Η ζοφερή υπόθεση του γηροκομείου Χανίων, επαναφέρει μια συζήτηση για την επιμέλεια του εαυτού, που την έχουμε θάψει, πίσω από την επικεφαλίδα του “κοινωνικού κράτους”. Οι μεν, της “αγοράς των υπηρεσιών”. Οι δε “κράτος” και “αγορά”. Όσο κι αν αντιπαρατεθεί σε μια τέτοια υπόθεση, πάντα θα υπολείπεται ένα ηχηρό κενό, που αφορά την προσωπική ευθύνη.
Γιατί όλοι αναζητούν τους συγγενείς; Εκεί κάπου βρίσκεται το κενό.
Ε, λοιπόν, οι συγγενείς δεν έχουν καμία απολύτως ευθύνη. Έχουν μόνο την ιδιότητα του κληρονόμου. Δεν υπάρχει ούτε επιμέλεια για υπερηλίκους (όπως υπάρχει για ανηλίκους), αλλά κυρίως, δεν μπορούμε να μιλάμε συλλογικά εις βάρος των συγγενών, όταν αγνοούμε την ιστορία που υπάρχει πίσω από κάθε οικογενειακή περίπτωση.
Μπορεί βεβαίως να έχει υπάρχει κήρυξη σε δικαστική συμπαράσταση, η οποία αφορά την αστική ευθύνη, που περιορίζεται σε ένα κύκλο θεμάτων κυρίως περιουσιακής φύσης. Αλλά, η συζήτηση δεν γίνεται περί αυτού.
Γίνεται περί της φερόμενης εγκατάλειψης ηλικιωμένων, σε ένα φορέα επιμέλειας που δεν μπορεί, δήθεν, να συνοδεύεται με αναζήτηση της ευθύνης μετά από τους ίδιους τους συγγενείς!
Μπα; Γιατί;
Συνδέεται αυτή η “εγκατάλειψη” μήπως με έγκριση (όσων λέγονται) για περιέλευση σε κατάσταση ασιτίας; Όχι βέβαια. Συνδέεται, όμως, πιό ευπρόσωπα και σοβαρά, με την αμφισβήτηση, περί της πραγματικής παρακολούθησης της πορείας και της καθημερινότητας του ηλικιωμένου συγγενούς.
Με το πραγματικό, ειλικρινές και ανθρώπινο ενδιαφέρον των συγγενών. Αυτή όμως η αμφισβήτηση δεν αποστερεί από τους συγγενείς των θανόντων, το δικαίωμα να ζητήσουν λογοδοσία από τους επιμελητές. Και αληθής υποτιθέμενη η εγκατάλειψη, δεν αφαιρεί την ευθύνη της επιμέλειας από τον φορέα.
Υπάρχει μια διάταξη στο Αστικό Κώδικα που ορίζει: “Γονείς και τέκνα οφείλουν αμοιβαία μεταξύ τους βοήθεια, στοργή και σεβασμό” (άρθρο 1507).
Στο δίκαιο λέμε “ατελή” μια διάταξη, όταν δεν συνοδεύεται από την έννομη συνέπεια που επέρχεται σε περίπτωση μη τήρησής της. Αλλά ποια θα μπορούσε να είναι άραγε η κύρωση για την παράλειψη παροχής βοήθειας, στοργής και σεβασμού;
Κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί να γίνει τίποτε περισσότερο.
Αυτό που θα μπορούσε να γίνει από τον νομοθέτη, θα ήταν η αναγνώριση ενός καθήκοντος επιμέλειας για υπερηλίκους, ανάλογο όπως το καθήκον (κι όχι “δικαίωμα” όπως χυδαία αναφέρεται από επίδοξους διεκδικητές της) επιμέλειας για τους ανηλίκους από γονείς και κηδεμόνες. Εκεί να δούμε ποια μάχες θα δίνονταν για την συνεπιμέλεια των γερόντων γονέων από τα τέκνα τους.
Βασίλης Σωτηρόπουλος, Δικηγόρος
Photo cover:pixabay.com/Pexels
