ΟΠΑΝΔΑ: Ας σώσουμε τα «βιβλία»

Ο Οργανισμός Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων μαζί με το Τμήμα Βιβλιοθηκών σχεδιάζουν διαδικτυακές δημιουργικές δράσεις με σκοπό να ενισχυθεί η αμφίδρομη σχέση μεταξύ της βιβλιοθήκης  και των μελών της.

Στόχος των δράσεων αυτών αποτελεί η δημιουργική απασχόληση των παιδιών με επίκεντρο πάντα το βιβλίο.

• Ας σώσουμε τα «βιβλία»

Για παιδιά από 7 ετών και άνω από την Παιδική Βιβλιοθήκη Δήμου Αθηναίων Σταθμού Λαρίσης.

Η βιβλιοθήκη είναι ένας τόπος συνάντησης όλων των ανθρώπων που αγαπούν τα βιβλία.

Μέσα από μια τρυφερή ιστορία, τα παιδιά θα ανακαλύψουν, τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος για αυτή την αγάπη.

Παιδική Βιβλιοθήκη Δήμου Αθηναίων Σταθ.Λαρίσης

Βιβλιοθήκη

Με την παραδοσιακή έννοια του όρου «βιβλιοθήκη» είναι η συλλογή βιβλίων και περιοδικών, τα οποία έχουν ταξινομηθεί σύμφωνα με ορισμένο σύστημα ταξινόμησης και με σκοπό τη μελέτη και την έρευνα ή το διάβασμα ή και τα δύο μαζί. Αρχικά, ο όρος χρησιμοποιήθηκε για ιδιωτικές συλλογές, ενώ στη συνέχεια αναφερόταν σε -κλειστής πρόσβασης- συλλογές, κυρίως μοναστηριακές και πανεπιστημιακές.

Στη σύγχρονη εποχή οι βιβλιοθήκες, μετατράπηκαν σε χώρους ελεύθερης πρόσβασης για πληροφορίες από πολλές πηγές και σε πολλές μορφές. Ανάλογα με το είδος των βιβλίων που υπάρχουν σε αυτές, διακρίνονται σε γενικές, ειδικές και ψηφιακές, ενώ ανάλογα με τον φορέα που ανήκουν, σε δημόσιες και ιδιωτικές.

Ο ρόλος της βιβλιοθήκης είναι πολυδιάστατος. Πέρα από το γεγονός ότι αποτελούσε και αποτελεί ένα χώρο όπου φυλάσσεται η γνώση, κατέχει και ένα σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια καλλιέργειας της παιδείας ενός λαού.

Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Η Βιβλιοθήκη στην Ιστορία

Οι πρώτες βιβλιοθήκες υπήρχαν στη Μεσοποταμία ήδη από το 3.000 π.Χ.                                                           
Σε ανασκαφές που έγιναν στη Νινευή, πρωτεύουσα της Ασσυρίας, το 1847, ήρθαν στο φως χιλιάδες πήλινες πινακίδες με σφηνοειδή γραφή, οι οποίες αποτελούσαν τη βιβλιοθήκη, που είχε στο παλάτι του ο βασιλιάς της Ασσυρίας Ασουρμπανιπάλ (668-626 π.Χ.) ή αλλιώς Σαρδανάπαλος. Στις απεικονίσεις εμφανίζεται πάντα να έχει ένα «μολύβι» επάνω του, το οποίο συμβόλιζε τη δύναμη της γραφής.                            Το 612 π.Χ. η Νινευή καταστράφηκε από μια συμμαχία Βαβυλωνίων, Μήδων και Περσών, με αποτέλεσμα οι θησαυροί όλοι να χαθούν.

Ο βασιλιάς της Αλεξάνδρειας, Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος (282-247 π.Χ.), ολοκλήρωσε την ανοικοδόμηση σπουδαίων έργων που είχε ξεκινήσει ο πατέρας του Πτολεμαίος Α΄ Σώτηρ, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου.                                                      
Ένα από αυτά τα έργα ήταν, η πλουσιότερη και λαμπρότερη βιβλιοθήκη του αρχαίου κόσμου, γνωστή ως «Μεγάλη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», με 400.000, ή κατ’ άλλους 700.000 τόμους και καταλόγους, οι οποίοι θεωρούνται, ως οι πρώτες προσπάθειες για τη δημιουργία συστηματικής βιβλιογραφίας.                          
Η βιβλιοθήκη αυτή καταστράφηκε από πυρκαγιά, κατά την άλωση της Αλεξάνδρειας από τον Ιούλιο Καίσαρα, το 47 π.Χ.

Η «Βιβλιοθήκη της Περγάμου», αποτελεί μια ακόμη μεγάλη βιβλιοθήκη της αρχαιότητας. Πιστεύετε ότι ιδρύθηκε το 200 π.Χ. από τον Ατταλό Α΄ βασιλιά της Περγάμου. Περιείχε 200.000 τόμους βιβλίων και μαζί με τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας αποτέλεσαν ορόσημα για την εξέλιξη της ιστορίας των κλασσικών γραμμάτων.

Στο Βυζάντιο, μια σπουδαία βιβλιοθήκη, ίδρυσε ο Μέγας Κωνσταντίνος στη Πόλη που πήρε το Όνομά του.  
Η βιβλιοθήκη αυτή εμπλουτιζόταν συνεχώς από τους διαδόχους του, μέχρι το 1204, που λόγο της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους, σημειώθηκαν σημαντικές καταστροφές και αρπαγές, που ολοκληρώθηκαν το 1453, με την Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς.

Οι λόγιοι της διασποράς έσωσαν πολλά χειρόγραφα, ενώ σημαντικά ελληνικά, εκκλησιαστικά και κλασικά βιβλία, διασώθηκαν στις βιβλιοθήκες των μοναστηριών, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Στην Ελλάδα, η πρώτη βιβλιοθήκη ιδρύθηκε από τον Πεισίστρατο τον 6^ο  π.Χ. αιώνα, ήταν δημόσια και περιλάμβανε και τα ομηρικά έπη, Ιλιάδα και Οδύσσεια. Ο Ευριπίδης επίσης αναφέρεται, ως ένας από τους  πρώτους κατόχους ευμεγέθους προσωπικής συλλογής βιβλίων.

Η ανάπτυξη της βιβλιοθήκης, ως χώρου συνεύρεσης και πνευματικής εργασίας, επήλθε στην Αθήνα τον 4^Ο αιώνα π.Χ., στο πλαίσιο των φιλοσοφικών σχολών που ανθούσαν στην πόλη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Ακαδημία του Πλάτωνα, το Λύκειο του Αριστοτέλη, ο Κήπος του Επίκουρου.

Η πρώτη βιβλιοθήκη του νέου ελληνικού κράτους, ιδρύθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια το 1829 στην Αίγινα, την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας. Το 1834 μεταφέρθηκε στην καινούργια πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους την Αθήνα, έχοντας περίπου 8.000 τόμους βιβλίων. Με βασιλικό διάταγμα το 1866 συγχωνεύτηκε με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου των Αθηνών και μαζί αποτέλεσαν την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας. Το 2018 έλαβε χώρα η ιστορική μετεγκατάστασή της, από το Βαλλιάνειο κτήριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και μέχρι σήμερα έχει αναπτύξει μια αξιοσημείωτη συλλογή 2.000.000 τεκμηρίων.

Παιδική Βιβλιοθήκη

Στην Ελλάδα, η πρώτη σύγχρονη παιδική βιβλιοθήκη, δημιουργήθηκε στην Ελευσίνα το 1979, με τη σύμπραξη της Αν Γκρινέ Σλουμπερζέ και της Εταιρείας Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών.

«Η παιδική βιβλιοθήκη συμβάλλει στην εξοικείωση των παιδιών με το διάβασμα και τη μάθηση και μεριμνά για την κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών τους. Ειδικότερα, παρέχει το δικαίωμα της ίσης πρόσβασης των παιδιών στην πληροφορία και στη γνώση στοχεύοντας στην πολιτιστική τους ανάπτυξη και τη συμμετοχή τους σε δημιουργικά προγράμματα» (IFLA, 2003)

Παιδική Βιβλιοθήκη Δήμου Αθηναίων Σταθ.Λαρίσης

Παιδική Βιβλιοθήκη ΟΠΑΝ Δήμου Αθηναίων (Στ. Λαρίσης)

Η λειτουργία της Παιδικής Βιβλιοθήκης του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων στο Σταθμό Λαρίσης, άρχισε το 2012 ως Τμήμα της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης και περιλάμβανε 2.500 τίτλους βιβλίων.                                             

Από το 2017 στεγάζεται σε αυτόνομο κτήριο, το οποίο βρίσκεται στην άλλη πλευρά του πάρκου, απέναντι από το κτήριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης και η συλλογή της περιλαμβάνει πάνω από 5.500 τίτλους ελληνικών και ξενόγλωσσων παιδικών βιβλίων.

Διαθέτει μια μεγάλη αίθουσα για παιδιά από 5 έως 15 ετών και μια μικρότερη αίθουσα για βρέφη.                
Η βιβλιοθήκη είναι δανειστική, οι υπηρεσίες της προσφέρονται δωρεάν και μέλη της μπορούν να γίνουν όλα τα παιδιά που κατοικούν στο λεκανοπέδιο Αττικής.

Παιδική Βιβλιοθήκη Δήμου Αθηναίων Σταθ.Λαρίσης

Αφόρμηση – Διαβάζουμε το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο της Jeanette Winter «Η βιβλιοθηκάριος της Βασόρας», το οποίο βρίσκεται στη συλλογή της Παιδικής βιβλιοθήκης Δήμου Αθηναίων, Στ. Λαρίσης.

«Η Αλία Μοχάμεντ Μπέικερ είναι

η βιβλιοθηκάριος της Βασόρας, μιας πόλης

που βρίσκεται στη γεμάτη άμμο χώρα του Ιράκ.

Η βιβλιοθήκη όπου εργάζεται, είναι το σημείο

συνάντησης όλων όσων αγαπούν τα βιβλία,

οι οποίοι συζητούν εκεί για θέματα του

κόσμου και του πνεύματος.

Αυτό μέχρι πριν λίγο καιρό, γιατί τώρα συζητούν

μόνο για τον πόλεμο.

Η Αλία ανησυχεί ότι οι φλόγες του πολέμου θα

καταστρέψουν τα βιβλία, που γι΄ αυτήν είναι πιο πολύτιμα

κι από βουνά από χρυσάφι. Υπάρχουν βιβλία

σε όλες τις γλώσσες: βιβλία καινούρια, βιβλία παλιά,

ακόμα και μια βιογραφία του Μωάμεθ, που είναι

επτακοσίων χρόνων. Ζητάει λοιπόν από τον Κυβερνήτη

την άδεια, να μεταφέρει τα βιβλία σε ένα ασφαλές

μέρος. Εκείνος όμως αρνείται.

Έτσι, η Αλία παίρνει την κατάσταση στα χέρια της.

Κρυφά, κάθε βράδυ, μετά τη δουλειά, γεμίζει το

αυτοκίνητο της βιβλία και τα μεταφέρει στο σπίτι της.

Οι ψίθυροι του πολέμου δυναμώνουν.

Κυβερνητικά γραφεία μεταφέρονται στη βιβλιοθήκη.

Στρατιώτες με όπλα περιμένουν στην ταράτσα.

Και η Αλία περιμένει – και φοβάται το χειρότερο.

Και μετά… οι φήμες γίνονται πραγματικότητα.

Ο πόλεμος φτάνει στη Βασόρα.

Η πόλη φλέγεται από τις εκρήξεις

και τους πυροβολισμούς.

Οι υπάλληλοι της βιβλιοθήκης, οι υπάλληλοι

της κυβέρνησης και οι στρατιώτες εγκαταλείπουν

το κτίριο. Μόνο η Αλία μένει για να προστατεύσει

τα βιβλία.

Φωνάζει, πάνω από τον τοίχο της βιβλιοθήκης,

 το φίλο της Ανίς Μοχάμεντ, που έχει ένα εστιατόριο

ακριβώς δίπλα: «Μπορείς να με βοηθήσεις

να σώσω τα βιβλία;».

