύς καιρός από την τελευταία φορά που βρεθήκατε. Όμως νιώθετε λες και μπορείτε να μπείτε σε ξέφρενη διάθεση, προσπαθώντας να φτιάξετε το κέφι όλων όσοι βρίσκονται γύρω σας. Σαν να είστε το αφεντικό των εγκεφάλων τους. Δεν είναι δική σας ευθύνη να τα κάνετε όλα τέλεια. Μερικές φορές είναι απλώς ένα κακό πάρτι.
Αν το σκεφτείτε, είναι λίγο ματαιόδοξο. Γιατί υποθέτουμε πως εμείς μπορούμε να ελέγχουμε τα πάντα; Γιατί βλέπουμε τους εαυτούς μας σαν άρχοντες του σύμπαντος; Δεν είναι δική μας δουλειά να ελέγχουμε τα πάντα – από τις διαδικασίες και τον έλεγχο ποιότητας του εστιατορίου μέχρι τον καιρό! Δεν είναι δική σας ευθύνη να βεβαιωθείτε πως όλοι περνάνε καλά. Δεν μπορείτε να κάνετε όλους τους άλλους ευτυχισμένους.
Είμαστε πανέτοιμοι να κατηγορήσουμε τον εαυτό μας για τα άσχημα πράγματα που συμβαίνουν. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη για πράγματα για τα οποία σαφώς και δεν ευθυνόμαστε. Δεν είναι περίεργο που νιώθουμε αδύναμοι και καταβεβλημένοι! Όμως τι συμβαίνει με τα καλά πράγματα; Δεν παίρνουμε ποτέ τα εύσημα γι’ αυτά, σωστά; Όχι, φυσικά δεν το κάνουμε.
Όταν κάποιος μας επαινεί ή μας δίνει συγχαρητήρια ή μας κάνει ένα κομπλιμέντο, το αγνοούμε. Αλλά αυτές οι δύο συμπεριφορές δεν συμβαδίζουν. Δεν μπορούμε να ζούμε τη ζωή μας αναλαμβάνοντας την ευθύνη για όλα τα άσχημα πράγματα που συμβαίνουν και για κανένα από τα καλά.
Ας ξεκινήσουμε αφήνοντας κάτω λίγο από αυτό το βάρος. Αφήστε το κάτω. Φύγετε. Οι μόνες αντιδράσεις που μπορούμε να ελέγξουμε είναι οι δικές μας. Μπορείτε να επιλέξετε να εστιάσετε στο κακό και στην αρνητικότητα παντού ή μπορείτε να αποφασίσετε πως οι άνθρωποι είναι πολύ απλοί και τις περισσότερες φορές τα πράγματα που κάνουν και τα λόγια που λένε είναι ξεκάθαρα.
Δεν μπορείτε να ελέγξετε τους άλλους! Εάν επιλέξετε να μην κοιτάξετε έξω από τον εαυτό σας αναζητώντας εξηγήσεις και αντίθετα εστιάσετε σε πιθανά αποτελέσματα που βασίζονται εξ ολοκλήρου στη δική σας αίσθηση για τον εαυτό σας, δεν μπορείτε να δείτε την αλήθεια. Όπως αυτό το άτομο δεν μπόρεσε να δει το φορτηγό.
Άρα τι μπορεί να γίνει για εσάς; Θα περπατάτε σαν το ζόμπι με μια μονίμως θυμωμένη έκφραση και δεν θα ξαναχαμογελάσετε ποτέ σε κανέναν μην τυχόν και σας αγνοήσουν;
Αν επιλέξετε αυτό το μονοπάτι, θα βγείτε χαμένοι, μόνο και μόνο επειδή φανταστήκατε πως κάποιος σας αγνόησε. Μπορείτε να επιλέξετε πώς θα αντιδράσετε εσείς. Αλλά δεν μπορείτε να ελέγξετε πώς θα αντιδράσει κάποιος άλλος.
*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Ντροπαλοί και Δυνατοί:
Απόσπασμα από το βιβλίο “Ντροπαλοί και Δυνατοί” από τις εκδόσεις Διόπτρα
Photo cover:pixabay.com/Karen_Nadine/weeping
Διαβάστε επίσης:
