Προσωκρατικοί: Η βάση της Δυτικής Φιλοσοφίας
Γυρίζουμε πολύ πίσω στον χρόνο, κατά τον 5ο και 6ο αι. π.Χ., για να αναζητήσουμε το πρώτο στάδιο για την εξέλιξη της ελληνικής φιλοσοφίας αλλά και τη βάση που καθόρισε τον δυτικό τρόπο σκέψης.
Οι πρώτες ρίζες του φιλοσοφικού εδάφους γεννήθηκαν από τους Προσωκρατικούς φιλοσόφους. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όλοι εκείνοι οι φιλόσοφοι που έζησαν πριν από τον Σωκράτη και προσπάθησαν να κατανοήσουν τη σύσταση του κόσμου, δίννοτας τις δικές τους ερμηνείες. Θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κανείς ως τους πρώτους κοσμολόγους και φυσιολόγους.
Οι πρώτοι παρατηρητές του φυσικού κόσμου
Σύμφωνα με τον καθηγητή φιλοσοφίας Peter Osborne, ο όρος «Προσωκρατικοί» αποδόθηκε σε αυτούς όχι μόνο γιατί έζησαν πριν τον Σωκράτη, αλλά κυρίως γιατί ο Σωκράτης, μέσω της δικής του φιλοσοφίας, έδωσε απάντηση στα ερωτήματά τους.
Δεν υπήρχε κάποιο ενιαίο φιλοσοφικό ρεύμα στην ιδεολογία τους, ώστε να κάνουμε λόγο για ενιαία προσωκρατική φιλοσοφία. Ο καθένας τους πρέσβευε κάτι διαφορετικό ως προς τη σύσταση του κόσμου, τη φύση του ανθρώπου ή ακόμη και την ύπαρξη των θεών. Αυτός είναι ο λόγος που ονομάστηκαν και «φυσικοί» φιλόσοφοι.
Πλέον περνάμε από τον «μύθο» στον «λόγο». Κάπως έτσι αρχίζουν να μπαίνουν και τα θεμέλια των επιστημών, μέσω της παρατήρησης των φαινομένων και της επεξήγησης με τη χρήση λογικών επιχειρημάτων.
Οι κυριότεροι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι
Ως πρώτος φιλόσοφος στην ιστορία της Ελληνικής φιλοσοφίας καταγράφεται ο Θαλής ο Μιλήσιος που έζησε τον 7ο αι. π.Χ.και είχε την πρωτοποριακή ιδέα ότι ο κόσμος αποτελείται από ένα πρωταρχικό υλικό, το νερό.
Ο Αναξίμανδρος, σύγχρονος του Θαλή, υποστήριξε ότι η αρχή του κόσμου είναι το άπειρο, ένα στοιχείο ακαθόριστο και αθάνατο. Όλα τα όντα επιστρέφουν στην πηγή απ’ όπου ξεκίνησαν.
Ο Πυθαγόρας ήταν ο κύριος θεμελιωτής των ελληνικών μαθηματικών και αυτός που δημιούργησε ένα άρτιο σύστημα για την επιστήμη των ουράνιων σωμάτων. Η πυθαγόρεια φιλοσοφία επηρέασε καθοριστικά τη φιλοσοφική σκέψη των επόμενων αιώνων.
Ο Ηράκλειτος πίστευε πως βασικό στοιχείο του κόσμου είναι η φωτιά. Με τη γνωστή φράση «τα πάντα ρει» διατυπώνει την ιδέα της αέναης αλλαγής που διέπει το σύμπαν ως νόμος.
Ο Δημόκριτος ήταν ο πρώτος που κατανόησε ότι η ύλη αποτελείται από άτομα και αντιλήφθηκε την ύπαρξη πολλών γαλαξιών στο σύμπαν.
Γιατί να διαβάσεις τους Προσωκρατικούς;
Είναι πραγματικά ασύλληπτες οι επιστημονικές τους προσεγγίσεις πριν τόσο πολλές χιλιάδες χρόνια, με εφόδιο μόνο τη λογική και την παρατήρηση.
Αν αυτή τη στιγμή η επιστήμη της Φυσικής, των Μαθηματικών, της Αστρονομίας, της Γεωμετρίας κ.ά. έχουν φτάσει σε εντυπωσιακά εξελικτικό επίπεδο, το οφείλουμε στους πρώτους παρατηρητές, στους ώμους των οποίων στηρίχθηκαν οι μετέπειτα κορυφαίες φυσιογνωμίες της σκέψης.
Γνωρίστε τη φιλοσοφία τους μέσα από τους 20 τόμους που θα βρείτε στη συλλογή μας.
Photo cover:pixabay.com/StockSnap
