Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική. Οι σύγχρονες κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες εμπεριέχουν ποικίλους στρεσογόνους παράγοντες που επιβαρύνουν τον τρόπο ζωής και οδηγούν πολλούς ανθρώπους στην αποξένωση, την αποστασιοποίηση από τα συναισθήματα και τις ψυχολογικές τους ανάγκες, στην κατάθλιψη και άλλες ψυχικές διαταραχές.
Επίσης πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν θέματα δυσλειτουργικών σχέσεων σε διάφορους τομείς της καθημερινότητάς τους (πχ. οικογένεια, εργασία, ερωτικές σχέσεις, φιλίες, κλπ.) Οι σύγχρονες έρευνες και εφαρμογές στους τομείς της Ψυχολογίας, των Νευροεπιστημών και της Ψυχοθεραπείας, έχουν αποδώσει σημαντικά ευρήματα σχετικά με τον ρόλο των συναισθημάτων, της ενσυναίσθησης και των κοινωνικών δεξιοτήτων στην προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη του ανθρώπου, στην ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων και στην ευρύτερη ψυχική του υγεία και ανθεκτικότητα. Όμως παρά την πρόοδο, εξακολουθούν να υπάρχουν στερεότυπα και διαστρεβλωμένες αντιλήψεις σχετικά με την ψυχοθεραπεία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να διστάζουν ή να την φοβούνται.
Σε τι τελικά μπορεί να μας ωφελήσει η ψυχοθεραπεία;
Ενδυνάμωση του εαυτού, ανάπτυξη υπευθυνότητας και προσωπικής επιλογής
Το να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ψυχολόγου δεν μας κάνει αδύναμους. Αντιθέτως αυτό δείχνει ότι αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας με υπευθυνότητα και έχουμε τη δύναμη να έρθουμε αντιμέτωποι με τα προβλήματά μας και να αναζητήσουμε εναλλακτικές οπτικές που ίσως δεν είχαμε σκεφτεί νωρίτερα. Δεν είναι ντροπή να ζητάμε βοήθεια όταν νιώθουμε ότι μία κατάσταση έχει ξεπεράσει τα ψυχικά μας αποθέματα. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει να επεξεργαστούμε τις εμπειρίες μας (θετικές και αρνητικές) και να ενδυναμώσουμε τις ικανότητές μας, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες, να κάνουμε στη ζωή μας πιο θετικές επιλογές για εμάς και να γίνουμε πιο υπεύθυνοι προς τον εαυτό μας και προς τους άλλους.
Πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση
Οι δυσκολίες δεν μπορούν να ξεπεραστούν με το να τα αποφεύγουμε. Αντιθέτως όσο αποφεύγουμε να τις αντιμετωπίσουμε, τόσο χρονίζουν και μας δημιουργούν δυσλειτουργία σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς, αλλά και στην υγεία μας. Με το να ενημερωνόμαστε για θέματα ψυχικής υγείας από έγκυρες πηγές (όπως σχετικές ιστοσελίδες και ειδικούς ) θα γίνουμε πιο ευαισθητοποιημένοι στο να αναγνωρίζουμε πότε εμείς ή ένας δικός μας άνθρωπος χρειάζεται ψυχολογική στήριξη.
Υποστήριξη και βοήθεια στην εύρεση εναλλακτικών λύσεων
Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ένα υποστηρικτικό δίκτυο (όπως πχ. την οικογένειά μας, φίλους, κλπ), όμως οι κοντινοί μας άνθρωποι όσο καλή πρόθεση και να έχουν, δεν μπορούν να μας βοηθήσουν σε ορισμένα θέματα. Ο ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής έχει παρακολουθήσει πολυετείς σπουδές και διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις που τις χρησιμοποιεί για να βοηθήσει τους άλλους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εμφανίζεται ως η «αυθεντία» που θα κατευθύνει τις πράξεις του συμβουλευόμενου. Αντιθέτως, λειτουργεί ως συνεργάτης που παρέχει στον συμβουλευόμενο εντός της συνεδρίας κλίμα αποδοχής, εμπιστοσύνης και ασφάλειας ώστε να μοιραστεί πολύ προσωπικά του θέματα.
Μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία παρέχει τα εργαλεία που θα βοηθήσουν τον συμβουλευόμενο να επεξεργαστεί τις εμπειρίες του, να έρθει σε επαφή με τον βαθύτερο εαυτό και τα συναισθήματά του και τελικά να ανακαλύψει τον πιο κατάλληλο και λειτουργικό τρόπο για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του. Ψυχοθεραπευτής και συμβουλευόμενος συνεργάζονται από κοινού ώστε να ανακαλύψουν νέες οπτικές και λύσεις και να ενθαρρυνθεί ο συμβουλευόμενος να κάνει τις αλλαγές που ο ίδιος επιθυμεί.
