Η επανάσταση μπορεί να είναι ένα παράξενο πράγμα για αυτούς που τη βλέπουν εκ των έσω.
Δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους που βαδίζουν στους δρόμους και συγκεντρώνονται σε τεράστιους αριθμούς, αλλά και την ήπια ένταση που βλέπετε στα πρόσωπα των ανθρώπων – τον τρόπο με τον οποίο μιλάνε και καταστρώνουν σχέδια, ακόμα και όταν οι δρόμοι είναι άδειοι, ο καιρός και οι συνθήκες είναι σκληρές και οι συγκεντρώσεις είναι μικρές.
Καθώς η επανάσταση της Ουκρανίας ξεκίνησε τον χειμώνα του 2014, ήμουν στο Τσερνίβτσι, περίπου πεντακόσια χιλιόμετρα από το κέντρο των δρώμενων στο Κίεβο. Με την πρώτη ματιά δεν θα αναγνωρίζατε ότι ξεκίνησε μια επανάσταση. Το μέρος έμοιαζε ερημικό, ο καιρός ήταν τόσο άσχημος, που δεν μπορούσες να φτάσεις στην πόλη μέσω των κεντρικών δρόμων, και κυριαρχούσε η αίσθηση ότι είχε επιβληθεί λοκντάουν. Τα αυτοκίνητα που βρίσκονταν στον δρόμο είχαν αλυσίδες στα λάστιχα για να συνθλίβουν τον πάγο.
Ωστόσο, παρά το τσουχτερό κρύο και το χιόνι, μια σιγανή φωτιά έκαιγε μέσα στους ανθρώπους που γνώρισα. Στα γεμάτα καφέ οι άνθρωποι παρακολουθούσαν με ένταση τα τελευταία γεγονότα στην τηλεόραση, συγκεντρώνονταν κατά μικρές ομάδες για να συζητήσουν τι συνέβαινε, ποιος πήγαινε στο Κίεβο και τι θα μπορούσαν να κάνουν στη συνέχεια. Ήταν ένα παράξενο συναίσθημα να ζεις κάτι σημαντικό σε πραγματικό χρόνο, ακόμη και όταν συνέβαινε εκατοντάδες μίλια μακριά. Δεν είδα μάρτυρες ομιλιών ή μαζικών συγκεντρώσεων, αλλά αντίθετα μικρές ομάδες ανθρώπων που είχαν συσπειρωθεί με μοναδικό σκοπό την ελευθερία. «Δεν θέλουμε να μας λένε τι να κάνουμε», μου είπε κάποιος. «Δεν θέλουμε έναν σκιώδη Ρώσο πρόεδρο ή έναν Πολωνό πρόεδρο ή έναν Αμερικανό πρόεδρο. Απλώς αφήστε μας. Εάν κανείς δεν παρέμβει στην Ουκρανία, θα είμαστε καλά».
Λίγοι άνθρωποι είναι πιο συνηθισμένοι να αγωνίζονται για την ελευθερία τους από τους Ουκρανούς. «Αγωνιζόμαστε για την ελευθερία μας εδώ και αιώνες, είναι στα γονίδιά μας και αυτό είναι που μας οδηγεί προς τα εμπρός. Πιστεύουμε στους εαυτούς μας, θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι, θέλουμε να είμαστε δυνατοί, θέλουμε να είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας. Κοιτάξτε τους Ουκρανούς και πόσα έχουν θυσιάσει για την ελευθερία ακόμη και τα τελευταία εκατό χρόνια», μου είπε ο τότε υπουργός Οικονομικών Oleksandr Danylyuk.
Ωστόσο, παρά την προσήλωση στην ελευθερία, οι Ουκρανοί δεν είναι ελεύθεροι, με βάση τα περισσότερα μέτρα και σταθμά. Σύμφωνα με τον δείκτη ελευθερίας του Ιδρύματος Κληρονομιάς των ΗΠΑ, η Ουκρανία είναι το λιγότερο ελεύθερο ευρωπαϊκό έθνος, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες που κυμαίνονται από την ελευθερία των επιχειρήσεων και της απασχόλησης έως την ακεραιότητα των κυβερνήσεων, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και τη δικαστική αποτελεσματικότητα. Από τις 180 χώρες της λίστας 149 θεωρείται ότι απολαμβάνουν μεγαλύτερη συνολική ελευθερία από την Ουκρανία.
Ίσως αυτή η έλλειψη ελευθερίας εξηγεί γιατί οι Ουκρανοί αγωνίζονται τόσο σκληρά για την εξασφάλισή της. Ο Yaakov Dov Bleich, επικεφαλής ραβίνος της Ουκρανίας από το 1990, μου είπε: «Είναι ένα μοναδικό πράγμα που έχει ο ουκρανικός λαός. Ίσως επειδή διώκονταν για τόσα χρόνια, υποτάχθηκαν και δεν είχαν την ανεξαρτησία που ορισμένοι από εμάς θεωρούμε δεδομένη, για αυτό λαχταρούν την ελευθερία, εκτιμούν αυτή την ελευθερία».
Η επανάσταση του 2014 μπορεί να πέτυχε να ρίξει την κυβέρνηση του Viktor Yanukovych, ωστόσο δεν έφερε την πραγματική ανεξαρτησία που επιθυμούσαν οι άνθρωποι. Μετά τη διαφυγή του προέδρου, επικράτησε πολιτική αστάθεια στη χώρα.
«Για εμάς η ελευθερία δεν είναι να κάνουμε αυτό που θέλουμε όταν θέλουμε, αλλά να έχουμε την ελευθερία να εξασκούμε τον δικό μας τρόπο ζωής. Θέλουμε ελεύθερες και δίκαια εκλεγμένες αρχές, ώστε να μην εκμεταλλεύονται το έθνος μας», μου είπε η φίλη μου Elmira. Αυτή η απουσία αληθινής ελευθερίας καθιστά την ελευθερία τόσο κεντρική στην ταυτότητα της Ουκρανίας: μια αναζήτηση για κάτι που, μέσω της ιστορίας της, συχνά της αρνήθηκαν.
Η ελευθερία είναι κάτι τόσο θεμελιώδες για τη ζωή μας, που συχνά το εκτιμούμε μόνο όταν το στερηθούμε. Με τον ίδιο τρόπο, η αναζήτηση και ο αγώνας για την ελευθερία από κάθε είδους καταπίεση είναι μία από τις πιο μεθυστικές δυνάμεις που υπάρχουν. Αυτό έχει μετατρέψει την ελευθερία στην Ουκρανία από αξία σε εθνική της αποστολή.
8 χρόνια μετά, η Ουκρανία δέχεται τη ρωσική εισβολή. Η ανθρώπινη τραγωδία είναι ασύλληπτη και η έκβαση αυτού του πολέμου αβέβαιη.
*Η εξωτερική φωτογραφία είναι από REUTERS/Gleb Garanich/File Photo
*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Ταξίδι στη γη σε 101 αξίες.
Μπορούν οι αξίες κάθε χώρας να προσδιορίσουν τις αξίες των πολιτών; Η συγγραφέας αναλύει 101 αξίες χωρών και εξηγεί πώς αυτές διαμορφώνουν τα πιστεύω των ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο, με στόχο να δείξει πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε αυτές τις αξίες στη δική μας ζωή.
Photo cover:pixabay.com/war
Διαβάστε επίσης:
