Search
Close this search box.

Σιμόν Ντε Μποβουάρ: Σαν σήμερα πέθανε η Γαλλίδα διανοούμενη και μητέρα του φεμινισμού – Μια από τις σημαντικότερες μορφές του 20ου αιώνα

Σαν σήμερα πέθανε το 1986 η  Σιμόν ντε Μπoβουάρ (Simone de Beauvoir) η οποία ήταν Γαλλίδα συγγραφέας, φιλόσοφος, διανοούμενη, ακτιβίστρια και φεμινίστρια. Υπήρξε σύντροφος του διάσημου υπαρξιστή φιλοσόφου Ζαν-Πωλ Σαρτρ.

Το γνωστότερο έργο της ήταν «Το δεύτερο φύλο», μια φεμινιστική ανάλυση της γυναικείας ύπαρξης και της καταπίεσης των γυναικών.

Γεννημένη ως Simone Lucie-Ernestine-Marie-Bertrand de Beauvoir στις 9 Ιανουαρίου του 1908 στο Παρίσι σπούδασε στο πανεπιστήμιο École Normale Supérieure όπου και σε ηλικία 21 ετών συνάντησε τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Το 1981 συνέγραψε το «La Cérémonie Des Adieux» (Η Τελετή του Αποχαιρετισμού), μια οδυνηρή εξιστόρηση των τελευταίων χρόνων του Σαρτρ.

Μαζί με τον σύντροφό της Ζαν-Πωλ Σαρτρ συντάχτηκε με το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας, αλλά αποχώρησαν αμφότεροι έπειτα από την Σοβιετική επέμβαση στην Ουγγαρία το 1956 και μετέπειτα στράφηκαν προς τον Μαοϊσμό.

Η Μποβουάρ θεωρήθηκε η μητέρα του (μετά το 1968) φεμινισμού, με φιλοσοφικά γραπτά που συνδέθηκαν, αν και ήταν ανεξάρτητα, με τον Σαρτριανό υπαρξισμό.

«Το δεύτερο φύλο»

Η Σιμόν ντε Μποβουάρ επιχειρηματολογεί μέσω ενός υπαρξιστικού φεμινισμού στο «Δεύτερο φύλο» . Ως υπαρξίστρια η Μπoβουάρ αποδέχεται την αρχή πως η ύπαρξη προηγείται της ουσίας. Επομένως δεν γεννιέται κανείς γυναίκα, αλλά γίνεται. Η ανάλυσή της εστιάζει στην ιδέα του Άλλου. Η κατασκευή της γυναίκας ως το τυπικό παράδειγμα Άλλου είναι για την Μποβουάρ το θεμέλιο της καταπίεσης των γυναικών.

Η Μποβουάρ υποστηρίζει πως δια μέσου της ιστορίας οι γυναίκες έχουν θεωρηθεί ως η παρέκκλιση, η ανωμαλία. Ακόμη και η πρώιμη φεμινίστρια Μαίρη Γουόλστονκραφτ θεωρεί τους άντρες ως το ιδανικό στο οποίο θα έπρεπε να ανέλθουν οι γυναίκες. Η Μπoβουάρ λέει πως αυτή η στάση έχει κρατήσει πίσω τις γυναίκες διατηρώντας την αντίληψη πως οι γυναίκες είναι η παρέκκλιση από το κανονικό, ότι είναι παρείσακτες που προσπαθούν να εξομοιωθούν με την «κανονικότητα». Λέει επίσης πως αν ο φεμινισμός θέλει να προχωρήσει, πρέπει να καταρρίψει την υπόθεση αυτή.

Άλλα έργα

Το 1943 η Μποβουάρ εξέδωσε το L’Invitée, ένα μυθοπλαστικό χρονικό της σχέσης που ανέπτυξε με μία από τις φοιτήτριές της, την Olga Kosakiewicz, ενώ δίδασκε στη Ρουέν κατά τη διάρκεια των αρχών της δεκαετίας του ’30. Το μυθιστόρημα διερευνά και την πολύπλοκη σχέση μεταξύ της Μποβουάρ και του Σαρτρ, καθώς και πώς επηρεάστηκε η σχέση τους με την συμπερίληψη της Kosakiewicz.

Στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η ντε Μποβουάρ συνεργάστηκε με τον Σαρτρ στην έκδοση του Les Temps Modernes, μια πολιτική εφημερίδα. Πέρα από την εκδοτική της δραστηριότητα, η Μποβουάρ χρησιμοποίησε την εφημερίδα ως πλατφόρμα για να παρουσιάσει διάφορες δουλειές και παρέμεινε εκδότρια ως τον θάνατό της.

Αν και το Pour Une Morale de L’ambiguïté (1947) έλαβε λίγη προσοχή είναι ίσως το μοναδικό καλύτερο σημείο εισαγωγής στον Γαλλικό υπαρξισμό. Η απλότητα του έργου είναι αριστούργημα από μόνη της, αφού η ντε Μποβουάρ μειώνει την τραχύτητα που πολλοί συνδέουν με την ανάγνωση του υπεραναλυτικού «Το Είναι και το Μηδέν» του Σαρτρ, σε λίγες σελίδες συγκριτικά ελαφρού διαβάσματος.

Θα πρέπει να τονιστεί πως η ντε Μποβουάρ ήταν αρκετά ευέλικτη ως συγγραφέας. Ήταν εξίσου ικανή ως φιλόσοφος, μυθιστοριογράφος, πολιτική θεωρητικός, δοκιμιογράφος, καθώς και ως βιογράφος. Μετά το θάνατό της, η ντε Μποβουάρ έγινε αποδέκτης εξαιρετικού θαυμασμού και επαίνων, όχι μόνο εξαιτίας της αυξανόμενης αποδοχής του φεμινισμού στον ακαδημαϊκό χώρο, αλλά και λόγω της αυξανόμενης κατανόησης της επιρροής που είχε στο αριστούργημα του Σαρτρ «Το Είναι και Το Μηδέν». Χωρίς αμφιβολία είναι μία από τους μεγαλύτερους Γάλλους στοχαστές σε ολόκληρη την ιστορία.

Άλλες σημαντικές εργασίες: Les Mandarins (1954), Memoires d’une jeune fille rangée ( 1958).

Ο έρωτας που κράτησε όσο μια ζωή…

Η Μποβουάρ και ο Σαρτρ γνωρίστηκαν το 1928, όταν εκείνη ήταν 20, και εκείνος 23, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, όταν η ευτυχία έμοιαζε μια απτή πραγματικότητα και ο πόλεμος μια απομακρυσμένη απειλή. Και οι δυο αρίστευσαν στη Σορβόνη και διορίστηκαν καθηγητές αφού πέρασαν τις ιδιαίτερα απαιτητικές εξετάσεις που απαιτούνταν για τον διορισμό -εκείνη με την πρώτη, εκείνος με τη δεύτερη.

Μόλις τελείωσαν την Ecole Normale, εκείνος της πρότεινε να παντρευτούν, κυρίως για πρακτικούς λόγους. Εκείνη το σκέφτηκε και το απέρριψε. Δεν την ενδιέφερε. Δεν παντρεύτηκαν ποτέ, ούτε μεταξύ τους, ούτε γενικώς. Ποτέ δεν σταμάτησαν όμως να μοιράζονται μεταξύ τους, κάθε μέρα, την παραμικρή λεπτομέρεια, σημαντική ή επουσιώδη, της καθημερινότητάς τους, με σχιζοφρενική σχεδόν επιμονή.

Ως καθηγητές διορισμένοι σε διαφορετικές πόλεις, έμαθαν να παίρνουν τα τρένα και να συναντούν ο ένας τον άλλον σε καφέ, τρώγοντας αλλαντικά και πίνοντας κρασί, πότε στη Χάβρη, πότε στη Ρούεν.

Εκείνη του συμπαραστάθηκε όταν ο Σαρτρ, αφού κατανάλωσε ψυχοτροπικά ναρκωτικά, βίωνε επί μήνες ψυχωτικά επεισόδια στα οποία πίστευε ότι τον καταδίωκαν τεράστιοι αστακοί.

