Μαύρα γάντια με κόκκινα νύχια από δέρμα φιδιού. Γυαλιά ηλίου με φακούς διακοσμημένα με μακριές μπλε βλεφαρίδες. Ένα μεταξωτό φόρεμα με έναν Κόκκινο αστακό στο μπροστινό μέρος. Ακούγεται λίγο σαν το feed ενός εκκεντρικού influencer στο Instagram, αλλά δεν είναι. Πρόκειται για δημιουργίες της Έλσας Σκιαπαρέλι, της διάσημης σχεδιάστριας μόδας που ήταν πολύ μπροστά για την εποχή της.
Δημιουργίες που έχουν γράψει ιστορία στην παγκόσμια Μόδα, καινοτόμες ιδέες και συλλογές μοναδικές που επηρεάστηκαν από την παριζιάνικη πρωτοπορία των δεκαετιών 1920 και ’30 και τις οποίες μπορεί κανείς να δει από κοντά στην έκθεση στο Παρίσι με τίτλο «Συγκλονιστικό! Ο σουρεαλιστικός κόσμος της Έλσα Σκιαπαρέλι» στο Musée des Arts Décoratifs, που θα διαρκέσει μέχρι τις 22 Ιανουαρίου 2023.
Η ιδρύτρια του ομώνυμου οίκου, υπήρξε μία μια αληθινή επαναστάτρια, η οποία ποτέ δεν επεδίωξε να δημιουργήσει ρούχα “συμβατικά”. Αντίθετα, με τα ρούχα και τα αξεσουάρ της, η Έλσα Σκιαπαρέλι αφήνει άφωνο τον κόσμο μέχρι και σήμερα. Για τη διάσημη σχεδιάστρια, η μόδα ήταν κάτι παραπάνω από ένα κομψό ντύσιμο. Ήταν τέχνη και τη φιλοσοφία της την αποδεικνύουν και οι συνεργασίες της με τον Σαλβαντόρ Νταλί, τον Ζαν Κοκτό, τον Μαν Ρέι που άφησαν εποχή.
© Les Arts Décoratifs / photo : Christophe Dellière
Όταν η Σκιαπαρέλι συνάντησε τον Νταλί
Η συνεργασία τους άφησε εποχή. Σκιαπαρέλι και Νταλί είχαν κοινούς κώδικες επικοινωνίας και αισθητικής ενώ και οι δύο είχαν κλίση προς το σκάνδαλο και την πρόκληση. Το δίδυμο συνεργάστηκε το 1937 δημιουργώντας το φόρεμα-αστακό, ένα κρεμ μεταξωτό βραδινό φόρεμα με έναν κόκκινο αστακό και κλαδάκια μαϊντανού ζωγραφισμένα από τον Νταλί. Ήταν μεταξύ των 18 κομματιών που σχεδίασε η Σκιαπαρέλι για το γαμήλιο ταξίδι της Γουόλις Σίμπσον, με τον δούκα του Ουίνδσορ λίγο μετά την παραίτησή του από τον θρόνο λόγω του επικείμενου γάμου τους. Η έμπνευση για το σχέδιο προήλθε από το «Τηλέφωνο Αστακό» (1936) του Νταλί, το οποίο είχε φτιάξει για τον Βρετανό ποιητή Έντουαρντ Τζέιμς.
Στην ίδια έκθεση, συναντάμε και το «Καπέλο-παπούτσι» (1937-38), ένα μαύρο και ροζ καπέλο σε σχήμα ψηλοτάκουνου παπουτσιού, το οποίο η Σκιαπαρέλι εμπνεύστηκε από μια φωτογραφία που τράβηξε η Γκαλά, σύζυγος του Νταλί, όπου ο εκκεντρικός Ισπανός καλλιτέχνης φορούσε ένα γυναικείο παπούτσι στο κεφάλι και ένα άλλο στον ώμο του.
