Κάποιες φορές η μόνη λύση είναι να κόψουμε κάποιους από τους δεσμούς του παρελθόντος.
Όχι, αυτό δεν είναι απόρριψη. Ούτε από την πλευρά μας, ούτε από την άλλη πλευρά. Είναι αυτοσεβασμός. Άλλωστε, κανείς δεν μπορεί να μας απορρίψει, εκτός κι αν τον αφήσουμε. Απλώς δεν επέλεξε να συμπλεύσουμε, γιατί προφανώς εμείς δεν επιλέξαμε να γίνουμε αυτός που ήθελε. Ευτυχώς, γιατί αυτό σημαίνει ότι επιλέξαμε να είμαστε ο εαυτός μας.
Ας ξεκινήσουμε από την ιδέα ότι ο όρος «τοξικός άνθρωπος» είναι συχνά υπερβολικός και αποτελεί μια επικριτική γενίκευση, ένας καθολικός αφορισμός. Γι’ αυτό και προτιμώ να μην αναφέρομαι σε «τοξικούς ανθρώπους» αλλά σε «τοξικές συμπεριφορές». Ή αν προτιμάτε, μπορεί ένας άνθρωπος να είναι τοξικός για εμάς και όχι γενικά. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν δεν συνάδουν οι αλήθειες μας, όταν τα θεμέλιά μας είναι φτιαγμένα από άλλο υλικό, όταν δεν μοιραζόμαστε κοινό αξιακό σύστημα (ένας φιλειρηνιστής με μια ρατσίστρια δεν θα έκαναν ποτέ χωριό).
Σε πρώτο επίπεδο, αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι ίσως και κάποιες δικές μας συμπεριφορές μπορεί να είναι τοξικές για άλλους ανθρώπους. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, κάνοντας την αυτοκριτική μας και ας αναρωτηθούμε τι από τη δική μας συμπεριφορά μπορεί να δυσκολεύει πολύ τους γύρω μας. Αλλιώς πώς θα το αλλάξουμε;
Πότε τώρα μια συμπεριφορά είναι για εμάς τοξική; Αν κάποιος μας θυμώνει συνεχώς, μας στενοχωρεί, μας κάνει να αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε ο εαυτός μας, αυτό είναι ένα καλό δείγμα ότι πιθανότατα κάτι δεν πάει καλά σε αυτή τη σχέση.
Σε επόμενο επίπεδο καλούμαστε να διαχειριστούμε την συγκεκριμένη κατάσταση. Να επικοινωνήσουμε στον άνθρωπο απέναντί μας αυτό που μας ενοχλεί. Κι αυτό να το κάνουμε όχι με αφοριστική διάθεση και άκαρπες γενικεύσεις (είσαι απαράδεκτος, αρνητικός, προβληματικός) αλλά με διάθεση να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, περιγράφοντας την συμπεριφορά που μας ενοχλεί χωρίς επίκριση (με στεναχωρεί και με προσβάλλει όταν συνέχεια μου λες ότι ο σύντροφός μου, δεν μου αξίζει. Θέλω σε παρακαλώ να το σταματήσεις).
Συνήθως, ο λόγος που χαλάνε οι άνθρωποι τις σχέσεις τους, δεν είναι γιατί έκαναν κάτι πολύ κακό ο ένας στον άλλο, αλλά γιατί όσα έκαναν δεν εκφράστηκαν τη σωστή στιγμή και με τον σωστό τρόπο.
Αν, ενώ επανειλημμένα έχουμε επικοινωνήσει το πρόβλημα, τίποτα δεν αλλάζει, τότε η λύση είναι η προσωρινή ή ακόμα και η οριστική απομάκρυνση. Μπορεί να μην έχουμε τη δύναμη να νικήσουμε ένα λιοντάρι, αλλά σίγουρα μπορούμε να επιλέξουμε να μη βρεθούμε στο ίδιο κλουβί με τον βασιλιά των ζώων.
Προσωπική ανάπτυξη δεν σημαίνει «Τα ανέχομαι όλα καρτερικά γιατί έχω τη δύναμη να το κάνω». Ίσα ίσα, όταν ένας άνθρωπος έχει ενδυναμωθεί, δεν αφήνει κανέναν να τον αμφισβητήσει, να τον εκμεταλλευτεί ή να του φερθεί άσχημα. Προσωπική ανάπτυξη, επίσης, δεν σημαίνει ψεύτικη ευγένεια και ψευδαίσθηση ότι όλα πάνε καλά.
Συχνά διστάζουμε να θέσουμε τα όριά μας γιατί έχουμε μάθει να ετεροπροσδιοριζόμαστε. Να ορίζουμε δηλαδή τη δική μας αξία μέσα από τους συνανθρώπους μας. Μα μονάχα ένας αυτόφωτος άνθρωπος μπορεί να βιώσει πραγματική ευτυχία. Στην προσπάθειά μας να λουστούμε με το φως που πηγάζει από τους άλλους και να νιώσουμε σημαντικοί, τους παραδίδουμε τα σκήπτρα της ύπαρξής μας. Τους διορίζουμε δυνάστες του συναισθηματικού μας κόσμου.
Αυτοπροσδιοριζόμαστε όταν τα συναισθήματά μας πηγάζουν από τις δικές μας πράξεις και σκέψεις και όχι από τον τρόπο που μας φέρεται κάποιος. Ο άνθρωπος που αυτοπροσδιορίζεται αντιδρά εκεί που πρέπει να αντιδράσει. Δεν παραδίδει τον εαυτό του έρμαιο στις κακές διαθέσεις του καθένα, πέφτοντας έτσι στην παγίδα του. Δεν μεταμορφώνεται σε αυτόν που δεν αντέχει. Δεν αφήνει τον άνθρωπο που πάσχει από βαριάς μορφής έλλειψη αγάπης να τον σύρει στον βούρκο του.
Παραμένει ο εαυτός του ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κόψει κάποιους από τους δεσμούς του παρελθόντος. Όχι, αυτό δεν είναι απόρριψη. Ούτε από την πλευρά μας, ούτε από την άλλη πλευρά. Είναι αυτοσεβασμός. Άλλωστε, κανείς δεν μπορεί να μας απορρίψει, εκτός κι αν τον αφήσουμε. Απλώς δεν επέλεξε να συμπλεύσουμε, γιατί προφανώς εμείς δεν επιλέξαμε να γίνουμε αυτός που ήθελε.
Ευτυχώς, γιατί αυτό σημαίνει ότι επιλέξαμε να είμαστε ο εαυτός μας.
Υ.Γ. Ανακαλύψτε εδώ όλα τα βιβλία του Νικόλα Σμυρνάκη.
Photo cover:pixabay.com/Teo Viedma
