Σαν σήμερα στις 30 Νοεμβρίου του 1900 έφυγε από τη ζωή ο Όσκαρ Ουάιλντ (πλήρες όνομα Όσκαρ Φίνγκαλ Ο’Φλάχερτι Γουίλς Γουάιλντ / Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde) ο οποίος γεννήθηκε στο Παρίσι στις16 Οκτωβρίου 1854. Ήταν Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ποιητής, δραματουργός και κριτικός. Έχοντας περάσει από διάφορα είδη γραπτού λόγου καθ’ όλη τη δεκαετία του 1880, γεύτηκε τη δόξα ως θεατρικός συγγραφέας στο Λονδίνο στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Στις μέρες μας έχει γίνει γνωστός για τα ευφυολογήματά του, το μοναδικό του μυθιστόρημα (Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ), τα θεατρικά έργα του, τις συνθήκες φυλάκισής του καθώς και τον πρόωρο θάνατό του.
Οι γονείς του ήταν επιφανείς Δουβλινέζοι διανοούμενοι, με αγγλικές ρίζες. Ο Όσκαρ από μικρός έμαθε άπταιστα Γαλλικά και Γερμανικά. Στο πανεπιστήμιο ασχολήθηκε με τις κλασικές σπουδές, επιδεικνύοντας από μικρή ηλικία κλίση προς τον Κλασικισμό, τόσο στο Δουβλίνο όσο και αργότερα στην Οξφόρδη. Έγινε γνωστός για την ενασχόλησή του με το νεόκοπο αλλά ανερχόμενο ρεύμα του Αισθητισμού, το οποίο ίδρυσαν δύο από τους καθηγητές του, οι Γουόλτερ Πέιτερ και Τζον Ράσκιν. Μετά το πανεπιστήμιο, ο Γουάιλντ μετακόμισε στο Λονδίνο όπου εντάχθηκε στους ανώτερους πνευματικούς και κοινωνικούς κύκλους. Ως εκπρόσωπος του κινήματος του Αισθητισμού ασχολήθηκε με όλες τις μορφές διανόησης: εξέδωσε μία ποιητική συλλογή, έδωσε ομιλίες στις Η.Π.Α. και στον Καναδά σχετικά με τον «Αγγλικό Διαφωτισμό στην Τέχνη» και έπειτα επέστρεψε στο Λονδίνο όπου έγραψε μεγάλο αριθμό άρθρων ως δημοσιογράφος. Γνωστός για το οξυδερκές πνεύμα, τις εξεζητημένες εμφανίσεις και τους πνευματώδεις διαλόγους του, ο Ουάιλντ έγινε μια από τις διασημότερες προσωπικότητες της εποχής του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 τελειοποίησε τις ιδέες του σχετικά με την ανωτερότητα της τέχνης σε μια σειρά από διαλόγους και δοκίμια, ενώ ενσωμάτωσε σκέψεις του για την παρακμή, την δολιότητα και την ομορφιά στο μοναδικό του μυθιστόρημα, Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ (The picture of Dorian Grey, 1890). Η δυνατότητα που του παρείχε, να αναλύσει σε βάθος λεπτομέρειες του Αισθητισμού καθώς και να καταπιαστεί με ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα, έστρεψε τον Ουάιλντ στο θέατρο. Έγραψε το θεατρικό Σαλώμη (Salome, 1891) στο Παρίσι, στα γαλλικά, έργο που δεν ανέβηκε στην Αγγλία παρά μόνο χρόνια αργότερα, εξαιτίας της απαγόρευσης έργων με Βιβλικό περιεχόμενο στο αγγλικό θέατρο. Ανεπηρέαστος από τις αντιδράσεις, ο Ουάιλντ έγραψε τέσσερις ακόμα κοινωνικές σάτιρες μέχρι τα μέσα της δεκαετίας, οι οποίες τον έκαναν έναν από τους πιο επιτυχημένους συγγραφείς του ύστερου Βικτωριανού Λονδίνου.
