Αφράτες και πεντανόστιμες Ουζμπέκικες πίτες, οι λιπιόσκες είναι ένας καταπληκτικός συνδυασμός φρέσκου μαλακού ψωμιού και κουλουριού! Στο Ουζμπεκιστάν, στην Ουκρανία και την Ρωσία τις ονομάζουν λιπιόσκι (lepyoshki) και είναι η καθημερινή πίτα που αντικαθιστά κυρίως το ψωμί στο τραπέζι. Τις φτιάχνουν σε διάφορες παραλλαγές, με γλυκιά ή αλμυρή ζύμη και τις γεμίζουν με τυριά, κιμά και λαχανικά.
Αυτά τα επίπεδα ψωμάκια, έχουν συνήθως το μέγεθος μεσαίας πίτσας, αν και τα βρίσκουμε συχνά μικρότερα σε εστιατόρια και φούρνους. Για να πετύχουμε αυτό το flat, «πλακουτσωτό» αποτέλεσμα στο κέντρο της λιπιόσκας, ιδανική θα ήταν η σφραγίδα που φτιάχνουμε τα πρόσφορα ή κάποια παρόμοια με άλλα σχήματα.
Παραδοσιακά, ψήνονται σε φούρνο ταντούρι (Tandoori), όπως θα δείτε στο video μου που σας δείχνω βήμα-βήμα πως φτιάχνουμε λιπιόσκες στον φούρνο της Έλλης, στο Μενίδι.
Σας δίνω όμως παρακάτω, μετά από πολλούς πειραματισμούς και την αυθεντική συνταγή για τις φτιάξετε στον φούρνο του σπιτιού σας. Αντί για τις απλές πίτες, μπορείτε να ψήσετε λιπιόσκες στα κάρβουνα και να συνοδεύσετε κεμπαπάκια, μπιφτεκάκια και άλλα ψητά κρέατα.
Ταιριάζουν επίσης, με κοτόπουλο tandoori και μαλακά τυριά και έχω δοκιμάσει να τυλίξω με την ίδια ζύμη λουκάνικα (hotdog). Τα έψησα στον φούρνο με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τις λιπιόσκες και έγιναν καταπληκτικά! Σε όλες πάντως τις παραλλαγές της, η γεύση, το άρωμα και η υφή που έχει η ζύμη της λιπιόσκας, είναι μοναδική!
Χρόνος προετοιμασίας: 20 λεπτά
Χρόνος μαγειρέματος: 40 λεπτά
Χρόνος αναμονής: 2 ώρες και 30 λεπτά
ΥΛΙΚΑ για 6-8 μερίδες
- 2 ½ φλιτζάνια πλήρες γάλα
- 1/2 φλιτζάνι νερό
- 4 κ.σ. ανάλατο βούτυρο, αγελαδινό
- 1/2 φλιτζάνι ξινόγαλο ή 2 κ.σ. γιαούρτι παραδοσιακό
- 1 κ.σ. ζάχαρη λευκή
- 1 ½ κ.σ. αλάτι
- 1 ½ κ.σ. μαγιά
- 8 φλιτζάνια αλεύρι για όλες τις χρήσεις, κοσκινισμένο
- Λίγο ηλιέλαιο
Για το γκλασάρισμα
- 1 κ.σ. γάλα
- Σουσάμι προαιρετικά
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
- Σε ένα μεγάλο, βαθύ μπολ βάζετε το ξινόγαλο, τη ζάχαρη, το αλάτι και τη μαγιά και ανακατεύετε απαλά να αναμιχθούν τα υλικά μεταξύ τους.
- Σε μια κατσαρόλα, ζεσταίνετε το γάλα, το νερό και το βούτυρο. Το μείγμα πρέπει να είναι πολύ ζεστό, ΟΧΙ καυτό. Εάν είναι καυτό, αφήστε το να κρυώσει λίγο. Όταν το μίγμα γάλακτος έχει τη σωστή θερμοκρασία, το ρίχνετε στο μπολ και ανακατεύετε όλα τα υλικά μαζί.
- Καθώς αναμιγνύετε (με το χέρι ή το μίξερ), συνεχίζετε αργά – αργά να προσθέτετε το αλεύρι.
- Μόλις συνδυαστούν πολύ καλά τα υλικά με το αλεύρι, σχηματίζετε τη ζύμη σε μια μπάλα μέσα στο μπολ. Ισιώνετε λίγο την επιφάνεια της ζύμης με τα χέρια σας και καλύπτετε με ένα καπάκι και στη συνέχεια μερικές πετσέτες κουζίνας για να διατηρήσετε τη ζύμη ζεστή. Αφήνετε την ζύμη να φουσκώσει και να «αφρατέψει» περίπου 1 1/2 ώρες έως 2 ώρες.
- Με ένα κοφτερό μαχαίρι, χωρίζετε προσεκτικά τη ζύμη σε τέσσερα, ισομερή κομμάτια και τα διαμορφώνετε σε σχήματα μπάλας.
- Ψεκάζετε ένα μεγάλο φύλλο ψησίματος (λαδόκολλα) με λίγο ηλιέλαιο.
Σε μια ελαφρώς αλευρωμένη επιφάνεια, αρχίστε να πιέζετε μαλακά με τα χέρια σας στο κέντρο της ζύμης και να τραβάτε τις άκρες προς τα έξω. Συνεχίζετε έως ότου η ζύμη τεντωθεί σε διάμετρο περίπου 18-20 εκατοστά. Το κέντρο της ζύμης πρέπει να είναι flat, πιο ισοπεδωμένο από τα άκρα. Ιδανική εδώ, θα ήταν μια σφραγίδα, όπως αυτή που χρησιμοποιούμε στα πρόσφορα.Εάν αφήσετε τη ζύμη σε διάμετρο περίπου 18 εκατοστά ή λίγο λιγότερο, οι λιπιόσκες θα είναι μεγαλύτερες σε όγκο και πιο φουσκωτές στις άκρες. Αν τις προτιμάτε πιο λεπτές, διαμορφώστε τες σε μεγαλύτερη διάμετρο. Θα πρέπει να μπορείτε να τοποθετήσετε δύο λιπιόσκες σε ένα μεγάλο ταψί, αν και εγώ τις πλάθω λίγο μικρότερες για να χωράνε τρεις.
Για τα γκλασάρισμα, βάζετε σε ένα μικρό μπολ το γάλα και με ένα πινέλο απλώνετε το μίγμα πάνω από τις λιπιόσκες και τις πλευρές τους.
Πασπαλίζετε με σουσάμι ή παπαρουνόσπορο στο κέντρο τους. Τις αφήνετε να «ξεκουραστούν», έως ότου διπλασιαστούν σε μέγεθος, περίπου 30-45 λεπτά σε ζεστό μέρος με σταθερή θερμοκρασία.
Ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο στους 185 ° C, για περίπου 35-40 λεπτά. Οι λιπιόσκες πρέπει να πάρουν ένα ωραίο χρυσό χρώμα και να είναι σκληρές στην αφή. Μόλις κρυώσουν όμως, θα μαλακώσουν.
Διατηρούνται για 4-5 ημέρες σκεπασμένες με μια πετσέτα ή σε χάρτινη σακούλα.
instagram @mirsinilampraki
Η Μυρσίνη Λαμπράκη λατρεύει το κρέας και το ψήσιμο και είναι η πρώτη Master Grill Chef στην Ελλάδα. Μαγείρισσα, συντάκτρια και παρουσιάστρια εκπομπών μαγειρικής γνωρίζει όλα τα μυστικά του meat & grill.