Θετική αυτοεκτίμηση
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει στο να αυξήσουμε την αυτοεκτίμησή μας, να αναγνωρίσουμε και να αναδείξουμε τις ικανότητες και τα θετικά μας χαρακτηριστικά και να επεξεργαστούμε ή να αποδεχτούμε τα αρνητικά μας χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια μας μαθαίνει να αποδεχόμαστε και να φροντίζουμε τον εαυτό μας, να τον εξελίσσουμε θετικά, να σεβόμαστε τα προσωπικά μας όρια και να μην αφήνουμε τους άλλους να μας χειραγωγούν. Μέσω της ψυχοθεραπείας μπορούμε να δουλέψουμε θέματα όπως πχ. το να μάθουμε να εκφράζουμε τα θέλω μας στους άλλους χωρίς να ντρεπόμαστε, να επιζητούμε τον αμοιβαίο σεβασμό, να μην εξαρτάται η αυτοεκτίμησή μας από τις γνώμες των άλλων, κλπ.
Αυτογνωσία και κριτική σκέψη
Η αυτογνωσία αφορά τη διαδικασία μέσω της οποίας ερχόμαστε σε επαφή με τον αυθεντικό μας εαυτό και αποκτούμε επίγνωση για τις πεποιθήσεις, τα συναισθήματα, τις αξίες και τη συμπεριφορά μας. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε μια νέα αντίληψη του εαυτού μας, ώστε να στηριζόμαστε στην εσωτερική μας δύναμη, να έχουμε περισσότερο ευέλικτη σκέψη και να εξετάζουμε κριτικά την πληθώρα πληροφοριών που δεχόμαστε από το εξωτερικό μας περιβάλλον.
Όσο πιο ανεπτυγμένη κριτική σκέψη έχουμε τόσο περισσότερο διαμορφώνουμε την προσωπική μας ταυτότητα, δεν γινόμαστε ένα με τη μάζα, απορρίπτουμε στερεότυπα και μη- υγιή πρότυπα και δεν ακολουθούμε πράγματα που δεν μας εκφράζουν. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί έναν τρόπο να «ανοίξει» το μυαλό μας και να αποκτήσουμε νέες οπτικές για αυτά που μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας.
Αναζήτηση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων
Οι λεγόμενες τοξικές σχέσεις δεν αφορούν μόνο περιπτώσεις σωματικής κακοποίησης ή εκφοβισμού. Η τοξικότητα μπορεί να εκφραστεί και μέσω άλλων συμπεριφορών όπως η λεκτική και συναισθηματική κακοποίηση, ο χειρισμός των άλλων, η εξαπάτηση, η υποτίμηση και ο μη- σεβασμός των ορίων, το ghosting, η ασταθής συμπεριφορά του άλλου προς εμάς, κλπ. Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τα τοξικά και δυσλειτουργικά μοτίβα μέσα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, ενδεχομένως και τους πιθανούς λόγους που γινόμαστε θύματα τέτοιων σχέσεων.
Παράλληλα ενδυναμώνοντας την αυτοεκτίμησή μας και καθώς αναπτύσσουμε νέες συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες, αρχίζουμε να αναζητάμε αρμονικές, υγιείς και ισότιμες σχέσεις. Επίσης όσο πιο καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας , τόσο πιο πολύ επιδιώκουμε να αντλούμε ευχαρίστηση από τις διαπροσωπικές σχέσεις, άρα να αναζητάμε τις βαθύτερες και πιο ουσιαστικές παρά τις επιφανειακές.
Η ψυχοθεραπεία αποτελεί μια πράξη φροντίδας προς τον εαυτό μας και μπορεί να μας βοηθήσει στο να διαχειριζόμαστε πιο αποτελεσματικά τις δυσκολίες μας, να αποκτήσουμε ψυχική ανθεκτικότητα και να αναζητάμε πιο ποιοτικές και αρμονικές σχέσεις. Όμως, όπως και κάθε άλλος τρόπος που συμβάλλει στην αυτογνωσία και στη μάθηση, απαιτεί τη δική μας ενεργό συμμετοχή και επένδυση χρόνου.
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Ειρήνη Γελέκη – Ψυχολόγος
Ψυχολόγος ΜSc- Ψυχοθεραπεύτρια, πτυχιούχος Τμήματος Ψυχολογίας- Παντείο Παν/μιο, προγρ. Κλινικής Ψυχοπαθολογίας- Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθήνας. Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία/ Κλινική Υπνοθεραπεία, Γνωσιακή- Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, Συστημική Ψυχοθεραπεία & Συμβουλευτική, Συστημικό Ψυχόδραμα , κιν.: 6983139123
Photo cover:pixabay.com/Gerd Altmann