Στο απόγειο της φήμης του, και ενόσω το αριστούργημά του, Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός (The importance of being Earnest, 1895) παιζόταν στο Λονδίνο, ο Ουάιλντ μήνυσε τον Μαρκήσιο του Κουίνσμπερι, Τζον Ντάγκλας (John Douglas, 9th Marquess of Queensberry, 1844 – 1900) για συκοφαντία. Ο Μαρκήσιος ήταν ο πατέρας του εραστή του Ουάιλντ, του Λόρδου Άλφρεντ Ντάγκλας (Lord Alfred Douglas, 1870 – 1945). Οι κατηγορίες μπορούσαν να επιφέρουν κάθειρξη έως και δύο ετών. Στην διάρκεια της δίκης παρουσιάστηκαν αποδείξεις οι οποίες ανάγκασαν τον Ουάιλντ να αποσύρει τις κατηγορίες και οδήγησαν στη σύλληψή του με την κατηγορία του σοδομισμού (η ομοφυλοφιλία ήταν τότε ποινικό αδίκημα στην Αγγλία). Ύστερα από δύο ακόμα δίκες, κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια καταναγκαστικά έργα. Το 1897, στην φυλακή, έγραψε το Εκ Βαθέων (De Profundis), μία επιστολή 80 περίπου πυκνογραμμένων σελίδων που εκδόθηκε το 1905, όπου αναλύει την ψυχοσύνθεσή του στις δίκες, δημιουργώντας ένα σκοτεινό «αντίβαρο» στην πρότερη φιλοσοφία της απόλαυσης. Μετά την αποφυλάκισή του έφυγε κατευθείαν για τη Γαλλία, όπου και έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Εκεί έγραψε και το τελευταίο του έργο, Η μπαλάντα της φυλακής του Ρήντινγκ (The Ballad of Reading Gaol, 1898), ένα μακροσκελές ποίημα όπου παρουσιάζει τις κακουχίες της ζωής στην φυλακή.
Πέθανε άπορος στο Παρίσι , τον Νοέμβριο του 1900, σε ηλικία 46 ετών. Μέχρι τις 25 Νοεμβρίου του 1900 ο Ουάιλντ είχε ήδη αναπτύξει μηνιγγίτιδα. Ο Ρόμπερτ Ρος έφτασε στις 29 Νοεμβρίου κι αμέσως έστειλε να φωνάξουν έναν ιερέα, κι έτσι ο συγγραφέας βαπτίστηκε Ρωμαιοκαθολικός, από τον Ιρλανδό αιδεσιμότατο Κούθμπερτ Νταν (Cuthbert Dunne), μέλος του Τάγματος των Πασιονιστών.
Ο Ουάιλντ απεβίωσε στις 30 Νοεμβρίου 1900, υποκύπτοντας στη μηνιγγίτιδα. Δίνονται διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με τα αίτια της μηνιγγίτιδας: ο βιογράφος Ρίτσαρντ Έλμαν ισχυριζόταν ότι οφειλόταν σε σύφιλη· ο εγγονός του Ουάιλντ, Μέρλιν Χόλαντ (Merlin Holland, γεν. 1945), πίστευε πως η ερμηνεία αυτή αποτελεί παρανόηση, αφού, σημείωνε, η μηνιγγίτιδα του Ουάιλντ εμφανίστηκε ύστερα από μια χειρουργική επέμβαση, πιθανώς μαστοειδεκτομή· σύμφωνα με τις αναφορές των θεραπόντων ιατρών του Ουάιλντ η κατάστασή του προερχόταν από μια παλαιά μόλυνση στο δεξί αυτί και δεν σχετιζόταν με πιθανή σύφιλη.
Ο Ουάιλντ αρχικά κηδεύτηκε στο κοιμητήριο Bagneux, έξω από το Παρίσι· μεταφέρθηκε στο Περ Λασαίζ εννέα χρόνια αργότερα, το 1909. Το μνήμα του σχεδιάστηκε από τον Αμερικανό με βρετανικές ρίζες γλύπτη Τζέικομπ Έπσταϊν, κατόπιν ανάθεσης από τον Ρόμπερτ Ρος, ο οποίος ζήτησε να δημιουργηθεί στο μνήμα ένας χώρος για να τοποθετηθούν οι στάχτες του μετά τον θάνατό του, όπως κι έγινε, το 1950. Ο μοντερνιστικός άγγελος που υψώνεται πάνω από τον τάφο, έχει επιρροές από την αιγυπτιακή και την ινδική τέχνη, και είχε σκανδαλίσει τα παριζιάνικα ήθη εξαιτίας της γύμνιας του, με αποτέλεσμα να έχει πέσει θύμα βανδαλισμού – μέχρι και σήμερα, τα γεννητικά όργανα του αγγέλου που είχαν αφαιρεθεί, δεν έχουν εντοπιστεί.