Η βιβλιοθηκάριος της Βασόρας, Jeanette Winter, Παπαδόπουλος, 2007

Δραστηριότητες για γονείς και παιδιά:

• Κρυπτόλεξο «Ας σώσουμε τα βιβλία». Βρίσκουμε τις παρακάτω κρυμμένες λέξεις:
  Βιβλιοθήκη – Προστασία – Σώσουμε – Βιβλία – Πολύτιμα – Βιβλιοθηκάριος – Πνεύμα

Τ	Π	Β	Φ	Β	Π
Φ	Ν	Ι	Η	Ι	Ρ
Κ	Ε	Β	Δ	Β	Ο
Ε	Υ	Λ	Ι	Λ	Σ
Κ	Μ	Ι	Κ	Ι	Τ
Π	Α	Ο	Π	Ο	Α
Σ	Ζ	Θ	Ο	Θ	Σ
Ω	Ρ	Η	Λ	Η	Ι
Σ	Β	Κ	Υ	Κ	Α
Ο	Ι	Η	Τ	Α	Σ
Υ	Β	Φ	Ι	Ρ	Γ
Μ	Λ	Γ	Μ	Ι	Λ
Ε	Ι	Τ	Α	Ο	Η
Π	Α	Ι	Δ	Σ	Α

Εκτυπώνουμε το παραπάνω κρυπτόλεξο εδώ

• Διαβάζετε το απόσπασμα από το βιβλίο της Jeanette Winter «Η βιβλιοθηκάριος της Βασόρας».
  Για ποιο λόγο η βιβλιοθηκάριος Αλία Μοχάμεντ Μπέικερ ήθελε να σώσει τα βιβλία;
  Μπορείτε να συζητήσετε την άποψη σας με τους γονείς σας.
• Πως μπορεί να μοιάζει, η Βιβλιοθηκάριος της Βασόρας;
  Μπορείτε να σχεδιάσετε την προσωπογραφία της στην κάρτα που ακολουθεί.
  Προσωπογραφία είναι η απεικόνιση ενός προσώπου σε ζωγραφικό πίνακα.
  Παράλληλα, όμως, είναι και η απεικόνιση της προσωπικότητας, των συναισθημάτων και του ψυχικού κόσμου του προσώπου που απεικονίζεται, όπως το αντιλαμβάνεται ο δημιουργός.

Εκτυπώστε την κάρτα για την προσωπογραφία εδώ

• Μπορείτε να αναζητήσετε στον κατάλογο της Παιδικής Βιβλιοθήκης Στ. Λαρίσης (https://paidikilibsl.openabekt.gr/), τίτλους βιβλίων, που να κρύβουν στις σελίδες τους, την αγάπη των παιδιών για τα βιβλία.
• «Μπορείς να με βοηθήσεις να σώσω τα βιβλία;»
  Πως νομίζετε ότι τελειώνει η ιστορία;
  Θα καταφέρουν η βιβλιοθηκάριος Αλία και οι φίλοι της να σώσουν τα βιβλία;
• Μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του αρχείου της ΕΡΤ (https://book.ert.gr/events/oi-vivliothikes-tis-athinas) και να παρακολουθήσετε ένα αφιέρωμα στις Βιβλιοθήκες της Αθήνας.
  Σε κάθε μια από τις εκπομπές, θα ανακαλύψετε την ιστορία των βιβλιοθηκών της Αθήνας, καθώς και το αποτύπωμα που άφησαν στην ανάπτυξη και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού.
  Ενδεικτικά, αναφέρονται, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, η Γενάδειος Βιβλιοθήκη, η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών, η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη, η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ε.Λ.Ι.Α., καθώς και οι Βιβλιοθήκες του Δήμου Αθηναίων.

Αν θέλετε, μπορείτε να μας στείλετε τις ιστορίες σας στο email της Παιδικής βιβλιοθήκης Στ. Λαρίσης: paidikivivliosl@gmail.com, ώστε να τις δημοσιεύσουμε στα social media του ΟΠΑΝΔΑ

Βιβλιογραφία:

Νταβαρίνος, Π. (2003). Ιστορία βιβλιοθηκών του Ελληνισμού. Αθήνα: Έλλην
Casson, L. (2006). Οι βιβλιοθήκες στον αρχαίο κόσμο. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Trumble, K. (2003). Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Αθήνα: Φυτράκης
Winter, J. (2007). Η βιβλιοθηκάριος της Βασόρας. Αθήνα: Παπαδόπουλος

Ηλεκτρονικές πηγές:

Αρχείο ΕΡΤ – https://book.ert.gr/events/oi-vivliothikes-tis-athinas

Photo cover:pixabay.com/khamkhor

Διαβάστε επίσης:

Κατερίνα Γιατζόγλου: Μπορεί ακόμα και να γυρίσω…