Επέζησαν των ζοφερών χρόνων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που θρυμμάτισαν την ψευδαίσθησή τους ότι είναι άτρωτοι, αλώβητοι από την ιστορική συγκυρία – μία ψευδαίσθηση που μάλλον έτρεφε κυρίως η Μποβουάρ, αφού ο Σαρτρ επιδείκνυε πάντοτε μια ακατανίκητη υπομονή που έφτανε ενίοτε τα όρια της στωικότητας, ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Το 1940, ο Σαρτρ πιάστηκε αιχμάλωτος και κρατήθηκε για μήνες σε γερμανικό στρατόπεδο, μέχρι που το έσκασε. Δεν σταμάτησε να της γράφει γράμματα. Κι εκείνη δεν σταμάτησε να τρέμει για τη ζωή του, εγκλωβισμένη στο κατεχόμενο Παρίσι.

Η σχέση τους ήταν ανοιχτή. Σύμφωνα με την επίσημη βιογραφία τους, δεν έλειψαν και τα menages a trois με νεαρές συνήθως μαθήτριες της ίδιας και άλλες κοπέλες του κύκλου τους. Το τι έκταση και επιτυχία είχαν αυτά τα πειράματα δεν είναι γνωστό.

Ταξίδεψαν μαζί σε όλο τον κόσμο, γνώρισαν τον Τσε, τον Φιντέλ, όλες τις μεγάλες προσωπικότητες της εποχής. Φωτογραφήθηκαν παρέα αμέτρητες φορές. Έγιναν το πιο γνωστό αντισυμβατικό ζευγάρι διανοουμένων στον πλανήτη.

Όταν στη δεκαετία του ’70, ο Σαρτρ έπαθε εγκεφαλικό και άρχισε να τυφλώνεται, η Μποβουάρ ξεκίνησε να του παίρνει συνεντεύξεις, μεγάλες, ατελείωτες συνεντεύξεις για να διασώσει ατόφια την υπέροχη σκέψη του προτού αυτή σφαλίσει για πάντα.

Έγραψε για τις γυναίκες με μοναδικό τρόπο. Κάποια από τα σπουδαία αποφθευγματά της:

  • Μία γυναίκα νιώθει πως γέρασε, από τη στιγμή που οι άλλοι παύουν να την κακολογούν.
  • Το να κερδίσεις έναν άντρα είναι τέχνη. Το να τον κρατήσεις είναι επάγγελμα.
  • Κάποιες μέρες ο Θεός μοιάζει τόσο μακρινός, που μοιάζει απών.
  • Δεν γεννιέσαι γυναίκα. Γίνεσαι.
  • Είναι τα γηρατειά μάλλον παρά ο θάνατος που είναι το αντίθετο της ζωής.
  • Τα γεράματα είναι η παρωδία της ζωής, ενώ ο θάνατος μετατρέπει τη ζωή σε πεπρωμένο.
  • Αν θέλει να ξεχάσει κανείς μπορεί, πρέπει όμως, να θέλει.
  • Τους αρέσει να σκοτώνουν το χρόνο τους περιμένοντας το χρόνο να τους σκοτώσει.
  • Το παρόν δεν είναι ένα εν δυνάμει παρελθόν. Είναι η στιγμή της επιλογής και της δράσης.
  • Η ομορφιά έχει να πει ακόμα πιο λίγα και από την ευτυχία.
  • Η μοιρολατρία θριαμβεύει επάνω σ’ αυτούς που πιστεύουν σ’ αυτήν.
  • Άλλαξε τη ζωή σου σήμερα. Μη στοιχηματίζεις στο μέλλον, ενέργησε τώρα χωρίς καθυστέρηση.

Το τέλος

Πέθανε στις 14 Απριλίου του 1986, από πνευμονία έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Σαρτρ, σε ηλικία 78 ετών και τάφηκε δίπλα του στο Κοιμητήριο του Μονπαρνάς του Παρισιού. Πριν αφήσει την τελευταία της πνοή έγραψε, «Στη ζωή μου είχα μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία: τη σχέση μου με τον Σαρτρ. Σε περισσότερο από τριάντα χρόνια, μόνο μια φορά πήγαμε για ύπνο τσακωμένοι».

Δείτε επίσης

Share:

The New You

Στοιχεία Επικοινωνίας

Βρείτε μας στα Social Media:

Αφήστε μας ένα μήνυμα