© Philadelphia Museum of Art
Η πρωτοπόρος σχεδιάστρια που έκανε μόδα τον σουρεαλισμό
Η Έλσα Σκιαπαρέλι γεννήθηκε στη Ρώμη το 1890. Το 1935 άνοιξε ένα σαλόνι υψηλής ραπτικής 98 δωματίων στην Place Vendôme και σύντομα είδε το όνομά της να συζητείται. Η εφευρετικότητα, εξυπνάδα και οι πρωτοποριακές της ιδέες στο σχέδιο, αναγνωρίστηκαν από τον θρυλικό μόδιστρο, Πολ Πουαρέ, ο οποίος της έδωσε να φορά ρούχα του.
Το 1927, έκανε κάτι πρωτοποριακό για τα δεδομένα της εποχής: ενσωμάτωσε στην πλέξη ενός πουλόβερ ένα πουκάμισο με φιόγκο. Ήταν το πρώτο ρούχο με trompe l’oeil, μια οφθαλμαπάτη, ενώ μέχρι και σήμερα θεωρείται «ένα καλλιτεχνικό αριστούργημα. Το νέο σχέδιο κάνει θραύση, δίνοντάς της την πρώτη μεγάλη παραγγελία. Λίγο αργότερα, δημιούργησε ένα ρούχο-πρόδρομο των κοστουμιών, αρκετά πρωτοποριακό για την εποχή.
Δική της εφεύρεση ήταν και η διάσημη ζιπ κιλότ, μια πρώιμη μορφή γυναικείου σορτς. Το 1931, αυτή τη ζιπ κιλότ τη φόρεσε η πρωταθλήτρια του τένις Λίλι ντε Άλβαρεθ στο τουρνουά του Γουίμπλεντον. Την ίδια χρονιά, η «Σκιαπ», όπως ήταν πλέον γνωστή, άρχισε να σχεδιάζει βραδινές δημιουργίες.
Τα επόμενα χρόνια καθιερώθηκε στον χώρο της μόδας, θέτοντας η ίδια τους κανόνες της μόδας. Ωστόσο, μετά τη λήξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, ο σουρεαλισμός στη μόδα δεν είχε την ίδια πέραση. Πλέον, οι γυναίκες δεν ήθελαν να προκαλούν και να ξεχωρίζουν με το ντύσιμό τους, αλλά να μοιάζουν με τις άλλες. Και αυτό που ζητούσαν το έβρισκαν πλέον στις κομψές δημιουργίες του Κριστιάν Ντιόρ και της Κόκο Σανέλ.
Όταν η Σκιαπαρέλι προσέλαβε το 1950 τον νεαρό Ζιβανσί, ο οίκος της ήταν σε παρακμή. Η ίδια επέμεινε στις ιδέες της. Στις αρχές του 1954, η σχεδιάστρια παρουσίασε την τελευταία της συλλογή…Όταν ο οίκος της έκλεισε, αποτραβήχτηκε από τον χώρο της μόδας, κι έγραψε την αυτοβιογραφία σε τρίτο πρόσωπο με τίτλο «Shocking Life».. Πέθανε στο Παρίσι στις 3 Νοεμβρίου 1973 σε ηλικία 83 ετών.
«Συγκλονιστικό! Ο σουρεαλιστικός κόσμος της Έλσα Σκιαπαρέλι»
Η έκθεση περιλαμβάνει 520 έργα της Σκιαπαρέλι, ανάμεσά τους έργα φίλων καλλιτεχνών της, όπως οι Salvador Dalí, Man Ray, Jean Cocteau και Méret Oppenheim. Οι λάτρεις του ντιζάιν πρέπει να κατευθυνθούν κατευθείαν στον δεύτερο όροφο, με μια ανακατασκευή των σαλονιών ραπτικής της διάσημης σχεδιάστριας που χρονολογούνται στη δεκαετία του 1930.
Επίσης, εκτίθενται και πρόσφατες συλλογές του καλλιτεχνικού διευθυντή της Σκιαπαρέλι, Daniel Rosenberry, συμπεριλαμβανομένων κομματιών που φορούσαν η Beyoncé και η Lady Gaga.
