Η απαίτηση για ποιότητα στις υπηρεσίες και στα αγαθά σε συνδυασμό με την επιθυμία των πολιτών για δημοκρατικότερες κανονιστικές ρυθμίσεις, για κοινωνική συνοχή και ασφάλεια, ενδυνάμωσε την τάση για άρση των εμποδίων, που προκαλούσαν την απομόνωση των ψυχικώς πασχόντων και των ΑμεΑ, αλλά και γενικότερα έκανε καταληπτή στις ευρύτερες ομάδες πληθυσμού την πεποίθηση ότι ο ιδιότυπος αυτός κοινωνικός αποκλεισμός περιόριζε το πολιτισμικό κεφάλαιο και αποτελούσε όνειδος για τις σύγχρονες κοινωνίες.
Αυτή η ωρίμανση δεν προήλθε από την πολυδιαφημιζόμενη ψυχιατρική μεταρρύθμιση, αλλά από μεμονωμένες αρχικά φωνές, που αργότερα σχημάτισαν μη κυβερνητικές οργανώσεις και εθελοντικούς συλλόγους και προέβαλαν ολοένα και πιο έντονα την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό των κοινωνικών αξιών. Στο προσκήνιο επανήλθαν οι συστημικές και ολιστικές προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα σήμερα η ψυχική και βιολογική υγεία να αποτελεί μείζον θέμα και μέλημα της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Η κοινωνική αλληλεγγύη και συμμετοχικότητα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνουν εφικτοί οι στόχοι της αποασυλοποίησης και της ενσωμάτωσης των ψυχικώς πασχόντων και των ΑμεΑ. Η κεντρική διοίκηση και ο συγκεντρωτισμός των φορέων ειδικής αγωγής και πρόνοιας ευνόησε τον ασυλικό εκφυλισμό του συστήματος ψυχικής υγείας και οδήγησε στην περιθωριοποίηση. Η παντελής απουσία του τοπικού παράγοντα υπήρξε εμφανής σε όλες τις επιχειρούμενες δράσεις, που τελικά αποκάλυψαν τον αποσπασματικό και βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα τους. Οι καινοτόμες δράσεις που αφορούν τη στήριξη των ΑμεΑ απαιτούν τη συνεργασία όλων των μερών, δηλαδή των ΚΕΔΔΥ, των ιδρυμάτων κοινωνικής πρόνοιας, των ειδικών σχολείων και των ψυχιατρικών ιδρυμάτων.
Οι διατομεακές αυτές συμπράξεις έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη, γιατί, χωρίς να διακυβεύουν την εταιρική και οργανωσιακή ταυτότητα των μελών, αξιοποιούν στο έπακρο τις ιδιαίτερές τους δυναμικές και τις διαφορετικές προσεγγίσεις που προκύπτουν από τον συγκερασμό των δυνατοτήτων τους. Στόχος παραμένει η κατά το δυνατόν αυτόνομη διαβίωση των ΑμεΑ και η ολική ή μερική επανένταξη. Στα εταιρικά αυτά δίκτυα συμμετέχουν οι ενώσεις γονέων και κηδεμόνων, οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής, οι φορείς της κοινότητας και εν γένει όλες οι εθελοντικές οργανώσεις μιας τοπικής κοινωνίας.
Η συνδιαλλαγή εξειδικευμένης γνώσης, δημιουργικής εκμετάλλευσης του ελευθέρου χρόνου και κατά συνέπεια η ολόπλευρη χρήση των κοινωνικών δικτύων και του κεφαλαίου της περιοχής θα επιφέρει την επίτευξη στόχων, που θα ήταν αδύνατη εφόσον η προσπέλασή τους επιχειρείτο από μεμονωμένους φορείς περίθαλψης. Τα κοινωνικά αυτά δικτυακά μορφώματα διασυνδέονται με το περιφερειακό και εθνικό δίκτυο.
Ειδική Αγωγή, Εκπαιδευτική έρευνα για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, απόσπασμα
Photo cover:pixabay.com/StephanieAlbert-disabled
Διαβάστε επίσης:
