Καρκίνος των όρχεων: Αυξητική τάση για κάποιες κατηγορίες ανδρών

Είναι ένας από τους πιο κοινούς τύπους καρκίνου στους νεαρούς άνδρες ηλικίας 20 έως 40 ετών. Αν και αφορά μόλις το 5% του συνόλου των ουρολογικών καρκίνων, ο καρκίνος των όρχεων, ο τύπος καρκίνου με τον οποίο διαγνώστηκε σε προχωρημένη μορφή, στα 24 χρόνια του, ο διάσημος ποδηλάτης Λανς Άρμστρονγκ, παρουσιάζει τις τελευταίες δεκαετίες αυξητική τάση.

Τα καλά νέα είναι πως αν διαγνωστεί εγκαίρως, ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί έναν από τους πλέον ιάσιμους καρκίνους. Ποιοι είναι όμως οι άνδρες που κινδυνεύουν περισσότερο και τι πρέπει να κάνουν για την έγκαιρη διάγνωσή του; Κι αν ένας νεαρός άνδρας διαγνωστεί με καρκίνο των όρχεων, τι θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν; Ο Χειρουργός-Ουρολόγος MD, FEBU, Msc, Επιμελητής Α’ ΕΣΥ της Ουρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», κ. Θεόδωρος Καλογερόπουλος μάς δίνει όλες τις απαντήσεις.

Πόσο επικίνδυνος είναι ο καρκίνος των όρχεων και ποιες ηλικίες προτιμά; 

Ο καρκίνος του όρχι αποτελεί περίπου το 1% όλων των νεοπλασιών στους άνδρες  και το 5% του συνόλου των ουρολογικών καρκίνων, αλλά αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο στις ηλικίες 20 – 40 ετών στους άνδρες και την τρίτη αιτία θανάτου σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες  παρατηρείται μια αύξηση στην επίπτωσή του στις βιομηχανοποιημένες χώρες.

Θεωρείται η πιο θεραπεύσιμη μορφή καρκίνου γενικά, με ποσοστά επιβίωσης να φτάνουν το 100% στα πρώιμα στάδια και άνω του 80% στα προχωρημένα στάδια.

Πού οφείλεται;

Όπως και στους περισσοτέρους καρκίνους, η ακριβής αιτία δεν είναι απόλυτα γνωστή, ωστόσο η κρυψορχία αποτελεί τον σημαντικότερο αιτιολογικό παράγοντα. Η  ύπαρξη κρυψορχίας, ακόμη κι αν έχει χειρουργηθεί εγκαίρως σε νεαρή ηλικία, αυξάνει κατά 3 -15 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Άλλοι παράγοντες που έχουν συσχετισθεί με την ανάπτυξη καρκίνου των όρχεων είναι η ύπαρξη ενός δυσγενετικού συνδρόμου των όρχεων που εκτός από την κρυψορχία που αναφέρθηκε, περιλαμβάνει τον υποσπαδία (συγγενής ανωμαλία ατελούς σχηματισμού της ουρήθρας), καθώς και η υπογονιμότητα. Η λήψη οιστρογόνων από την μητέρα κατά την κύηση, το οικογενειακό ιστορικό ύπαρξης της νόσου σε συγγενείς πρώτου βαθμού, η μικρολιθίαση των όρχεων και η ύπαρξη καρκίνου στον άλλο όρχι, αποτελούν παράγοντες κινδύνου αλλά σε μικρότερο βαθμό και με μικρότερη επιστημονική τεκμηρίωση σε σχέση με την κρυψορχία.

Υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει ένας άνδρας για να προλάβει τον συγκεκριμένο καρκίνο;

Δεν υπάρχουν προγράμματα μαζικού προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο των όρχεων, όπως υπάρχει  π.χ. για τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες με τη μαστογραφία ή με τη μέτρηση του PSA στους άνδρες άνω των 45 ετών, καθώς δεν έχει αποδειχθεί ότι η ύπαρξη τέτοιων προγραμμάτων μαζικού ελέγχου θα μείωνε τη θνησιμότητα της νόσου.

Η μόνη πρόληψη που συστήνεται είναι η συχνή ψηλάφηση των όρχεων από το ίδιο το άτομο και η άμεση επίσκεψη στον ουρολόγο, με την παραμικρή αλλαγή στην μορφολογία, το μέγεθος ή τη σύσταση των όρχεων.

Όταν ο ασθενής ψηλαφίσει στον όρχι του μια ανώδυνη σκληρία που δεν προϋπήρχε, χωρίς να υπάρχει επεισόδιο πρόσφατης λοίμωξης ή τραυματισμού, θα πρέπει άμεσα να απευθυνθεί στον ουρολόγο.

Πώς θα το αντιμετωπίσει; Τι θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν; Είναι πλήγμα στον ανδρισμό του νεαρού άνδρα;

Η  διάγνωση οποιουδήποτε καρκίνου αποτελεί ένα σημαντικό πλήγμα στην ψυχολογία του νεοδιαγνωσθέντος ατόμου, πολλώ δε όταν μιλάμε για νεαρά άτομα που ανησυχούν, όχι μόνο για την επιβίωσή τους, αλλά και για τη διατήρηση της σεξουαλικής λειτουργίας τους και κατ’ επέκταση για την ικανότητα τεκνοποίησής τους.