Το επίγραμμα στο τάφο του είναι ένα τετράστιχο από την Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντινγκ:
Του ελέους το λαγήνι θα γεμίσουνε
Ξένοι με το δάκρυ το αλμυρό.
Οι απόκληροι γι’ αυτόνε θα θρηνήσουνεΑυτοί που ‘χουν το θρήνο αδελφό.
Κάποια από τα σπουδαιότερα αποφθέγματά του:
1. Ένα παιδί μπορεί να διδάξει σε έναν ενήλικο τρία πράγματα: να είναι ευτυχισμένος χωρίς ιδιαίτερο λόγο, να είναι πάντα απασχολημένος με κάτι και να ξέρει να απαιτεί με όλη του τη δύναμη αυτό που θέλει.
2. Ο αληθινός άνθρωπος φέρεται σαν παιδί. Έχει ανάγκη να παίζει, να είναι ανάγωγος, να λέει ανοησίες, να κάνει απρεπείς και ανώριμες ερωτήσεις.
3. Πνίγεσαι όχι αν πέσεις στο ποτάμι, αλλά αν παραμείνεις βυθισμένος σ’ αυτό.
4. Η ευτυχία είναι κάτι το οποίο όταν διαιρείται, πολλαπλασιάζεται.
5. Μπορείς να τυφλωθείς, αν βλέπεις όλες τις μέρες ίδιες. Κάθε μέρα είναι διαφορετική, κάθε μέρα φέρνει ένα δικό της θαύμα. Το ζήτημα είναι να δώσεις προσοχή στο θαύμα.
6. Να είσαι γενναίος. Ρισκάρισε. Δεν υπάρχει υποκατάστατο για την εμπειρία.
7. Ο άνθρωπος βελτιώνεται καθώς ακολουθεί το δρόμο του. Αν περιμένει να βελτιωθεί προτού πάρει μια απόφαση, δεν θα προχωρήσει ποτέ.
8. Ο Θεός κρίνει το δέντρο από τους καρπούς, όχι από τις ρίζες.
9. Οι άνθρωποι περισσότερο ονειρεύονται ότι επιστρέφουν παρά ότι φεύγουν.
10. Όταν προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι απ΄ ό,τι είμαστε, τα πάντα γύρω μας γίνονται επίσης καλύτερα.
12. Η επιθυμία δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που φαντάζεσαι.
13. Κάθε ευλογία που παραμελείται γίνεται κατάρα.
14. Η αγάπη είναι μια παγίδα. Όταν παρουσιάζεται, βλέπουμε μόνο το φως της, όχι τις σκιές της.
15. Μην ξεχάσεις όμως ότι όπου είναι η καρδιά σου, εκεί είναι και ο θησαυρός σου. Και πρέπει οπωσδήποτε να βρεις το θησαυρό σου για να έχουν νόημα όσα έχεις ανακαλύψει στο δρόμο σου.
16. Οι θεοί ρίχνουν τα ζάρια και ούτε ρωτούν αν θέλουμε να είμαστε μέσα στο παιχνίδι ή όχι.
17. Ό,τι συμβεί μία φορά, μπορεί να μην ξανασυμβεί. Αλλά ό,τι συμβεί δύο φορές θα τριτώσει οπωσδήποτε.
18. Όταν αγαπά κανείς, τα πράγματα αποκτούν ακόμη μεγαλύτερο νόημα.
19. Ένα λάθος που επαναλαμβάνεται περισσότερο από μία φορά είναι μια απόφαση.
20. Τα απλά πράγματα είναι τα πιο ασυνήθιστα και μόνο οι σοφοί τα διακρίνουν.
21. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να μάθεις. Μέσα από τη δράση.
22. Οι πραγματικοί φίλοι σε μαχαιρώνουν κατάστηθα.
23. Κράτα την αγάπη στην καρδιά σου. Μια ζωή χωρίς αγάπη μοιάζει με ανήλιαγο κήπο όπου τα λουλούδια έχουν μαραθεί.
24. Ονειροπόλος είναι αυτός που μπορεί να βρει τον δρόμο του μόνο στο φως του φεγγαριού. Τιμωρία του είναι ότι βλέπει το ξημέρωμα πριν τον υπόλοιπο κόσμο.
25. Η μοναδική διαφορά ανάμεσα σε έναν αμαρτωλό και έναν άγιο, είναι ότι ο άγιος έχει παρελθόν και ο αμαρτωλός έχει μέλλον.
26. Φρόντισε να είσαι ο εαυτός σου. Όλοι οι άλλοι είναι πιασμένοι.
27. Είμαστε όλοι βουτηγμένοι στον βούρκο, αλλά κάποιοι από μας κοιτάνε τα άστρα.
28. Μπορώ να αντισταθώ στα πάντα εκτός από τον πειρασμό.
29. Δύο τραγωδίες υπάρχουν στη ζωή: η μία είναι να μην αποκτάς αυτό που θέλεις και η άλλη είναι να το αποκτάς.
30. Καλό είναι να είναι κανείς πάντα ερωτευμένος. Γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να παντρεύεται.
31. Μόνο ένα πράγμα στη ζωή είναι χειρότερο από το να σε συζητάνε και αυτό είναι το να μη σε συζητάνε καθόλου.
32. Εγωισμός δεν είναι να ζεις όπως θες. Εγωισμός είναι να αναγκάζεις τους άλλους να ζήσουν όπως θες.
33. Το να αγαπάει κανείς τον εαυτό του είναι η αρχή μιας σχέσης που μπορεί να κρατήσει μια ζωή.
34. Δεν θέλω να πάω στον παράδεισο. Κανείς απ’ τους φίλους μου δεν είναι εκεί.
35. Είναι παραλογισμός να χωρίζουμε τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς. Οι άνθρωποι είναι είτε γοητευτικοί, είτε ανιαροί.
36. Η εμπειρία είναι το μοναδικό πράγμα που δεν αποκτιέται δωρεάν.
37. Ένας άνθρωπος που δεν σκέφτεται με τον δικό του τρόπο, είναι σαν να μην σκέφτεται καθόλου.
38. Μια μικρή δόση ειλικρίνειας είναι επικίνδυνη. Σε μεγάλες δόσεις γίνεται θανατηφόρα.
39. Πάντα δίνω καλές συμβουλές. Είναι το μοναδικό πράγμα που μπορώ να κάνω μ’αυτές. Ποτέ δεν είναι χρήσιμες για μένα τον ίδιο.
40. Το μόνο άτομο που χρειάζεσαι στη ζωή σου είναι αυτό που σε χρειάζεται στη δική του.
41. Δεν υπάρχει καμία αμαρτία εκτός από την ηλιθιότητα.
42. Όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή αλλά η διανομή των ρόλων είναι άθλια.
43. Είμαι το μοναδικό άτομο στον κόσμο που θα ήθελα να γνωρίσω σε βάθος.
44. Το να ζει κανείς είναι το πιο σπάνιο πράγμα στον κόσμο. Οι περισσότεροι απλώς υπάρχουν.
45. Η κοινή γνώμη είναι εκπληκτικά ανεκτική. Συγχωρεί τα πάντα εκτός από τη μεγαλοφυΐα.
46. Ποτέ κανείς δεν είναι λιγότερο ειλικρινής παρά όταν μιλάει για τον εαυτό του. Φόρεσέ του μια μάσκα και θα σου πει όλη την αλήθεια
47. Ο κόσμος χωρίζεται σε δύο τάξεις: αυτούς που πιστεύουν το απίστευτο και αυτούς που κατορθώνουν το ακατόρθωτο.
Δείτε επίσης
