Δεν διδάσκω Γιόζεφ, ότι ο άνθρωπος οφείλει ν’αντέχει το θάνατο ή να «συμβιβάζεται» μαζί του.
Ακολουθώντας αυτή την κατεύθυνση προδίδεις τη ζωή σου!
Το μάθημα που σου διδάσκω είναι: Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή!
“Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή!”
Η φράση αυτή προκάλεσε ένα σοκ στο Μπρόιερ. Η ευχάριστη απογευματινή βόλτα είχε αποκτήσει θανάσιμη σοβαρότητα.
-Να πεθαίνεις την κατάλληλη στιγμή; Τι εννοείς; Σε παρακαλώ, Φρήντριχ, δεν το αντέχω, σ’ το ‘χω πει πολλές φορές, να μου λες κάτι τόσο σημαντικό με τόσο αινιγματικό τρόπο. Γιατί το κάνεις αυτό;
-Θέτεις δυο ερωτήματα. Σε ποιό από τα δυο να απαντήσω;
-Σήμερα, πες μου για το να πεθαίνει κανείς τη σωστή στιγμή.
-Ζήσε όταν ζεις!
Ο θάνατος χάνει τη φρίκη του αν κάποιος πεθάνει έχοντας εξαντλήσει τη ζωή του!
Αν ο άνθρωπος δε ζει στη σωστή στιγμή, τότε δεν μπορεί ποτέ να πεθάνει τη σωστή στιγμή.
-Και τι σημαίνει αυτό; ξαναρώτησε ο Μπρόιερ, νιώθοντας ακόμη πιο μπερδεμένος.
-Ρώτησε τον εαυτό σου, Γιόζεφ: έχεις εξαντλήσει τη ζωή σου;
-Απαντάς στην ερώτηση με ερώτηση. Φρήντριχ!
-Κάνεις ερωτήσεις που γνωρίζεις την απάντησή τους” αντέκρουσε ο Νίτσε.
-Αν γνώριζα την απάντηση, γιατί να ρωτήσω;
-Για ν’αποφύγεις να μάθεις τη δική σου απάντηση!
-Γιόζεφ, προσπάθησε να καθαρίσεις το μυαλό σου. Φαντάσου το ακόλουθο διανοητικό πείραμα!
Τι θα συνέβαινε αν κάποιος δαίμονας σου έλεγε οτι αυτή τη ζωή -όπως τη ζεις τώρα και όπως την έχεις ζήσει στο παρελθόν- πρέπει να τη ζήσεις ξανά, αμέτρητες φορές;
Και χωρίς να συμβαίνει τίποτα καινούριο;
Όπου κάθε πόνος και κάθε χαρά κι ό,τι ήταν άφατα μικρό ή μεγάλο στη ζωή σου θα επιστρέφει σε σένα, όλα στην ίδια διαδοχή και ακολουθία -ακόμα κι αυτός ο άνεμος και τα δέντρα κι αυτά τα γλιστερά βράχια, ακόμα και το νεκροταφείο κι ο τρόμος, ακόμα κι αυτή η γλυκιά στιγμή κι εσύ κι εγώ, πιασμένοι απ’ το μπράτσο, μουρμουρίζοντας αυτά τα λόγια;
Καθώς ο Μπρόιερ έμεινε σιωπηλός, ο Νίτσε συνέχισε:
-Φαντάσου την αιώνια κλεψύδρα της ύπαρξης ν’ αναποδογυρίζει ξανά και ξανά και ξανά. Και κάθε φορά, αναποδογυρίζουμε κι εσύ κι εγώ, απλοί κόκκοι στη διαδικασία.
Ο Μπρόιερ έκανε μια προσπάθεια να τον καταλάβει.
-Αυτή η -η- η φαντασίωση, πώς-;
-Είναι κάτι παραπάνω από φαντασίωση.
Είναι κάτι παραπάνω από ένα νοητικό πείραμα.
Άκου μόνο τα λόγια μου! Άσε απ’ έξω όλα τ’ άλλα!
Σκέψου την αιωνιότητα. Δες πίσω σου -φαντάσου- να κοιτάζεις ατέλειωτα πίσω στο παρελθόν.
Ο χρόνος εξαπλώνεται προς τα πίσω για όλη την αιωνιότητα.
Και, αν ο χρόνος εξαπλώνεται συνεχώς προς τα πίσω, οτιδήποτε θα μπορούσε να συμβεί δεν έχει ήδη συμβεί;
Οτιδήποτε γίνεται τώρα δεν θα έχει γίνει έτσι παλιά;
Οτιδήποτε περπατάει εδώ δεν έχει περπατήσει το ίδιο μονοπάτι στο παρελθόν;
Ίρβιν Γιάλομ, «Όταν έκλαψε ο Νίτσε», απόσπασμα
Ο Ίρβιν Γιάλομ (Irvin David Yalom, Ουάσινγκτον, 13 Ιουνίου 1931 – …) είναι Αμερικανός ψυχοθεραπευτής, συγγραφέας και ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και συνεργάτης του Rollo May. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εν ζωή εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής ψυχοθεραπείας και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχειριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας.
Photo cover:pixabay.com/Wolfgang Heubeck