Η αφαίρεση του πάσχοντος όρχεος και οι πιθανές επικουρικές χημειοθεραπείες που μπορεί να χρειασθούν, θα επηρεάσουν την τεστοστερόνη, την ορμόνη που είναι απαραίτητη για τη σεξουαλική και τη γονιμοποιητική ικανότητα του άνδρα, στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, η τεστοστερόνη που παράγεται από τον υγιή όρχι είναι συνήθως επαρκής για τη διατήρησή τους. Άλλωστε, υπάρχουν και πολύ αποδοτικά φαρμακευτικά  σκευάσματα- υποκατάστατα  που μπορούν να δοθούν σε εκείνες τις λίγες περιπτώσεις σημαντικής ελάττωσης της φυσικής τεστοστερόνης.

Μία άλλη επιλογή, κοινή τακτική όλων των ιατρών που ασχολούνται με το νόσημα και σύσταση από τις αντίστοιχες επιστημονικές ιατρικές  εταιρείες είναι, αν το επιθυμεί και ο ασθενής, η κατάψυξη σπέρματος πριν την επέμβαση και πριν τις όποιες  θεραπείες.

Περνώντας στις ψυχολογικές επιπτώσεις της νόσου, η αντιμετώπισή τους ξεκινά αμέσως, καθώς κατά το χειρουργείο αφαίρεσης του πάσχοντος όρχεος γίνεται στον ίδιο χρόνο αντικατάστασή του, με τοποθέτηση μοσχεύματος όρχεων από σιλικόνη, ώστε εμφανισιακά αλλά και απτικά,  το  άτομο και η σύντροφός του να έχουν την αίσθηση ύπαρξης όρχεος στο όσχεο.

Πέραν αυτής της άμεσης υποστηρικτικής παρέμβασης, μελέτες που έχουν γίνει με πιστοποιημένα ερωτηματολόγια έχουν δείξει ότι η επίπτωση στον ανδρισμό και γενικά στην ψυχολογία του ατόμου εξαρτάται και από κοινωνικούς, πολιτισμικούς και οικογενειακούς παράγοντες. Διαφορετικά αντιμετωπίζει για παράδειγμα το ζήτημα της πιθανής υπογονιμότητας ένα άτομο που έχει ήδη τεκνοποιήσει, σε σχέση με ένα άτομο που δεν έχει κάνει παιδιά ή κάποιος που έχει μια σταθερή σχέση σε σχέση με κάποιον που δεν βρίσκεται σε σχέση.

Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, οι άνδρες με καρκίνο του όρχεος έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άγχους, κατάθλιψης, ανησυχίας και φόβου για πιθανή υποτροπή της νόσου, παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους, τη σεξουαλική τους ζωή και κατ’ επέκταση τον ανδρισμό τους.

Η διαβεβαίωση του θεράποντος ιατρού για τη θετική εξέλιξη και έκβαση της νόσου λειτουργεί συνήθως καταλυτικά, ενώ στις περιπτώσεις που τα παραπάνω συναισθήματα δεν μπορούν να αναχαιτισθούν από αυτή τη διαβεβαίωση, υπάρχουν ειδικοί ψυχολόγοι  που ασχολούνται με θέματα ψυχοσεξουαλικής υγείας, στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί ο ασθενής.

Υπάρχει πρόληψη για τον συγκεκριμένο καρκίνο;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, δεν υπάρχουν προγράμματα μαζικού προληπτικού ελέγχου για την πρόληψη του καρκίνου των όρχεων, ωστόσο η τακτική ψηλάφηση των όρχεων από τον ίδιο τον ασθενή αποτελεί την πιο έγκυρη μορφή ανεύρεσης του συγκεκριμένου καρκίνου σε πρώιμο, ιάσιμο στάδιο.

Η τακτική ψηλάφηση είναι απαραίτητη περισσότερο τα  άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση της νόσου, δηλαδή τα άτομα με ιστορικό κρυψορχίας, ατροφίας του όρχεος, κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του όρχεος σε συγγενείς πρώτου βαθμού, άτομα με υποσπαδία και επιβεβαιωμένη υπογονιμότητα.

Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στη μικρολιθίαση των όρχεων ένα σχετικά συχνό, τυχαίο, υπερηχογραφικό εύρημα, που ανησυχεί τους άνδρες και τους οδηγεί στον ουρολόγο.

Η μικρολιθίαση των όρχεων έχει μεν συσχετισθεί με τον καρκίνο των όρχεων σε ποσοστά που κυμαίνονται από 0,5 έως 10%, ωστόσο αυτό που συστήνεται από τις περισσότερες μελέτες είναι η απλή  παρακολούθηση με υπερηχογραφικό έλεγχο και η τακτική αυτοψηλάφηση. Εξαιρούνται τα άτομα που εμφανίζουν κάποιον από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, καθώς εκεί συστήνεται βιοψία των όρχεων.

Πηγή: https://thecaller.gr/ygeia/karkinos-ton-orcheon-pii-andres-kindinevoun-perissotero/